Il y a vraiment de quoi se réjouir. Les émotions de Krisztina de Châtel se débloquent dans Une maîtrise frénétique.

‘Een uitzinnige beheersing’ heet de documentaire die Manon Lichtveld en Bas Westerhof over Krisztina de Châtel maakten. De emoties komen pas echt los bij het bezoeken van het ouderlijk huis in Hongarije.

We kwamen ze tegen in de Rabozaal van de Stadsschouwburg Amsterdam. Zij waren ook aan het filmen. Bas Westerhof en Manon Lichtveld. Cameraman Leo van Emden en ik volgden Koert Stuyf. Bas en Manon volgden Philip Glass. Het was in 2012, op ‘Een Avond met Philip Glass’.

Die avond was gedenkwaardig omdat na een eeuwigheid afwezigheid Koert Stuyf en Ellen Edinoff weer op het toneel te zien waren. Met Intaglio. Het zou tevens de laatste voorstelling zijn van de iconische danseres. Iedereen werd zonder poespas teruggeworpen in de Nederlandse postmoderne dansgeschiedenis en tegelijkertijd in het heden gezet.

Het was wel even op een ander niveau, wat wij deden. We kwamen er vooral als ex-dansers die aanvoelden dat er iets bijzonders stond te gebeuren. Zonder budget stonden wij er, en in totale onzekerheid of we Stuyf mochten filmen. Bas en Manon waren van Beat the Dutch, een professioneel filmbedrijf dat samenwerkt met de NPO. Ze maken vaak portretten van danspersoonlijkheden, zoals Lucinda Childs en Marco Goecke.

Wie ook aanwezig was die avond was Krisztina de Châtel, de ‘grande dame van de Nederlandse moderne dans’. Haar succesvolle carrière als choreografe was gestoeld op onder andere een opleiding in de jaren zestig aan de Folkwang Hochschule bij Kurt Jooss én op een periode bij Koert Stuyf in Amsterdam.

Maar ze gaf die avond toe dat ze tot haar spijt weinig contact meer had met Stuyf. Kon dat ook niet hebben. Vaak zijn danspersoonlijkheden niet zo toegankelijk. Je moet het soms maar net met ze treffen. Gelukkig gaf Koert ons uiteindelijk ruimhartig toestemming te filmen. De Châtel moet dat eveneens gedaan hebben met Beat the Dutch. Bas en Manon konden de afgelopen tijd een zeer persoonlijk portret van haar maken.

Krenten uit de pap, noemt Manon de markante dansgrootheden van Nederland die ze kunnen volgen. Daarom droeg het regisseursduo de choreografe bij de AVRO voor om een documentaire over te maken. Dat de omroep akkoord ging was licht verrassend: er is immers niet al te veel dans bij de AVRO.

Een uitzinnige beheersing, Leven en dans van Krisztina de Châtel

De documentaire Een uitzinnige beheersing, Leven en dans van Krisztina de Châtel is daarom echt iets om naar uit te zien. Want ook De Châtel kan op een buitenstaander overkomen als onbenaderbaar. Bovendien worden contrast en confrontatie als belangrijke elementen in haar werk genoemd. Gaat dat niet botsen?

Interessant is het dat Beat the Dutch haar volgt tot aan haar ouderlijk huis in Hongarije toe. Het bezoek daaraan blijkt veel emoties los te maken. Dat maakt het beeld van de gelauwerde choreografe, bekend van tijdloze statements als Thron en Föld, wel zo compleet.

Dat de band met Hongarije nog sterk is blijkt uit het huisje aan het Balatonmeer dat De Châtel enkele jaren geleden kocht. Naast contrast en confrontatie, blijft ook de ruimte een belangrijk element voor Krisztina.

Je kunt Een uitzinnige beheersing, Leven en dans van Krisztina de Châtel zien tijdens de 15e editie van Cinedans in EYE Amsterdam dat plaatsvindt van 14 t/m 18 maart 2018.