Afgelopen donderdag was er weer overleg in Den Haag over het nieuwe cultuurcomplex van Jo Coenen. Tegenstanders wilden de plannen alsnog van tafel krijgen, wat in dit stadium niet meer lukte. Maar een opvallend argument was dat dit cultuurpaleis nooit tot de gerenommeerde concertzalen zou behoren omdat een orgel ontbreekt. Een drogreden of een groot probleem?
De bouw van het Onderwijs en Cultuur Complex (OCC) met daarin het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater, het Dans- en Muziekcentrum Den Haag en het Koninklijk Conservatorium is al een tijd omstreden. Het zou te duur zijn en onnodig. Ook het nieuwste ontwerp ontvangt de nodige kritiek: het is een smakeloze kopie van het ingestorte World Trade Center, een doos zonder pakpapier. Maar opvallender is de constatering van een fout in de plannen door ChristenUnie-SGP fractievoorzitter Pieter Grinwis: er is geen orgel in de zaal.
‘Dat klopt’, stelt wethouder Joris Wijsmuller op Omroep West, ‘om een orgel hebben we niet gevraagd dus staat het niet in het ontwerp.’ Als mensen een orgel willen kunnen ze volgens hem naar de overkant, waar de Nieuwe Kerk beschikt over een prachtig exemplaar. Okay, het is verstopt achter akoestische panelen maar daar valt wat aan te doen, schudt de politicus van zich af. Echter, in die Nieuwe Kerk vinden vooral kleine klassieke concerten plaats, dus of de wethouder het zo goed bedoelt is onduidelijk. Want wat als je een Matthäus-Passion wilt uitvoeren?
‘Inderdaad frappant dat er geen rekening is gehouden met een orgel in het ontwerp’, vindt een woordvoerder van TivoliVredenburg. Om logistieke redenen heeft ook dit nieuwe gebouw van architect Herman Hertzberger nog geen orgel, maar na aandringen van een bewonersclub komt dat er alsnog. Zo kun je bepaalde symfonische werken toch brengen. Ook het Orkest van de 18e eeuw komt dan graag concerten geven. ‘Met dit orgel zal TivoliVredenburg een pionierspositie innemen’ kondigt de Utrechtse cultuurkolos zelfs trots aan (zie persbericht).
In een interview met Thea Derks noemde voormalig directeur van Vredenburg Peter Smids het ontbreken van een orgel ‘bespottelijk, want dat heeft een zichzelf respecterende concertzaal gewoon nodig’. Artistiek directeur van het Residentie Orkest Roland Kieft is dan ook niet blij: ‘We vinden het uiteraard jammer, want we hadden graag een orgel in de concertzaal gehad, maar met het beschikbare budget moesten keuzes gemaakt worden en kregen andere zaken prioriteit.’ De reden voor de omissie is dus een simpele geldkwestie. Ook bij de bouw van Muziekcentrum Vredenburg in de jaren zeventig ging het enkel om de centen.
Of de ChristenUnie-SGP fractievoorzitter zich werkelijk druk maakt om een concertzaal mét orgel valt te bezien.’Ik kies niet voor een peperduur cultuurpaleis’, roept hij op de website van zijn partij. En in de visie op de stad die hij daar ontvouwt, vind je nergens het woord cultuur terug. Toch snijdt zijn orgel-standpunt hout, blijkt uit de reacties van concertzaal en orkest hierboven.
Voor de liefhebbers tot slot: bij de opening van Het Concertgebouw in Amsterdam op 11 april 1888 was het orgel ook de ‘alom betreurde afwezige’. Dankzij een loterij kwam het er later toch.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
