Als eerste van de grote steden heeft Utrecht de adviezen bekend gemaakt die zijn uitgebracht over de subsidieaanvragen van culturele instellingen voor de komende vier jaar. Grote en bekende spelers als het Nederlands Filmfestival, beeldende kunst instellingen als BAK en IMPAKT en jeugdoperagezelschap Holland Opera zagen hun aanvraag afgewezen, net als Het Huis Utrecht. Tegelijkertijd adviseert de adviescommissie om wel subsidie toe te kennen aan 26 nieuwkomers, waaronder Appeltaartconcerten, Gluren bij de Buren, Vocal Statements en de Sint Maarten Parade. Met deze verschuiving van ruim 4 miljoen euro lijkt Utrecht een meer ‘grassroots’, publieksgericht cultuuraanbod te krijgen voor de periode 2025-2028.
De negatieve adviezen voor het Nederlands Filmfestival en Holland Opera komen hard aan. De adviescommissie zet bijvoorbeeld grote vraagtekens bij de artistiek inhoudelijke kwaliteit van het NFF: “De wens om een groter publiek in aanraking te brengen met producties van eigen bodem is niet concreet: doelgroepen en activiteiten zijn hiervoor onvoldoende uitgewerkt. Ook betwijfelt de commissie of de huidige programmering de maatschappelijke ontwikkelingen herkenbaar in beeld brengt. Wanneer dieper was ingegaan op de motivering voor inhoudelijke thema’s en filmselectiecriteria, zou dit hebben bijgedragen aan de artistieke positionering en het profiel.”
Vernietigend
Ronduit vernietigend is de commissie over de manier waarop het festival de betaling van mensen heeft geregeld: “Het NFF past fair pay ook alleen toe op het eigen salarishuis, maar een beschrijving van het beleid voor makers ontbreekt. In combinatie met het groot aantal vrijwilligers, en het ontbreken van een toekomstbestendig beleid voor het werken met vrijwilligers, komt de duurzaamheid van de bedrijfsvoering volgens de commissie in gevaar.”
BAK, een presentatie-instelling die ook gesubsidieerd wordt vanuit het Rijk, is volgens de commissie artistiek ‘erg theoretisch’ ingesteld, maar men is tevreden over het feit dat BAK aan de wieg stond van de Fair Practice Code. Het negatieve advies is dan ook om een andere reden uitgebracht: “bovenal worstelt de commissie met de lage bezoekersaantallen ten opzichte van het hoge gevraagde subsidiebedrag. BAK verwacht bovendien voor 2025 een flinke afname van bezoekcijfers ten opzichte van 2023, een ontwikkeling die de commissie onvoldoende overtuigend vindt onderbouwd. De commissie mist hier de ambitie om de bezoekersaantallen op peil te houden of slechts lichtjes te laten dalen. Uit de aanvraag wordt ook onvoldoende duidelijk hoeveel Utrechters daadwerkelijk met het programma in aanraking komen.”
Inclusiviteit
Die aandacht voor publieksbereik valt op wanneer je kijkt naar instellingen die nieuw zijn: Muziekroute, Appeltaartconcerten, Nationale Jeugdfanfare en International Comedyfestival hebben allemaal een sterk publieksgericht profiel, of een sterk op diversiteit en inclusie gericht plan. Over Possibilize, de organisatie achter onder meer het festival Sencity is te lezen: “De commissie meent dat Possibilize in haar streven naar mentaliteitsverandering ten aanzien van mensen met een beperking de sociale cohesie versterkt en bijdraagt aan een meer inclusieve cultuursector. De artistieke meerwaarde vindt de commissie minder sterk ontwikkeld en ze merkt op dat ze niet geheel kan inschatten of het zwaartepunt ligt bij de makerskant dan wel de adviseurskant. De focus op verschillende vlakken van inclusiviteit voor mensen met een auditieve beperking vindt de commissie verrijkend.”
Vocal Statements, een instelling die zich richt op muziekeducatie aan moeilijk bereikbare jongeren, scoort het allerbest op zijn bijdrage aan het culturele ecosysteem: “De commissie ziet Vocal Statements als voorbeeldstellend en een verrijking van het culturele ecosysteem vanwege de sterke verbinding met jongeren in krachtwijken van de stad. Ze is overtuigd van de impact die het programma heeft op de specifieke doelgroep, leerlingen van 12 tot 18 jaar in het vmbo, pro, so, nieuwkomersonderwijs en mbo, die weinig met kunst in aanraking komen. De organisatie maakt zich sterk voor een aansprekend muziekcurriculum en stimuleert jongeren hun persoonlijke stem te vinden en zich te uiten door middel van muzikale storytelling. Ook biedt Vocal Statements deskundig heidsbevordering, toegespitst op het werken met deze doelgroep, voor docenten van kunstopleidingen. De commissie vindt zowel de didactische als de artistiek-inhoudelijke visie en werkwijze van onderscheidende kwaliteit. Door maatwerk te bieden en dicht bij de leerlingen te blijven, is Vocal Statements van grote waarde voor de inclusie van kwetsbare leerlingen.”
Borst nat
In haar eigen toelichting op de adviezen legt de commissie veel nadruk op de ontwikkelfunctie en het brede publieksbereik dat veel instellingen nastreven. Men is blij met de inzet op verschillende doelgroepen en duidelijk minder enthousiast over bestaande instellingen die slechts marginaal reageren op de nieuwe tijd.
Als de Utrechtse adviezen een voorbode zijn van de landelijke koers, kunnen veel gevestigde clubs hun borst natmaken.
Overzicht nieuwe aanvragers
aanvrager |
bedrag |
Appeltaartconcerten | € 40.000,00 |
Catching Cultures | € 115.000,00 |
Common Frames | € 90.000,00 |
DieHeleDing | € 60.000,00 |
Free Dom | € 91.250,00 |
Gluren bij de Buren | € 20.000,00 |
Meneer Monster | € 100.000,00 |
Mooie Woorden | € 100.000,00 |
Muziekroute | € 124.500,00 |
Nationaal Jeugd Fanfare | € 25.000,00 |
Nederlandse Vioolconcoursen | € 30.000,00 |
Nijverheid | € 189.429,00 |
Parade | € 75.000,00 |
Possibilize | € 50.000,00 |
Pynarello | € 90.000,00 |
Raum |
€ 1.600.000,00 |
Sint Maarten parade | € 262.495,00 |
Julian Hetzel | € 95.000,00 |
Sonnenborgh | € 155.953,00 |
Sounds Like Touch | € 126.250,00 |
Studio Figur | € 147.000,00 |
International Comedy Festival | € 60.000,00 |
Utrecht Requiem | € 80.763,00 |
Vocal Statements | € 280.000,00 |
Voorkamer | € 89.749,00 |
Wishful singing | € 70.000,00 |
Totaal |
€ 4.167.389,00 |