Zelfs Lucebert maakt geen indruk meer

YXIE is afgeschoten. Het is misschien geen groot landelijk nieuws, maar het is wel weer een van die vele schrijnende voorbeelden die laten zien hoe guur de wind is die door het culturele landschap waait.

YXIE, het woord komt uit de koker van dichter-schilder Lucebert, een van de kunstenaars van de COBRA-beweging. Het moest ook de naam worden van een nieuw centrum voor woord, beeld en geluid in Alkmaar. Daar moest niet alleen de collectie van Lucebert onderdak krijgen, maar ook het al heel lang met veel te krappe behuizing tobbende filmhuis en theater Provadja. Een briljant idee eigenlijk. Zo zou het gedachtegoed van de in 1994 overleden Lucebert de inspiratiebron worden voor een fris en levendig nieuw cultuurcentrum, dat er met enige vindingrijkheid zelfs internationale allure aan zou kunnen ontlenen.

Tot gisteravond. “Een zwarte dag voor de cultuur in Alkmaar”, concludeerde PvdA-fractievoorzitter Paul Verbruggen nadat hij zich de hele avond de blaren op de tong had gepraat maar desondanks zag aankomen dat de gemeenteraad een streep door YXIE ging halen. Let wel, dit was niet de eerste keer dat de raad over YXIE stemde. In 2008 was het in nauwe samenwerking met de toenmalige cultuurwethouder Hans Meijer ontwikkelde plan juist goedgekeurd door de gemeenteraad. Er waren royale sponsorbijdragen binnengehaald, het werk werd aanbesteed, de plek bouwrijp gemaakt en door een anonieme schenker is er inmiddels een fraaie collectie werken van Lucebert in het vooruitzicht gesteld.

Dat alles, plus een pleidooi uit onverdachte hoek, namelijk door een vertegenwoordiger van het bedrijfsleven, kon niet voorkomen dat de nieuwe politieke werkelijkheid zich gisteren hardhandig liet gelden. Met een sinds maart 2011 aangetreden nieuw college van B&W waait er een nieuwe wind. De partijen die drie jaar geleden twijfelden aan de financiële haalbaarheid van YXIE hebben nu een meerderheid en lieten zich met een omstreden onderzoeksrapport als rugdekking zelfs niet overhalen tot een adempauze. De kruideniers zagen hun kans hun macht te laten gelden. Het leek wel of Lucebert dit met zijn beroemde regel ‘alles van waarde is weerloos’ allemaal al had voorzien.