Holland Festival 2023: een programma met grote artistieke reikwijdte en nieuw publiek

De 76e editie van het Holland Festival opende op 1 juni met Drive your Plow over the Bones of the Dead van Simon McBurney en sluit op 1 juli af met Requiem for Nature door Tan Dun, Pierre Audi en het Koninklijk Concertgebouworkest. Het festival werd met ruim 80.000 bezoekers, een gemiddelde zaalbezetting van ruim 80% en vele uitverkochte zalen zeer goed bezocht, door een opvallend divers publiek, dat na afloop vaak laaiend enthousiast was, of, zoals dat óók bij een festival hoort, druk in discussie ging over wat het zojuist beleefd had. De grootschalige, muzikale filminstallatie Euphoria van Julian Rosefeldt was 17 dagen te bezoeken en trok meer dan 10.000 bezoekers. In Donau, een van de nieuwe festivallocaties, lieten bezoekers zich tot in de late uren meevoeren in de grootschalige, multidisciplinaire locatievoorstelling Respublika van regisseur Łukasz Twarkowski. Samen met de Hartwig Art Foundation presenteerde het festival de wereldpremière Indra’s Net van levende legende Meredith Monk. Associate artist van deze festivaleditie was zangeres, componist en beeldend kunstenaar ANOHNI. Zij inspireerde een belangrijk deel van de programmering, zowel met eigen werk, door samenwerkingen en door gespreksonderwerpen die zij aandroeg.

Verbinding en publieksverbreding

Directeur Emily Ansenk: ‘ANOHNI is een ware verbinder. Ze heeft het festival vele handreikingen gegeven om inclusiever en vanuit andere perspectieven te denken. Zo ontstonden nieuwe ingangen voor een veelomvattende programmering met een zeer grote reikwijdte, van avant-garde van Ribingurumu Metamorufuoshisu van Toshiki Okada en Dai Fujikura tot heel toegankelijke programma’s zoals Wuthering Heights van Emma Rice. Van grootschalige voorstellingen zoals Bros van Romeo Castellucci tot kleine intieme producties zoals Epitaph van Ed Atkins. Dit sprak een bijzonder divers publiek aan van jong tot oud en van allerlei achtergronden, wat duidelijk terug te zien was in de zalen. Zowel de bezoekers en de makers waren dit jaar uitzonderlijk betrokken bij het festival en bij elkaar. Het is een lijn die het festival in de toekomst graag voortzet.’

Associate artist ANOHNI

De vraag die ANOHNI steeds centraal stelt, is: ‘Wat is er echt aan de hand?’ (‘What is really happening?’). Het is een vraag die van toepassing is op veel terreinen, van feminisme en ecologische rampspoed tot de gevolgen van kolonialisme, uitbuiting en kapitalisme. Door middel van deze vraag verbond zij haar eigen werk en denkwijze naadloos met lokale verhalen en wist ze internationale en lokale makers en gelijkgestemden op empathische en inhoudelijk waardevolle manieren bij elkaar te betrekken.

ANOHNI maakte speciaal voor het festival de tentoonstelling SHE WHO SAW BEAUTIFUL THINGS, in Huis Willet Holthuysen. Ze was de drijvende kracht achter bijzondere samenwerkingen met makers uit binnen- en buitenland en lokale vrouwen met functies in het publieke domein, zoals tijdens het driedaagse Future Feminism-programma met dans- en muziekvoorstellingen, een tentoonstelling, gesprekken en meer. Middels het goed bezochte locatieproject The Disintegration Loops (for Euterpestraat), met onder andere muziek van William Basinski uitgevoerd door het Radio Filharmonisch Orkest, nodigde ze het publiek uit om stil te staan bij de beladen geschiedenis van de Amsterdamse Gerrit van der Veenstraat, waar ze zelf als kind korte tijd woonde.

Ook bracht ANOHNI andere makers naar voren, zoals schrijver, zangeres en activist adrienne maree brown en videokunstenaar Lynette Wallworth, CocoRosie, Kembra Pfahler, Johanna Constantine en Laurie Anderson. En ze initieerde een reeks van korte interventies door Nederlandse ‘elders’ voor verschillende voorstellingen. Deze gewaardeerde Nederlandse ouderen droegen bij aan de vervulling van haar wens om een diepe en oprechte connectie tussen kunstenaar en publiek tot stand te brengen.

Toegankelijkheid en streams 

Het brede programma werd uitgediept met een ruim aanbod aan inleidingen, nagesprekken, educatieprojecten en ontmoetingen tussen kunstenaars en publiek, zowel live als online. Diverse programmaonderdelen waren gratis toegankelijk: The Disintegration Loops (for Euterpestraat), Opera in het park, Like a River in Melkweg Expo, The Worm van Ed Atkins in de Hartwig Art Foundation en diverse gesprekken in festivalcentrum De Balie en als onderdeel van Future Feminism. Op HF Digital zijn onder andere podcasts over het programma te beluisteren. Streams van de voorstellingen Indra’s Net van Meredith Monk en What’s Your Heaven van CocoRosie zijn nog tot en met 2 juli online te bekijken.

Facts and figures

Van 1 juni tot en met 1 juli 2023 presenteerde Holland Festival in totaal 40 producties met ruim 200 voorstellingen, waaronder 8 wereldpremières en 32 Nederlandse premières. Zes makers werden geïntroduceerd in Nederland: Lucas Avendaño, Lynette Wallworth, adrienne maree brown, Łukasz Twarkowski, Raven Chacon en Emma Rice.