In '3Abschied', De Keersemaeker sinks through the bottom of what is still dance

Text Maarten Baanders (photo Herman Sorgeloos)

Nadat de zintuiglijke arbeid in Keeping Still – Part I and The Song al tot een minimum was gereduceerd gaat dansfilosofe Anne Teresa de Keersmaeker in het slotdeel van de trilogie, 3Abschied, de confrontatie aan met de meest extreme reductie die in het leven mogelijk is: de dood. Haar muziekkeuze valt weer op Der Abschied, het laatste deel van Das Lied von der Erde van Mahler.

Is het mogelijk te dansen op muziek over de dood en over de aanvaarding van het naderend einde? Bij het zien van 3Abschied lijkt het van niet. De Keersmaeker lijkt door de bodem van wat nog dans is te zakken. Het begint met louter luisteren naar de muziek op cd en eindigt met Der Abschied gezongen door De Keersmaeker zelf. Beide scènes doen vooral denken aan iemand die onbespied in de huiskamer meegesleept wordt door de muziek, mee probeert te zingen en puur impulsief wat dansbewegingen maakt. De vervoering is van haar gezicht af te lezen. Aan alles is te zien dat het innerlijk bruist en golft. Maar mooi is de zang niet. En danstheater kun je het niet meer noemen.

Wat gebeurt er tussen dit begin en eind? Het dertienkoppig ensemble Ictus begeleidt mezzosopraan Ursula Hesse von der Steinen in een uitgedunde versie van Der Abschied. De Keersmaeker danst tussen de muzikanten door. De dans lijkt nauwelijks meer dan de lucht die tussen de instrumenten in beweging wordt gebracht. Door met de handgebaren van de vocaliste en de muzikanten mee te bewegen lijkt De Keersmaeker uit te drukken dat er eigenlijk alleen muziek is, en dans niet meer dan de beweging die bij het musiceren toch al wordt gemaakt.

En dan is er de bijdrage van Jérôme Bel, met wie De Keersmaeker deze voorstelling gemaakt heeft. Het is moeilijk voor te stellen dat De Keersmaeker hem niet als een storend element ervaart bij de bespiegelingen die ze zelf met zoveel ernst opbouwt. Hij geeft de muzikanten opdracht het laatste stuk van Der Abschied nog eens te spelen en daarbij één voor één weg te lopen. Daarna nog een keer, maar dan één voor één dood vallen. Het is onbenullig en melig en leidt af van de gedachten waartoe deze voorstelling het publiek nog zou kunnen inspireren.

Rosas (Anne Teresa de Keersmaeker, Jérôme Bel en Ictus), 3Abschied. Gezien 12 juni, Stadsschouwburg, Amsterdam. Aldaar nog te zien: 13 juni, met na afloop gesprek met De Keersmaeker

Platel’s Bold Dance Moves (online.wsj.com)

1 thought on “De Keersemaeker zakt in ’3Abschied’ door de bodem van wat nog dans is”

Henkjan Honing 16 June 2010 at 11:24

Een voorstelling die begint met het gezamenlijk beluisteren van een cd (met een valse start en een abrupt stoppen aan het eind), gevolgd door het verplicht lezen van de liedtekst, waarna Abschied steeds verder gestript word, van een bewerking door Schönberg – met demonstratief dood van hun stoel vallende musici – tot een versie voor piano en onhandige stem, is wel een heel platte, en op z’n best een zeer verlaat postmodernistisch gebaar in een poging iets aan de muziek toe te voegen door hem af te breken. Wat een triestigheid. Dat schatte Pina Bausch destijds met Le Sacre du Printemps toch beter in.