Draaimolens en toneel hebben iets met elkaar. Vooral de laatste jaren loopt een theaterbezoeker steeds vaker de kans om tegen een zogenaamd draaitoneel aan te kijken. Nadat Johan Simons van deze technische stijlfiguur gebruik maakte bij zijn regie van Hiob bij de Münchener Kammerspiele en Christoph Schlingensief het toneel spectaculair liet draaien bij zijn zwanenzang Mea Culpa is het nu de beurt aan de Argentijn Mariano Pensotti. In zijn voorstelling El pasado es un animal grotesco (het verleden is een verschrikkelijk dier) draait het letterlijk om vier levensverhalen.
Het kleine draaitoneel is van huiselijk hout en geeft ons zicht op vier huiskamertjes in grootsteedse appartementen. Althans, dat valt op te maken uit de verder uiterst sobere en schaarse inrichting.
Vier acteurs vertellen een verhaal over vier meer of minder eenzame zielen in de grote stad. Levens die op zichzelf staan, zielig soms, lachwekkend hier en daar en ook en bizar, zoals het verhaal van de amateurschrijver die opeens wordt opgezadeld met een via de post bezorgde afgehakte hand.
De levens die Pensotti in zijn voorstelling laat zien zijn redelijk herkenbaar voor de moderne grotestadsbewoner, maar staan ook weer verder van ons af dan we denken. Immers: de 10 jaar die het stuk beslaat zijn in Argentinië totaal anders zijn verlopen dan in Nederland. De Argentijnse economie heeft diverse extreme crises gekend, waardoor de middenklasse een stuk minder zeker is van de eigen positie, dan in noordwest Europa. De angst dat spaargeld, pensioen en bezit in één klap kunnen verdampen is in Argentinië een stuk concreter dan hier.
De doem die Pensotti en zijn Argentijnse publiek als vanzelfsprekend boven het stuk zien hangen, ontbreekt hier, en dat maakt het moordende tempo waarin de voorstelling wordt verteld eerder vermoeiend dan onheilszwanger. Hoe perfect de carrousel van klein en groot leed ook in elkaar is gezet, en hoe mooi de spelers hun bijna Hollands informele spel ook vasthouden: het stuk gaat op den duur een beetje vervelen, vooral ook omdat de geschiedenis tamelijk lineair verteld wordt: de jaartallen volgen elkaar keurig en onvermijdelijk op. Net zoals je bij een toespraak aan de resterende stapel papier kunt zien hoe lang de spreker nog te gaan heeft, ga je bij El pasado es un animal grotesco dus onwillekeurig aftellen. Dat is zonde.
Gezien tijdens het Noorderzonfestival in Groningen, op 19 augustus 2011. El pasado es un animal grotesco is in Rotterdam te zien op 27 en 28 september. Information.