Cinedans festival: de beelden bewegen. Dus.

Fransien van der Putt, dansdeskundige van Cultuurpers, en Helen Westerik, filmkenner, bezochten de opening van Filmfestival Cinedans en waren geamuseerd, maar niet altijd door het programma.

Janine Dijkmeier, directeur van Cinedans neemt na tien jaar afscheid. In het door haar persoonlijk geselecteerde openingsprogramma viel vooral op hoe jong de dansfilm als genre nog is. Veel bijdragen pakken uit met technische snufjes en optische gimmicks.

In 2003 leverde een wild plan van twee ex-dansers, Hans Beenhakker en Janine Dijkmeier, twee avonden randprogramma op tijdens het Julidans. Anno 2013 is Cinedans uitgegroeid tot een volwaardig, internationaal festival op een spectaculaire locatie, Eye aan ’t IJ, met honderden inzendingen en eigen premières.

Zoals gezegd, beelden kunnen worden vertraagd, versneld, gespiegeld en achterstevoren worden afgedraaid. Er zijn tegenwoordig digitale camera’s die beweging haarscherp in slow motion kunnen opnemen, en er zijn programma’s waarmee je beweging op ongelofelijke manier kunt monteren en animeren, spiegelen en vermenigvuldigen. Maar is dat daarom dans-film?

Choros (onderstaand) is een goed voorbeeld van hoe het wat mij betreft niet moet.

Zoals “special guest” en documentaire filmer David Hinton het puntig zei tijdens de opening: “editing is a choreographic device”. Met zijn film Bries maakte hij al in 2003 onderdeel uit van het programma. Naast beeldschone edits van found-footage, maakte Hinton talloze documentaires en bijvoorbeeld begin jaren 90 twee beroemde dansfilms met DV8 (Dead Dreams of Monochrome Men en Strange Fish.

Tijdens het openingsprogramma was Hinton’s film Snow te zien, de enige bijdrage die echt verder ging dan het animeren van onmogelijke standjes, situaties en perspectieven. In plaats daarvan toont Snow beelden van een weerbarstige realiteit, winterpret en vreselijke sneeuwstorm, uit de oude doos gehaald en heel voorzichtig in stukjes gesneden. Hinton probeert niet indruk te maken met optische illusie, maar toont met zijn even openlijke als subtiele montage de kwetsbaarheid van het menselijke bestaan. Of het nu vrolijke waaghalzerij betreft of verbeten doorzettingsvermogen, steeds zoomt Hinton in op veel betekende momenten, waarin mensen met hun lichamelijke acties, met vallen en opstaan, laten zien waar het in het leven om draait.

Ook Inearthia van Maren Sandmann en Deep End Dance van Conor Hogan waren respectabele bijdragen aan de opening. Hoewel beide films om een cliché van de dansfilm draaien, optische illusie en onderwaterballet, gebeurt dat op een onpretentieuze manier, waardoor het plezier in beweging als existentiële kracht ineens weer vanzelfsprekend middelpunt is.

Maar liefst zou je de dansfilm toch ietwat zien evolueren. In de uitstekende documentaire Aux Limites de la scène van Guillaume Paquin, over het werk van de Canadese choreografen Dave St-Pierre, Virginie Brunelle en Frédérick Gravel, komen geen nieuwe technische filmsnufjes voor. Het leven in Montréal wordt op directe wijze (liefde, sex en rock&roll) vertaald in dans voor de bühne. Als een wat rauw uitgevallen, want Canadese variant op de Tango. Tegelijkertijd spreken de drie choreografen zich zonder omhaal keer op keer uit tegen mooi-fietserij en optische illusie. “Dance might be frivolous, it can be serious too.”

een verademing tijdens een shorts-programma, dat net als de opening uitblinkt in technisch vernuft gecombineerd met een baarlijk gebrek aan zeggingskracht

Eigenlijk sluit  de Nederlandse inzending Irina van T.R.A.S.H. wonderwel aan bij de Canadese expressionistische trend van façades omver werpen en onomwonden drijfveren tonen. Meisjes die de draak steken met meisjes: soms is Irina wreed, soms toont het ook de overgave waarmee alleen jonge vrouwen kunnen lijden. Anorexia staat er ergens in de kantlijn van deze film geschreven. Het werk van regisseurs Kers, Maalderink en choreograaf Van Issum is een verademing tijdens een shorts-programma, dat net als de opening uitblinkt in technisch vernuft gecombineerd met een baarlijk gebrek aan zeggingskracht.

Zaterdagavond ga ik samen met Angelika Oei  naar de derde editie van Point Taken: vijf Nederlandse premières.  Daarover later meer. Cinedans is nog tot zaterdag 9 maart te bezoeken in Eye, Amsterdam. Voor programma zie www.cinedans.nl

Van David Hinton is tijdens Cinedans op zondag 3 maart de found footage film All this can happen the zien, een samenwerking met de choreograaf Siobhan Davies. Dan is Helen Westerik ook weer van de partij.