COURAGE van Conny Janssen Danst toont een heerlijke nieuwe wereld

Je hoeft helemaal niet naar Terschelling voor een sfeervolle locatievoorstelling. COURAGE van Conny Janssen Danst is een spannende beleving op een totally, totally verwaarloosde plek.

In de jaren tachtig begon ze met choreografie bij Djazzex, jaren later trad ze op voor Obama. Nu staat Conny Janssen (interview hier) met haar ensemble in de Ferro Dome. Een aftandse locatie waar je van buitenaf niet veel van verwacht. De plannen om er een Rotterdamse Heineken Music Hall van te maken zijn volgens het AD geannuleerd. Het lijkt of de stad Rotterdam tegen Conny heeft gezegd: hier heb je een plek waar wij niets mee kunnen, doe jij er wat mee. Dut lukte haar wonderwel: de hele industriële entourage heeft dankzij een creatieve aanpak een underground-uitstraling meegekregen.

Een man met een baard legt een rode loper van badlakens uit. Boven hem zweeft een enorme, witte bol. Een danseres betreedt het middenpad van dit maanlandschap en ze piept daarbij af en toe als een vogel. Meer dansers komen binnen en verkennen met hun bewegende bovenlichamen het nieuwe gebied. De kleedjes, de aarzelende bewoners van een nieuwe wereld: het roept associaties op met vluchtelingen. Waarom weet ik niet. Maar dat hoeft ook niet. COURAGE is volgens de maker vooral een associatieve voorstelling.

Voorbeeldsamenleving

Neem een willekeurige verzameling mensen en plant die ergens. Er ontstaan verbanden, relaties, koppels, een zekere vorm van organisatie en ongetwijfeld ontpopt iemand zich als leider. COURAGE is een soort antropologisch experiment in de ruimte. De groep jonge mensen hier oogt echter vriendelijk en verweesd. Geen verwijzing naar een afkomst of verleden, de toekomst ongewis. Er is niets schokkends, agressiefs of vulgairs aan ze. In het echt zal zo’n experiment er waarschijnlijk stukken minder gecultiveerd aan toegaan. COURAGE is een gedroomde voorbeeldsamenleving.

De jonge mensen zijn bang en onzeker, kijken omhoog en lopen op hun tenen. Er is geen verbinding tussen de leden van deze groep. COURAGE is gewoon één groot project van zzp’ers. Te vergelijken met de huidige wereld: als kunstenaar raak je tegenwoordig je baan kwijt om vervolgens op project-basis terug ingehuurd te worden. In de Westerse samenleving is elke burger steeds meer een ‘zelfstandige’. Daar verdwijnt de onderlinge cohesie terwijl die hier langzaam ontstaat bij de jonge dansers die bewegend, zoekend en dansend hun weg vinden.

Geen gepartner

Hoe kun je dansen op een enorme oppervlakte met een steenharde en hobbelige vloer? Door niet al te dansant te bewegen, geen vloerwerk, geen ge-partner. Wel veel lopen en langzaam bewegen of alleen kijken en staren. Terwijl een groepje lotgenoten met de kleedjes om zich heen gedrapeerd een rondreis maakt achter het publiek langs, is er binnen in de cirkel weer een heel andere procedure van dans bezig. Net of je als wachtende reiziger het publiek gadeslaat in een enorme vertrekhal. Kijken verplicht je tot niets, er is anderhalf uur lang van alles te zien en er is geen direct waarneembare lijn of opbouw. Er is wel prachtige muziek.

Die muzikale poëzie is van alleskunstenaar Maartje Teussink. Binnen een opstelling van allerlei instrumenten bespeelt ze vooral de contrabas: daar plukt ze aan, of ze strijkt of ramt er ritmisch en onophoudelijk op. Net als de dans is de muziek abstract, en heel soms conventioneel geordend. Dan hoor je een regelrechte song of het bezwerende en licht sentimentele round and round and round-thema aan het eind. Ook bij de dans glippen er af en toe ingestudeerde danspassen de maalstroom van impulsieve, vloeiende of schokkerige bewegingen binnen. Conventionele Westerse dans of muziek valt hier eigenlijk buiten de toon.

Vijf sterren

Conny Janssen overstijgt de opdracht binnen de Ferro Dome iets waardevols tot stand te brengen. Het decor van Thomas Rupert, de rottige dansvloer, de inzet van de gedreven dansers, Maartje Teussink en haar koor dat in het publiek verstopt zit: fenomenaal. Het publiek dat rondom de speelvloer in de gigantische ronde hal zit, de boeiende nieuwe wereld die de voorstelling schetst: dit alles geef ik on-calvinistisch gewoon vijf sterren. Ik hou van projecten waarbij je niet in een toneelrechthoek alleen naar voren kan kijken en waar dansers evenredig in één richting terug het publiek in communiceren. Het ontbreken van die kaders laat performers en publiek vrij. Er is alleen de cirkel.