Director sues own orchestra to death

It was big news. One orchestra confiscates the instruments of another. Only it doesn't add up. Just as much does not appear to be right in conductor Jan Willem de Vriend's letter in last Thursday's Volkskrant.

Omdat wij de orkestenruzie tussen het Nederlands Philharmonisch en het Nederlands Symfonisch al een tijdje nauwgezet volgen, wisten wij al dat De Vriend met zijn uitspraak, dat het juridisch gezien nu 2-2 tussen beide orkesten stond, niet de waarheid sprak. Het staat namelijk 3-1 voor het Philharmonisch.

En om maar in sportmetaforen te blijven: het Nederlands Symfonie Orkest maakt vooral eigen doelpunten door keer op keer zelf de gang naar de rechter te maken en daar keer op keer nul op rekest te krijgen.

[Tweet “Orkest uit Enschede scoorde al drie keer. In eigen doel.”]

Dat blijkt tenminste uit de officiële reactie  van de directeur van het Nederlands Philharmonisch Orkest. Wanneer we wat beter kijken naar de gepubliceerde uitspraken blijkt hetzelfde. Amicale briefjes blijken nadrukkelijke toezeggingen, zo bevestigen ook de oud-directeuren van beide orkesten in het getuigenverhoor. De brief die De Vriend donderdag schreef komt nu dus over als een desperate poging om de publieke opinie te bespelen.

Tegen persbureau Novum verklaarde Rob Steevelaar, directeur van het Nederlands Philharmonisch Orkest, vrijdag al: “Mijn eerste gedachte was dat De Vriend de brief niet zelf had geschreven. De zaken die hij noemt, het executiegeschil en de bodemprocedure, zijn bijvoorbeeld niet door NedPho maar juist door NedSym aangespannen en van beslagleggingen is geen sprake.”

De directeur van het het Nederlands Symfonieorkest, Harm Mannak, zwijgt intussen in alle talen. Wie wel reageert is Martijn Albers, de woordvoerder van het orkest. Hij spreekt ook namens de muzikanten die zich steeds ongemakkelijker beginnen te voelen. De woordvoerder reageert overigens niet inhoudelijk, maar speelt vol op de man. “Rob is altijd verbaasd. Hij begint een hypocriete leugenaar te worden en verschuilt zich achter zijn advocaten.” Albers besluit met de al evenmin inhoudelijke oproep “Niet zeuren en gewoon doorgaan met muziek maken.”

Weer een dag later laat opnieuw Jan Willem de Vriend van zich horen, ditmaal middels een interview in regionaal dagblad TC Tubantia. Wat lezen we? Samengevat: De Vriend hield zich nog in toen hij zijn brief naar de Volkskrant schreef en jaloezie is volgens De Vriend de oorzaak van het conflict. Want in Enschede gaat alles crescendo.

[Tweet “Allemaal jaloezie! zegt de dirigent. Want in Enschede gaat alles crescendo.”]

“Het gaat beter dan ooit. Maar het lijkt wel alsof het Nederlands Philharmonisch Orkest daar jaloers op is. Dat we niet moeten denken dat we iets voorstellen in de provincie. Arrogant. Ze kleineren ons. Wat denken ze wel niet? Het gaat gewoon heel erg goed met ons, terwijl de omstandigheden afschuwelijk zijn met die bezuinigingen. Dat het niet goed gaat met het Nederlands Philharmonisch Orkest komt echt niet doordat onze naam op die van hun zou lijken.”

Wat volgt is het bekende betoog dat in Engeland, Duitsland en Oostenrijk ook verschillende orkesten namen hebben die op elkaar lijken, en, cruciaal: “Het zit hem niet in de naam, het zit hem in wat je doet.” In dit geval is het dan wel bizar dat juist het orkest van Jan Willem de Vriend zo ontzettend zwaar tilt aan de nieuwe naam. In het eigen beleidsplan staat immers dat die naam cruciaal is om  zo spoedig mogelijk uit te groeien tot het tweede orkest van Nederland.

[Tweet “Aansprekend en aanspreekbaar (artistiek) leiderschap is voorwaarde voor succes”]

Wie zich overigens mocht afvragen waarom die echte directeur, serieel cultureel ondernemer Harm Mannak, zijn mond houdt, kan ook terecht in het beleidsplan. Daarin staat letterlijk: “Aansprekend en aanspreekbaar (artistiek) leiderschap is voorwaarde voor succes”. Logisch dus dat de dirigent het woord neemt als het gaat om de artistieke inhoud. Maar waarom staat deze quote juist in de financiële paragraaf?

We blijven benieuwd.