Het zal vast een doodzonde zijn, maar Michiel van der Aa heeft mij weten te raken op een plek waar je een serieus bevonden journalist niet moet raken. En wereldberoemd operamaker Michiel van der Aa wil vast niet geassocieerd worden met een cultserie uit de vorige eeuw. Helaas. 

Deze journalist moet namelijk hardop gaan bekennen dat hij een Star Trek-fan is sinds de serie begin jaren zeventig op de Nederlandse zaterdagochtend-tv verscheen, kort na, of kort voor de schaakcursus van Max Euwe. 

Met zijn nieuwste VR-compositie ‘From Dust’ toont de componist die graag vreemde nieuwe werelden verkent de volgende generatie van immersieve kunst. Kort gezegd: het holodeck van de Enterprise-D is tijdens dit Holland Festival gematerialiseerd op het foyerdek van het Muziekgebouw in Amsterdam, voor ingewijden vanaf nu bekend als 10 Vooruit. Zo dat is eruit. 

Hoogtevrees

Ik was een van de gelukkigen die een dik kwartier mocht ronddwalen in een wereld, bevolkt door onaards mooi zingende sirenen, die me uiteindelijk nog een lichte aanval van hoogtevrees bezorgden toen ze me meevoerden langs taferelen uit mijn zachtste dromen. Ik zag mezelf in de spiegel en het was goed. 

U zult mij overigens nooit op een Comic Con aantreffen terwijl ik Klingon gedichten voordraag in een lycra uniform: een ‘Trekkie’ ben ik niet. Het zit dieper. De wereld die in de jaren zestig ontstond in de geest van de Amerikaanse producer Gene Roddenberry was een wereld waar je, opgroeiend als kind van een getraumatiseerde oorlogsgeneratie, graag zou zijn. In Star Trek was geen onderscheid meer tussen rassen, er liepen genderdiverse types rond, en alles werd volledig vredelievend opgelost, op een enkel vuistgevecht na. De hel, dat waren andere planeten. Niet de onze. Elke aflevering stond voor een ander moreel dilemma. Planeten naar God schieten, dat deden ze maar in Star Wars. 

Echte kunst in VR

Zo ‘woke’ als Star Trek al was voordat het een scheldwoord werd, zo vernieuwend blijft de ‘franchise’, die inmiddels al zoveel series heeft opgeleverd dat zelfs hardcore fans het spoor bijster raakten. De laatste serie bevatte een volledig gezongen aflevering die ernstige verdeeldheid veroorzaakte onder de volgelingen.

Het is allemaal qua vorm en inhoud heel erg Michiel van de Aa, dat Star Trek. En waar in die serie het ‘Holodeck’ werd ontworpen als een goedkope mogelijkheid voor de schrijvers om nog onwaarschijnlijker locaties en verhaallijnen aan de serie toe te voegen, zo is ‘From Dust’, de opera die van der Aa volledig in VR maakte, een hele dure oplossing om de door nerds een gamers bevolkte wereld van de Virtuele Realiteit te voorzien van echte kunst. Voor serieuze mensen die niet aan SF doen. 

Hard licht

Missie geslaagd: deze nerd voorziet iets waar geen mens nog naartoe ging in het werk van Van der Aa. Het vergt allemaal ontzettend veel tijd en geld om zoiets in elkaar te zetten, dus de kosten per toeschouwer zullen astronomisch zijn, maar dit zijn gebeurtenissen en vernieuwingen die je wil meemaken. Ooit komt er een moment waarop Van der Aa ‘hard licht’ uitvindt, zodat je al dat moois ook schadevrij kunt aanraken. Blijf hem ondertussen volgen. De missie gaat nog wel even door.