Reinbert de Leeuw in Zomergasten, niet in Muziekzomer

Over ruim twee weken start de NJO Muziekzomer, met meer dan vijfenzestig concerten uitgevoerd door jonge musici, verspreid over meer en minder voor de hand liggende locaties in de provincie Gelderland. Vanuit heel de wereld stroomden honderdzestig jongeren toe om van 1 tot en met 17 augustus hun kunnen te vertonen. Wie dan in Gelderland verblijft, kan hun aanwezigheid onmogelijk missen.

Er zijn optredens op voormalige fabrieksterreinen, zoals het Zoetenlaboratorium in Arnhem, het Zwitsalterrein in Apeldoorn en het Honigcomplex in Nijmegen. Ook is er de inmiddels tot traditie uitgegroeide Veluvine Fietstocht, die de sportieve muziekliefhebber langs vier verschillende openluchtconcerten voert rondom Nunspeet. Dit jaar presenteert Kasteel Doorwerth eveneens een fietstroute langs drie muziekuitvoeringen in de gemeente Renkum. De Beekbergse Tuinen, Radio Kootwijk en het Amfitheater van museum Kröller-Muller vormen al net zulke aansprekende locaties.

Zoals elk seizoen is er weer een Young artist in residence, de van oorsprong Roemeense pianiste Andrea Vasi. Zij geeft bijna twintig concerten, waarin ze werken speelt van zulke uiteenlopende grootheden als Beethoven en Sjostakovitsj, maar zich ook waagt aan Roemeense volksmuziek en crossover. Composer in residence is Rob Zuidam, van wie onder andere het veel geprezen maar tot nu toe slechts één keer eerder uitgevoerde Canciones del Alma tot klinken komt. Zuidams muze Katrien Baerts tekent voor de  uitvoeringen, samen samen met het NJO Kamerorkest onder leiding van Antony Hermus. Het Stolz Kwartet herneemt de – instrumentale – opera A Love Unsung.

Artistiek leider Xian Zhang dirigeert het NJO Symfonieorkest in werken van Brahms en Schumann en het Eerste Vioolconcert van Karol Szymanowski, met de soliste Rosanne Philippens. Zhang nam in 2011 het stokje over van Reinbert de Leeuw, die in 2001 samen met toenmalig zakelijk leider Arthur van Dijk de NJO Summer Academy opzette. Inspiratie hiervoor vormden de zomercursussen aan het Amerikaanse Tanglewood, waar De Leeuw van 1994 tot en met 1998 de scepter zwaaide over de afdeling hedendaagse muziek.

Meteen al in het eerste seizoen wist hij voor de NJO Summer Academy internationaal vermaarde coaches te engageren als de Vlaamse dirigent Philippe Herrewege, de Italiaanse pianist Igor Roma en de Hongaarse componist György Kurtág. Dat jaar trok de zomerschool zo’n honderdtwintig deelnemers, waarvan driekwart uit Nederland afkomstig was, nu ligt de verhouding precies andersom.

Voor de veertiende editie werden – na een strenge selectie – musici toegelaten vanuit Mexico tot Rusland en van Groot-Brittannië tot Servië. Opvallende afwezige dit jaar is overigens dirigent en pianist Reinbert de Leeuw, wiens optreden vorig jaar in zijn eigen cyclus Im wunderschönen Monat Mai ook al in het water viel door ziekte van de actrice Katja Herbers.

Wellicht is De Leeuw te druk met de voorbereidingen voor zijn aflevering van VPRO Zomergasten die middenin in de NJO Muziekzomer plaatsvindt, op 10 augustus a.s. Het is immers bepaald geen sinecure om drie uur te vullen met filmbeelden die je zo indrukwekkend vindt dat je ze wilt delen met heel de wereld. In NRC Handelsblad vertelde hij dat hij fragmenten zal tonen rond het thema ‘mensen die de grens over gaan, die op zoek gaan naar hoe het anders kan’.

De Leeuws bewondering voor de maverick, de man of vrouw die wars van alle stromingen zijn of haar eigen weg volgt, loopt als een rode draad door zijn carrière. Deze fascinatie spreekt ook uit de interviews die ik vorig jaar met hem voerde over zijn geliefde componisten, voor drie avondvullende concerten van de VPRO op Radio 4. Bij elke opname dist hij moeiteloos op waarom deze hem zo bekoort, of het nu een radicaal werk van Charles Ives betreft, een atonaal stuk van Arnold Schönberg of een ragfijn klankweefsel van Sofia Goebaidoelina. Ook de geselecteerde filmfragmenten zal hij ongetwijfeld van passend en begeesterend commentaar voorzien.

Benieuwd of De Leeuw opnames van zijn werk met jongeren zal tonen, want ook dat vormt een constante in zijn inmiddels ruim vijftigjarige carrière. Linksom of rechtsom, het wordt een gloedvolle muziekzomer!

Goed om te weten:

In maart 2014 verscheen mijn biografie ‘Reinbert de Leeuw: mens of melodie‘, hierin besteed ik ruimschoots aandacht aan De Leeuws betrokkenheid bij Tanglewood en bij de NJO Summer Academy. Als u het boek aanschaft via deze link, steunt u tevens Cultuurpers.