“Luister niet naar de experts, ze hebben het eigenlijk altijd mis.” De kern van ‘Eyes wide open’, het nieuwste boek van Noreena Hertz, is helder. Dat ze zelf deskundige is, en dat haar visie daarom ook gewantrouwd moet worden, is logisch. Dat het gesprek wat ze over dit onderwerp voerde met oud-politica Femke Halsema almaar bizarder werd, was niet zo logisch. Ronduit schokkend was de val die de schrik van alle bankiers ter wereld aan het eind maakte.
Dat mensen slecht zijn in besluiten nemen, is algemeen bekend. Een octopus voorspelde tijdens de vorige WK-Voetbal de uitkomsten van de competitie beter dan alle menselijke deskundigen bij elkaar. Een met bananen gooiende gorilla blijkt al jaren een betrouwbaarder beurskoersenvoorspeller dan alle menselijke beurswatchers ter wereld. België lijkt beter door de crisis te komen omdat het geen regering had tijdens de eerste jaren van de recessie: niemand kon domme besluiten nemen, en dat lijkt een goede zaak.
Noreena Hertz, die in 2005 de bankencrisis voorspelde, en die met haar boeken over economische vraagstukken op de internationale bestsellerlijsten staat, heeft nu een zelfhulpboek gepubliceerd over het wantrouwen dat we moeten koesteren jegens machthebbers en de deskundigen die ons de weg wijzen. Femke Halsema ondervroeg haar tijdens Writers Unlimited over haar drijfveren. Maar eerder dan dat ze een vriendelijk vraaggesprek voerde, koos de oud lijsttrekker van Groen Links voor de aanval.
Of het niet een heel elitair standpunt was, om van iedereen te eisen dat hij zich beter voorbereidt en inleest dan de deskundigen die hem adviseren? Is dat niet veel te veel gevraagd van de eenvoudige burger? Als dokters er zo vaak naast zitten (1 op de 5 diagnoses in Amerika blijkt foutief), is het toch ondoenlijk om de hele bevolking beter wegwijs te maken in de medische deskundigheid die op internet te vinden is? Natuurlijk moesten we soms wel het advies van een echte kenner volgen, maar niet altijd, antwoordde de deskundige, en het werd een mantra dat de discussie steeds verder doodsloeg. Natuurlijk waren feiten belangrijk, en moesten we alles doen om die feiten hoe dan ook boven tafel te krijgen. En ja, hulp is welkom, maar vertrouw zelfs de mensen die je helpen niet blindelings.
Herz wilde het debat niet aangaan, maar was slechts geïnteresseerd in het verkopen van haar boek. Voor sommigen onder de toeschouwers was de schrijfster, die vaak in één adem wordt genoemd met Naomi Klein, toen al van haar voetstuk gevallen. Iedere vorm van diepgang leek immers afwezig. Voor de rest van het publiek ging Herz keihard onderuit bij het beantwoorden van een vraag van een toeschouwer. De fan vroeg haar hoe belangrijk ze het optreden vond van klokkenluiders als Wikileaks’ Julian Assange en NSA-lek Edward Snowden. Het antwoord van de vrouw die ooit de Russische regering adviseerde, was voor velen schokkend: “Ik ben niet blij met de onthullingen als het gaat om zaken van nationale veiligheid. Ik geloof dat het belangrijk is dat sommige feiten geheim blijven. Blindelings.”
De mond van Femke Halsema – en vele anderen in de zaal – viel zo ver open dat verdere discussie niet meer mogelijk was.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
