Schrijvers bijeen: jezelf uitgeven is niet meer alleen voor losers.

Ze bestaan nog. Schrijvers die het al moeilijk genoeg vinden om een boek te schrijven, en die dus graag al het overige werk aan een uitgeverij over laten. Zij klagen dan achteraf wel over de slechte marketing, de minimale betaling en begeleiding, maar hebben geen idee hoe ze het anders zouden kunnen. Gelukkig wordt het steeds makkelijker om het anders te doen. Je eigen werk uitgeven is dankzij internet, bol.com en sociale media inmiddels een reëel alternatief.

Zaterdag 19 maart organiseerde de Vereniging Van Letterkundigen een drukbezochte bijeenkomst in het Amsterdamse variété-smartlap-kunst-café-waar-iedereen-wel-eens-een-heftige-date-heeft-gehad-restaurant Kapitein Zeppos over ‘selfpublishing’. Initiatiefnemer was Nanda Roep, ooit begonnen als succesvol auteur van kinderboeken, en inmiddels succesvol uitgever van haar eigen crossmediale werk. Zij is kon dat doen dankzij De Vrije Uitgevers, een door oud journalist Gerard Keijsers opgericht platform voor mensen die zich te goed achten voor de traditionele uitgeverijwereld.

Porno

Nanda Roep is een gerespecteerd auteur. Om haar heen niet de tikkeltje ranzige lucht die tot nu toe meestal rondom selfpublishers hangt: veel extreme pornografie, onleesbare gothic thrillers en complottheorielectuur. Die tijden liggen achter ons. Het zelf uitgeven wordt langzaam maar zeker salonfähig.

Tijdens de middag kwam een aantal voorbeelden langs waaruit duidelijk werd dat indie-auteurs helemaal niet zo kansloos zijn als men wel eens denkt. En dan is het ook mooi meegenomen dat je als zelfuitgever flink wat meer aan elk verkocht boek overhoudt dan wanneer je dat via een externe uitgever doet, die soms niet meer dan 7 procent van de verkoopprijs aan de auteur uitkeert. Natuurlijk, je moet zelf voor een goede redacteur zorgen, zelf met vormgevers aan de slag en je mist, zeker in het begin, de uitgebreide ervaring en het verkoopnetwerk dat een goede uitgeverij al heeft, maar daar staat veel tegenover.

Vrijheid

Nanda Roep vertelde dat ze bij haar toenmalige uitgeverij vanwege het grote personeelsverloop steeds weer met nieuwe, jeugdige medewerkers werd geconfronteerd, die zij steeds vaker moest komen uitleggen hoe iets werkte. Nu ze zelf alles in handen heeft kan ze ook nieuwe dingen uitproberen: games, cd’s, volwassen romans: al die dingen waar een traditionele uitgeverij de expertise mist, of haar geen kans op wilde geven.

Die vrijheid is natuurlijk prachtig. Onderzoeksjournalist Marcel van Silfhout wilde na jaren werken voor Zembla en KRO Reporter wel eens wat anders. De journalist die in zijn vrije tijd hobbykok is schreef met zijn vrouw die fotograaf is een boek over een Marokkaanse chefkok waarin journalistiek, reizen en koken op een onverwachte manier samenkwamen. Geen uitgever zag het zitten, dus deed hij het zelf. Uiteindelijk verkocht hij duizenden boeken en werd hij door een topsite van kookboeken uitgeroepen tot derde beste kookboek van de wereld. Het verdiende geld en bracht weer ruimte voor een onderzoeksjournalistiek boek over de voedingsindustrie, dat zeer veel aandacht kreeg in de media, maar uiteindelijk te kort overleefde in de boekhandel.

Opgewarmde prak

Ook een onthullend boek over het Fyra debacle, liep op zeker moment stuk op diezelfde boekhandel: het kwam eerst succesvol uit vóór de parlementaire enquete over dat onderwerp. Toen Van Silfhout de boekhandels benaderde om het nog steeds actuele boek bij het verschijnen van het eindrapport opnieuw in de schappen te leggen kreeg hij nul op het rekest omdat boekhandelaren geen opgewarmde prak wilden verkopen.

Daarmee wordt misschien wel het grote probleem voor de boekhandel en de traditionele uitgeverij geschetst: fysieke boeken verschijnen in enorme hoeveelheden, en voorraden kosten een fortuin. Zaken waar je als papieren zelfuitgever natuurlijk ook tegenaan loopt. Dat betekent dat je niet al te lang op oude spullen kunt blijven zitten. Iets wat niet meer speelt wanneer je product digitaal is, en eventueel ook via print on demand kan worden verspreid. Opeens kunnen oude werken actueel blijven en opnieuw geld opleveren. Die sprong naar goedkoop kunnen de bestaande boekhandels en uitgevers niet maken.

De indies kunnen dat wel. Zeker wanneer ze zich verenigen. Vandaar dat er tijdens meeting al een eerste oproep kwam om de Vereniging van Schrijvers en Vertalers om te bouwen tot een schrijverscoöperatie. Dat is helemaal geen slecht idee: je hebt de vertalers, journalisten, redacteuren en scenarioschrijvers immers al in huis, dus voor het netwerk hoef je het niet te laten.