Deze week werd bekend dat het VSB Fonds stopt met de VSB Poëzieprijs. Die aankondiging kwam in de hele kunstwereld nogal hard aan. Het fonds stelde namelijk dat het zich veel minder op cultuur en meer op sociaal-maatschappelijke zaken zou gaan richten. Het blijkt te passen in een trend. Meer fondsen verleggen de aandacht van cultuur naar maatschappij. Althans, dat is het beeld in Utrecht, de stad waar ik woon.
Ronald Rommes van het Utrechtse KF Heinfonds spreekt bijvoorbeeld van een kleine accentverschuiving: ‘Het KF Heinfonds heeft niet alleen tot doel om kunst te ondersteunen, maar ook sociaal maatschappelijke ontwikkelingen. Op dat gebied kregen we de laatste jaren heel weinig aanvragen binnen, waardoor de nadruk teveel op alleen kunst kwam te liggen. Dus willen we nu aanvragers uit de meer sociaal maatschappelijke hoek stimuleren. Onder meer door de drempels te verlagen. Zo kun je nu aanvragen voor een buurtinitiatief zonder dat je eerst een rechtspersoon hoeft te worden.’
Natuur
Ook twee andere Utrechtse fondsen, die normaalgesproken vooral geassocieerd worden met de kunsten, doen mee aan de trend. Zowel het Elise Mathilde Fonds als de Utrechtse afdeling van het Prins Bernhardfonds willen meer geld uitgeven aan – in hun geval – vooral natuurbeschermingsdoelen. Dat bevestigt Michiel Lemmers, adviseur van het Prins Bernhardfonds in Utrecht: ‘We vinden dat we te weinig aanvragen krijgen van natuurorganisaties en willen bij hun wat meer onder de aandacht brengen dat wij ook natuurbehoud in onze doelstellingen hebben.’
Moet de Utrechtse kunstwereld vrezen voor zijn voortbestaan? ‘Het fonds neemt zeker geen afscheid van de kunst. We verdelen hoogstens het geld iets anders, maar dat zal geen dramatische gevolgen hebben voor de kunst in Nederland. Het gaat sowieso bij een lokaal fonds als het onze om kleine bedragen.’
Amateurs
Ronald Rommes legt uit dat het KF Heinfonds – dat een paar jaar geleden nog het noodlijdende Theater Utrecht van de ondergang redde – nog steeds fors investeert in kunst. Waar volgens hem mogelijk klappen kunnen gaan vallen, is in de amateurkunst: ‘Er zijn verenigingen bij die al 20 jaar elk jaar een klein bedrag krijgen. We zeggen dan tegen die partijen dat ze alleen nog in aanmerking komen bij speciale gelegenheden, bijvoorbeeld een jubileum. En dat ze dan natuurlijk ook meer krijgen.’
Beide fondsen laten overigens weten dat de koerswijziging niet gebeurt onder invloed van de donateurs. Wel stelt Ronald Rommes dat er door de terugtrekkende overheid op meer gebieden werk aan de winkel is: ‘Er ontstaat ruimte voor sociale initiatieven. Daar willen we graag op inspelen.’
15 miljoen
Of de veranderingen ook landelijk spelen, is op dit moment nog te vroeg om te zeggen. Feit is wel dat het aantal giften aan goede doelen in Nederland weer fors toeneemt. Ook de kunst profiteert daarvan, zoals in juli bleek uit de cijfers van crowdfundingsorganisatie Voordekunst (15 miljoen in bijna 10 jaar). De groei in giften aan cultuur blijft wel achter bij die aan andere doelen, zoals natuurlijk ziektebestrijding (119 miljoen in 1 jaar voor het KWF).
Nederlands 
English (UK) 
Français 
