Le metteur en scène Noël Fischer, directeur artistique de HNTJong, le club de jeunes du Het Nationale Theater, a appris il y a une semaine, juste avant le premier essai, qu'elle et Trojan Wars n'auraient pas le droit de monter sur scène pour l'essai, ni pour la première de samedi. Il ne s'agit pas d'une représentation ordinaire, mais d'un marathon en trois parties, avec de la nourriture pour l'esprit (musique) et le ventre (buffet végétarien) dans les intervalles. Et maintenant, Noël est assis à la maison, avec deux adolescents qui n'ont pas le droit d'aller à l'école :
‘Donderdag om twee uur begon het schminken van de spelers, ik kwam drie kwartier daarna en de productieleider maande me onmiddellijk bij de directie te komen. Een onheilspellend gevoel maakte zich van mij meester. Cees Debets, onze Artistiek Directeur en Zakelijk Directeur Lidy klein Gunnewiek draaiden er niet omheen: alles boven de honderd mensen publiek moest stoppen. Wij zouden 500 mensen ontvangen en zijn zelf al met tachtig met zo’n marathon, inclusief catering.
Flabbergasted
Toen was ik totaal flabbergasted. Maar werd ook een beetje lacherig van de zenuwen. Ik heb Trojan Wars drie jaar voorbereid, 2,5 jaar aan de tekst gewerkt met schrijver Peer Wittenbols en intensief gerepeteerd vanaf 1 december. Ik was in shock want dat kun je allemaal niet aan op één moment. Toen heb ik voorgesteld om iedereen die betrokken is voor en achter de schermen in de schouwburg bij elkaar te roepen en we het niet alleen het zouden meedelen, maar ook samen zouden overleggen over de volgende stap. Cees Debets heeft een toespraak gehouden, wij zaten op het toneel, anderen in de zaal.
Dat kwam hard aan, keihard…Iedereen reageert anders, sommigen heftig met een huilbui of geïrriteerd waarom dit nu plotsklaps moest; anderen doodstil en bleek. Ik kreeg een lachkramp en moest af en toe even huilen. Je denkt aan al het werk, al die mensen die zich verschrikkelijk hebben gegeven; en aan fondsen die we met zoveel moeite jarenlang bij elkaar sprokkelden; schoolklassen die zouden komen door het hele land en al onderweg waren voor de try-out.
Meltdown
Pas de dag erna besefte ik dat het hele culturele veld in elkaar klapte, en vervolgens die hele meltdown van Nederland. Dan realiseer je je langzaam hoeveel keihard werkende collega’s bij alle podia tot stilstand zijn gebracht. Bij ons al tachtig man waarmee we in de laatste week voor Trojan Wars op oorlogssterkte kwamen; 45 mensen spelen mee, naast 19 acteurs ook iedere avond een andere groep lokale jongeren.
Toen is besloten om Het Nationale Theater helemaal stop te zetten, ook de repetities voor Leedvermaak met Eric de Vroedt Ik kon niet bevroeden toen ik op de fiets sprong naar het theater dat dit ons kon overkomen.
Weggegooid
En nu? Ja, goede vraag. We weten het gewoon niet, want is het op 7 april ineens allemaal afgelopen? Denk het niet, maar ik hoop dat we nog voor de zomer een groot aantal voorstellingen mogen spelen. We kunnen ook helemaal niet ontspannen. We moeten een weg vinden, anders is het weggegooide energie en weggegooid kapitaal. Dat kun je niet dragen.
Aanstaande zomer doorspelen? Misschien. Maar er zouden veel scholieren komen, wel 50 tot 70 procent van de zaalbezetting. Die jongeren gaan in de zomer met vakantie of naar festivals.
Dan is ook de vraag hoe die duizenden artiesten dit gaan doorkomen. Vaak hebben ze tijdelijke contracten, bij ons in elk geval tot eind april, maar wel met ‘fair pay’ honoraria bij Het Nationale Theater, conform de cao. Ik weet niet of we die contracten kunnen verlengen en of daar dan geld voor is. De regering springt bij, we zullen zien.
Frustration
Overheen? Nee, helemaal niet, ik zit vol met frustratie…nee…nee…Als regisseur draag je alles tot aan de première en dan wordt het ook van het publiek en de spelers en kan ik het loslaten. Dus nu niet. Dat kind is niet geboren, we blijven zwanger. Ik snap het wel, maar m’n gevoel kan er niet bij.
Van wakker liggen? Dat is een slechte graadmeter, want ik lig zelden van iets wakker. Vaak ben ik zo moe dat ik als een blok inslaap. Je kunt het ook niet oplossen. Gelukkig is HNTJong een veerkrachtige club. We zijn ingesteld op doorgaan, doorspelen.
Nu probeer ik al een uur Microsoft Teams op een Apple te installeren want we moeten op afstand vergaderen. Kinderen van 13 en 18 thuis; ja, precies de leeftijd voor wie Trojan Wars is gemaakt. Maar voor pubers die het niet te doen om dagenlang stil binnen te zitten. Dus ik dacht: ga vanavond pannenkoeken voor ze bakken. Was er geen pannenkoekmeel meer. Er was wel veel leeg in de winkel. We zijn een week verder en is toch duidelijk dat er genoeg eten is? Iedereen heeft andere problemen, he…’