Nou hebben we het hier niet zo op hypes en tradities, maar toch. De donkere dagen rond kerst zijn dit jaar wel erg donker, dus waarom niet iets met lijstjes. Dit jaar even geen lijstje van de redactie met toppers, maar willekeurige inzendingen van willekeurige lezers, in willekeurige, zij het licht alfabetische volgorde.
Motto van de lezersvraag was: welke dingen van 2017 mogen we beslist niet vergeten? Wat er binnenkwam was soms verrassend, en soms inderdaad: “ja!”. De indieners laten we anoniem. We koppelen de niet te vergeten zaken wel aan websites en auteurs die er – binnen de eerste zoekresultaten van Google – iets interessants over hebben verteld. Omdat zij er door dat vertellen voor zorgen dat het niet vergeten wordt, en wij door het maken van een link naar dat verhaal ervoor zorgen dat er verkeer naar het verhaal blijft komen.
Hieronder het lijstje van de lezers (de getallen zeggen niets. Op sommige zaken zijn meer stemmen uitgebracht, sommige zijn uniek, dat maakt ze niet minder memorabel).
Alice Neel, Gemeentemuseum Den Haag
NRC: ‘De tentoonstelling als geheel mag dan soms wat inzakken (zeventig werken is net te veel om het hoogste niveau vast te houden), op dit moment hangt in het Gemeentemuseum een aantal van de rauwste en meest indringende portretten die er in de twintigste eeuw zijn gemaakt. Neel heeft haar eerherstel binnen – en ze heeft het verdiend.’
Alles in het Holland Festival
Als we Theodoor (Adorno) met rust laten….OT R’dam, Van Ostade theater A’dam
Mirjam Koen geïnterviewd door Cultuurpers: ‘‘Het gekke is, Theodor Adorno krijgt de laatste tijd steeds meer aandacht. Zeker door de opkomst van het populisme en natuurlijk Donald Trump. Er is laatst ook een nieuwe biografie verschenen van Adorno. En de vragen die hij stelde zijn nu zeker weer actueel: hoeveel invloed heeft het kapitalisme op ons? Adorno heeft daar heel veel over geschreven.’
An evening with Peter Brook( interview) in de stadsschouwburg in Amsterdam,
Tirade: ‘De bezoekers van de stadsschouwburg maakten gisteren mee wat een leven lang verhalen maken, films en theater maken met een mens kan doen. Ik heb zes van de mooiste antwoorden gehoord die ik ooit achter elkaar hoorde geven.’
artist talk schilderes Anne van As in Gallerie With Tjalling, Groningen
Tjalling: ‘Anne van As is geïnspireerd door Scandinavische landen, de bergen en wilde dieren uit koude en gematigde gebieden. Maar haar schilderijen en tekeningen zijn niet alleen een verslag van de zichtbare werkelijkheid. In een duidelijke, figuratieve stijl presenteert ze toegankelijke onderwerpen zoals een beer, een konijn of zelfs een abstracte berg. Dit zijn allemaal onderwerpen die een zekere vertedering of erkenning oproepen. Een gevoel van desoriëntatie kruipt echter op je af en toe op. (Vertaald met www.DeepL.com/Translator)
Bill Frisell, Bimhuis Amsterdam
Volkskrant: ‘‘Bill Frisell is misschien wel de meest gewaardeerde jazzgitarist van de laatste decennia, dankzij de altijd aanwezige glimlach in zijn weemoedige muziek. Frisell heeft niet veel met eindeloze solojazz, maar richt zich op intens samenspel rond mooie thema’s’
Borgen in Carre
NRC Handelsblad *****
Boss Hog, Paradiso Amsterdam
De groep speelt vooral nieuw materiaal. Spencer betuigt zijn liefde in een fantastische paringsdans bij het nummer ‘I Idolize You’. Hij gaat op zijn knieën bij zijn echtgenote. Martinez lijkt deze daad van liefde niet echt op prijs te stellen. Ze loopt voor het einde van het nummer het podium af. Misschien heeft de diva moeite met de slechts halfvolle zaal.
Chasse Patate van Studio Orka (gezien op Boulevard)
Cultureel Persbureau: ‘Hoe krijgen die Belgen toch keer op keer weer voor elkaar wat Nederlandse theatermakers maar zelden, of beter gezegd: nooit, lukt? Een klein decennium geleden kregen ze ons al aan het snotteren met de café-chantantvoorstelling The broken circle breakdown, die later nog als film een Oscarnominatie in de wacht sleepte. Ik denk dat nu ook al filmmakers staan te dringen om de filmrechten van Chasse Patate.’
De documentaire On a tightrope over film- en theaterregisseur Peter Brook,
New York Times: ‘Peter Brook’s producties van Shakespeare in de jaren’ 50 en’ 60 zijn legendarisch. Zijn latere werk – “Marat/Sade” en “The Mahabharata” in het bijzonder – neemt een centrale plaats in in de geschiedenis van het moderne theater en vormt een permanente uitdaging voor het psychologisch realisme en sociale didactiek die de kunstvorm in Groot-Brittannië en Amerika hebben gedomineerd. Zijn interesse is altijd geweest in de rituele wortels en mythische resonanties van het theater, en het idee van acteren dat hij articuleert in “The Tightrope” heeft een oeroude, zelfs mystieke tenor. Hij spreekt over toegang tot een collectief brein, over het begrijpen van de essentie van de tijd en over de manieren waarop het theater een verhoogde levenservaring kan bieden.’ Vertaald met www.DeepL.com/Translator
De Nacht van de Poëzie
Wijbrand Schaap: ‘de dichters waren dit keer echt de sterren. En dan heb ik het nog niet eens over onze eeuwige net-niet-nobelprijswinnaar Cees Nooteboom. Sterker nog: door zijn weinig geprononceerde optreden viel vooral op hoe leesbaar zijn gedichten waren. Op een podium vallen ze een beetje in het water. Hoe anders was dat met het werk van Astrid Lampe. Deze Utrechtse dichteres schrijft al jaren totaal onbegrijpelijk en abstract werk, dat het steevast op een podium fantastisch doet. Ze is opgeleid als actrice, dat zal helpen. Bij haar optreden kwam in ieder geval de zaal los, werd er gelachen en tussentijds geapplaudisseerd.
De ontdekking (dankzij de scheve schaats van Job Gosschalk) dat Kemna Casting een onwenselijke monopoliepositie inneemt
Volkskrant: ‘Er zijn wel enkele concurrenten, maar die zijn lang niet zo groot. Jeannette Snik had jarenlang een castingbureau maar kon steeds moeilijker tegen Kemna opboksen. ‘Ze waren er altijd erg goed in om alles naar zich toe te trekken: de soaps, stemmencasting, later ook produceren en regisseren. Dat is een vicieuze cirkel, want hoe meer je naar je toe trekt hoe meer mensen ook wel naar jou toe moeten.’ Een voorbeeld daarvan is volgens Snik het aparte bedrijf Kemna Training. ‘Dat hebben ze handig gedaan. Acteurs voelen zich verplicht die workshops te volgen, vanuit de gedachte: dan word ik misschien de volgende keer wel door ze uitgekozen.’
De première van The Nation in het Holland Festival
Cultureel Persbureau: ‘Het is Romana Vrede die de weg wijst voor de rest van dit hyperactuele avontuur. Zij intrigeert, fascineert en verleidt je elke aflevering opnieuw. Dus: mocht je de eerste afleveringen nu missen, hoeft dat geen reden te zijn om in oktober niet naar de rest te gaan kijken. Dan wordt het ensemble aangevoerd door een actrice die dan onvermijdelijk zal zijn bekroond. Zij verdient de hoogste onderscheiding die het Nederlandse toneel voor zijn actrices overheeft: de Theo d’Or. Ze werd genomineerd dankzij haar rol in Race. Die voorstelling is klaar. Ga nu alvast zien hoe je zo’n prijs bij elkaar speelt. Je zult niet teleurgesteld worden.’
De Staat van het Theater van Lot Vekemans
Cultureel Persbureau: ‘Ze ging verder met te stellen dat de theaterwereld in haar ogen de laatste jaren steeds verder in zijn schulp was gekropen. En dat niet alleen: hij was ook in zichzelf gekeerd geraakt, alleen nog maar met overleven bezig, met verantwoorden waarom er theater moest zijn, met verdedigen van zijn bestaan en zeuren om geld.’
De tamelijk unieke wegpoetsing (en door Christopher Plummer opnieuw ingevulde) van de rol van Kevin Spacey uit All the Money in the World
NRC: Na Spacey’s val leek de film gedoemd. Neem een scène waarin hij als Jean Paul Getty met zijn tienjarige kleinzoon hand in hand door de ruïnes van de villa van keizer Hadrianus wandelt: Getty zegt daar dat hij de reïncarnatie van deze homoseksuele keizer en mecenas is. Zoiets kreeg nu een wel heel troebele lading.
De Theo d’Or voor Romana Vrede
Dutch Design Week, Eindhoven
ED: ‘In 2016 werd de presentatie Manifestations uitgeroepen tot de beste van dat jaar. Terecht. Ook deze editie – op maar liefst twee verdiepingen van Het Veem op Strijp S – ziet er veelbelovend uit. De tentoonstelling op 4500 vierkante meter geeft mooi inzicht in hoe vormgevers en kunstenaars onze toekomst zien. Op allerlei gebied, van dating op geur tot en met een elektronische huisdokter. Of (foto) een robot die eikenprocessierupsen eet en die dat materiaal via biocellen omzet in een stof om zichzelf te voeden. Een product van Jip van Leeuwenstein. Ook fijn: meerdere installaties zijn interactief’
Fiber Festival, Amsterdam
NRC: ‘Het Fiber Festival is onderdeel van een groeiende niche: avant garde-muziek en -kunst verbonden met technologie en wetenschap. Je leert er wat. Maar niet alle experimenten overtuigen.’
film Paterson van Jim Jarmusch
Jaap Mees: ‘Jim Jarmusch, de cultregisseur van verrukkelijke films als Stranger than Paradise, Down by Law en Night on Earth, is met Paterson in topvorm. Met zijn typische humane touch, subtiele observaties, quirky humor vertelt hij het verhaal van een vriendelijke flegmatieke buschauffeur, uitstekend vertolkt door Adam Driver. Een toepasselijke naam. Hij leeft een geregeld leventje samen met zijn superknappe Iraanse vriendin Laura (Golshifteh Farahani).’
Het instellen van een Anne Faber Stipendium voor zakelijk leiders in de theateren danssector
Het Huis Utrecht: ‘Anne ambieerde een carrière als zakelijk leider in de kunstwereld. Bij Het Huis Utrecht zette zij stappen in deze richting, door naast haar werkzaamheden als bureaumanager jonge theatermakers zakelijk te ondersteunen. Alles wees erop dat zij zich op dit vlak verder zou ontwikkelen.’
Het Requiem voor De Warme Winkel speelt De Warme Winkel, waarbij het decor in de shredder verdween
Requiem voor ‘De Warme Winkel speelt De Warme Winkel’ is een feestelijk/stemmig afscheid van De Warme Winkel speelt De Warme Winkel, dat om auteursrechtelijke redenen niet meer hernomen kan worden. Speciaal voor het Nederlands Theater Festival creëert De Warme Winkel een uniek en definitief afscheidsprogramma van haar magnum opus dat alleen op donderdag 7 september in de Stadsschouwburg Amsterdam is te zien.
Holland Festival: Setan Jawa
Fransien van der Putt: ‘Setan Jawa is een surrealistisch film over maatschappelijk onrecht en verlangen. Nugroho gebruikt de parallelschakeling van sociale werkelijkheid en magische en mystieke relaties, zoals dat in de Javaanse cultuur gebruikelijk is, om intrigerende verbanden te leggen en indirect sociale kritiek te leveren. Overigens ontging mij een groot deel daarvan tijdens de vertoning. Pas toen ik na afloop door beter geïnformeerde collega’s I) werd bijgepraat, begon de boel op zijn plaats te vallen.’
IDFA: De mastertalk van Jonathan Harris
Jaïr Tchong: ‘De onderliggende kritiek die Harris’ verhaal tot een ronduit zinderende belevenis maakte – Tuschinski hing aan zijn lippen – ligt in lijn met de steeds luidere kritiek op bedrijven zoals Google en Facebook. Met een verhelderende analogie (‘aandacht is een natuurlijke hulpbron, en eindig’) signaleert Harris een grote bedreiging. Als we de almacht van ‘the big five’ (Alphabet/Google, Amazon, Apple, Facebook en Microsoft) niet reguleren, dan is de mensheid gedoemd. Met een dataset en een algoritme kun je iedere deeleconomie omver werpen. Noem het ‘disruptie’ en sommige economen juichen je nog toe ook.’
Le Guess Who, Utrecht
Sven Schlijper Karssenberg: ‘LGW is een festival dat zorgt voor een ons-gevoel. Dat gaat dwars door nationaliteiten heen. Of door: gender en leeftijd. En ook: zonder muren tussen artiest en publiek. De viering van tarab, de ontdekking en het avontuur staan centraal. Bom- of overvol is op LGW dan ook geen punt om over te jammeren. Kan er niemand meer bij in een zaal, dan is er meer dan genoeg te beleven in het rijke programma. Ook dat dwingt het festival bewust af; ga maar op reis door de wereld van LGW en stap buiten je geplande paden. Er is altijd een herberg met een warm welkom.’
Max, Misha en het Tet offensief van John Harstadt Ontdekt tijdens het ILFU van Het Literatuurhuis.
VPRO-Gids: ‘Doseren lijkt niet Harstads sterkste kant, gezien de monsterlijke omvang van zijn nieuwe boek. Sommige zinnen duren anderhalve pagina en hij grossiert in uitweidingen die soms niets meer zijn dan een eindeloze opsomming van elpeetitels. Maar net als je denkt: schiet eens op Johan, volgt er iets ongeëvenaard prachtigs. Neem de scène waarin de vader van Max voorstelt om met hem en zijn vriend Mordecai een dagje op stap te gaan. ‘Zwemspullen en de badmintonrackets meenemen, thuiskomen in de schemering, moe en vol indrukken.’ Max en Mordecai hebben heel andere plannen (iets met drank en meisjes) en slaan het aanbod beleefd af. ‘Ik had toen wel een beetje met hem te doen, hij had al een racket en shuttle tevoorschijn gehaald en toen wij zijn voorstel van tafel veegden, verstopte hij die half achter zijn rug, alsof hij gewoon wat oude spullen aan het opruimen was.’
Moonlight
Leo Bankersen: Misschien zullen er na Moonlight in de Amerikaanse filmindustrie meer mensen zijn die denken: ‘Hey, het hoeft niet altijd volgens voorgebakken formules.’ Laten we dromen van nieuwe kansen voor Amerikaanse filmmakers met een eigen stem.’
On Body and Soul
Leo Bankersen: ‘Het droog en precies neergezette, maar door de hertendromen ook betoverende On Body and Soul is tot nu toe mijn favoriete competitiefilm. In dit opvallende regiedebuut vertelt de Hongaarse Ildikó Enyedi het verhaal van een jonge autistische vrouw die is aangesteld als kwaliteitscontroleur in een slachthuis. Wanneer ze ontdekt dat ze haar dromen deelt met een al even sociaal onhandige collega is dat het begin van een voorzichtige toenadering. Door ze in hun droomscènes in dierengedaante te tonen weet Enyedi je op een heel onverwachte manier in contact te brengen met hun emotionele binnenwereld.’
Raymond Pettibon, Bonnefanten museum
TPO: ‘Vervelend? Welnee, in A Pen Of All Work zoals de tentoonstelling heet, heerst de verkwikking van het politiek en cultureel incorrecte. Waar kom je dat nog tegen in een museum? Ondanks de hoeveelheid worden Pettibons werken ook nog eens bij elkaar gehouden door een prettig soort satire, sarcasme en zwarte humor. Een beetje kunstenaar refereert uiteraard aan de actualiteit. Reken maar dat er een aantal spotprenten hangen over Donald Trump.’
The Flaming Lipps, Utrecht
OOR: ‘Met het nieuwe The Castle laten The Flaming Lips horen dat het de combinatie van psychedelische rock en die typische jaren tachtig-sound nog steeds tot een aanstekelijk geheel weet te maken. Het is de frontman – die dansend en zingend over het podium loopt – eindelijk gelukt de zaal goed los te krijgen. De rest van de band staat er in vergelijking met Wayne Coyne rustig bij en is vooral gefocust op de instrumenten. Helemaal niet erg, want daardoor valt er niet alleen visueel, maar ook muzikaal het nodige te genieten.’
The happiest day in the life of Olli Maki, Finse film
Sandra van BIjsterveld: ‘Het beeld van de zachtaardige Olli en zijn verliefdheid in de harde bokswereld levert komische situaties op en dat zorgt ervoor dat deze film niet zwaarmoedig is geworden. Tegelijkertijd zit er een serieuze vraag in de film waarmee we allemaal wel eens te maken krijgen: wat is belangrijker, (uiterlijk) succes en voldoen aan verwachtingen, of jezelf blijven en je hart volgen?’
Theater: Nieuwe familie
Theaterkrant: ‘Vogel beoefent een integere en boeiende manier van vertellen: ze neemt de toeschouwer mee door alle twijfel die ze heeft als het gaat om de noodzaak van vluchtelingenwerk. Openhartig laat ze weten dat ze nauwelijks iets weet van de Syrische-vluchtelingenproblematiek, van een dictator als Assad, van het Midden-Oosten. Ja, het moet iets zijn met ‘zand en kamelen’.’
Nederlands 
English (UK) 
Français 
Wat mogen we niet vergeten uit 2017 : DNO – Rigoletto
Maar ook: 10 mil erbij, dan even niks, dan 80, fijn!
Reacties zijn gesloten.