Een beetje vervreemdend is het wel. Op IDFA het bewogen verslag van de Egyptische februarirevolutie Tahrir 2011 zien terwijl op hetzelfde moment op het Tahrirplein de tweede fase van het verzet tegen de dictatuur in volle hevigheid aan de gang is. Een soort ‘back to the future’- gevoel.
Tahrir 2011 is een betrekkelijk ongepolijste, maar met gevoel voor urgentie in elkaar gezette documentaire die toch meer is dan alleen een montage van met mobiele telefoons geschoten beelden van de soms bloedige gebeurtenissen. In feite is het door drie regisseurs (Tamer Ezzat, Ayten Amin en Amr Salama) gemaakte Tahrir 2011 een samenvoeging van drie afzonderlijke films. Het eerste deel is inderdaad wat je mag verwachten, maar daarom niet minder enerverend. Bewogen getuigenissen die met veel vaart en dynamiek versneden zijn met het oproer op het plein – van de indrukwekkende rijen waardige demonstranten die hun leuzen voor een vrij Egypte scanderen tot en met jongeren die een waterkanon vergeefs tot stilstand proberen te brengen en rauwe beelden van de opvang van gewonden in een inderhaast ingerichte noodziekenhuis. Het brengt het allemaal veel dichterbij dan in de gebruikelijke journaalbeelden.
Het tweede deel is het meest onthullend, want het bestaat uit interviews met soms onherkenbaar gefilmde leden van de politie en veiligheidstroepen die tegen de demonstranten werden ingezet. Sommigen grijpen de gelegenheid aan om te verklaren dat ze zich misbruikt voelen. Het voorspel naar de confrontatie komt aan de orde in het derde deel, waarin ingewijden de methoden beschrijven waarmee president Mubarak zijn alleenheerschappij wist te vestigen. Met veel sprekend archiefmateriaal, waaronder voorbeelden van de manier waarop nieuwsfoto’s werde gemanipuleerd. Zoals die van het bezoek van Obama. In de originele opname loopt de Amerikaanse president voorop, een fout die Mubaraks photoshoppers snel wisten te herstellen. In de verbeterde foto heeft Mubarak de leiding.
De Arabische lente is op IDFA eigenlijk maar mondjesmaat vertegenwoordigd. Dat komt, volgens festivaldirecteur Ally Derks, omdat de meeste films het niveau van een reportage niet overstegen. In de titellijst van het festival komt slechts één andere Egyptische film voor. Het korte Excursions in the Dark van Kaya Behkalam is ook een soort terugblik op de gebeurtenissen van februari, maar op een volstrekt andere manier. Eerder een experimenteel filmgedicht dan een traditionele documentaire. Beelden van lege, nachtelijke straten van Caïro, begeleid door een mysterieuze tekst die volgens de aftiteling samengesteld is uit dromen die inwoners van Caïro na de opstand hadden. Eigenlijk heel bemoedigend dat zoiets ook gemaakt wordt.
Leo Bankersen
Nederlands 
English (UK) 
Français 