Sinds zaterdag 10 oktober kun je voor 2,95 euro het ballet Live van Het Nationale Ballet online bekijken. Ik deed het. Het was de moeite waard.
Live stamt uit de tijd dat Rudi van Dantzig, Toer van Schayk en Hans van Manen de Nederlandse podia bestormden. Alle drie rebels en zeer eigenzinnig maakten ze op het thema ‘leven’ de voorstelling Live/Life, een dansmanifestatie die in het kader van het Holland Festival 1979 in Theater Carré in Amsterdam plaatsvond. Live van Hans van Manen, een prachtige klassieke choreografie op spitzen, heeft de tand des tijds doorstaan en is als zelfstandig deel overgebleven. Nu, 41 jaar later, is het na meerdere edities door de jaren heen, opnieuw opgevoerd bij Het Nationale Ballet.
Andere chemie
Dit keer met in de hoofdrol Maia Makhateli en Artur Shesterikov en cameraman Mathieu Gremillet. De oorspronkelijke bezetting bestond uit Coleen Davis en Henny Jurriëns, en cameraman Henk van Dijk. Het contrast is groot. Coleen Davis was dun, had gigantisch lange armen en benen en was nog maar 19 jaar. Zij danste met de toen 30-jarige dansheld Henny Jurriëns. Maia is 34 jaar, klein en compact, en is de volmaakte ballerina. Zij danst met haar partner en vader van hun kind Luka. De chemie heeft dus een heel andere samenstelling.
Toch is het duet, met een videoman als getuige, ook in 2020 indrukwekkend.
Live is geen verhaal. Het is een relatie. Een flashback in het midden, met een schermutseling in de studio die uit de hand loopt, laat zien dat die relatie niet echt werkt. Zoals zo vaak kan er strijd zijn om wie de macht of controle heeft. Eerst lijkt Maia, een danseres die letterlijk alles tot in de perfectie beheerst, die controle te verliezen om aan het eind het initiatief te nemen en de zaal, ja zelfs het theatergebouw verlaat.
Introspectie van uiterlijk
Er worden genoeg associaties gelegd tussen dit eerste videoballet van Nederland en de invloed van beeld en beeldscherm nu. Van Manen is een pionier en de wisseling tussen live geregistreerd zwart-wit beeld op doek en de danseres met een felrood pakje met blauwe linten op het podium, is fascinerend. Van het inzoomen op een simpele hand die zweeft en knakt in de pols, tot het bespelen van de camera door de schalks lachende hoofdrolspeelster: alles valt hier op zijn plaats.
Maar niet zonder de ingetogen dramatiek van het pianospel van Olga Khoziainova, vijf stukken van Liszt, dat Live extra gewicht geeft. De tragiek van het duet, de eenzaamheid in de relatie en de film-noirachtige wandel door een verlaten gebouw naar buiten het donker in, ademt de sfeer van een in memoriam. Een afscheid van een tijdsbeeld nu? Of de tijdloze vergankelijkheid van het leven? De danseres die de wereld in stapt, een tafereel van geelverlichte straatlantaarns, glimmende natte klinkers en woonboten in de gracht, waarbij een karretje van de stadsreiniging voorbij kachelt, begeleidt de kijker het echte leven in. Live/Life.