Moeders en dochters: bestaat er een inniger band? Hun levens liggen in elkaars verlengde. Moeder trekt het spoor dat haar dochter later ook zal bewandelen. Ze is een vriendin, op wie altijd kan worden teruggevallen.
Maar onderhuids woedt een verstikkende machtsstrijd, waarin ze elkaar vasthouden en belagen. Jaloezie en concurrentie knagen aan de huiselijke idylle. Ontsnappen kan niet. Het is een beklemmend sprookje, dat eindigt met de zin: ‘En ze leefden nog lang.’
Choreografe Cecilia Moisio roept deze verraderlijke ambivalentie in ‘Mum’s the Word’ subliem op. Hoe drukkend de invloed van de moeder ook kan zijn, de dochters kunnen niet zonder haar. Als moeder dood is, omringen ze haar met een ritueel dat haar weer lijkt te doen leven. Haar voetgestamp bonkt door, als een hartslag. Van de moeder of van een baby? Van de dood of van het komende leven?
Deze donkere verstrengeling van dood en leven voel je in ‘Mum’s the Word’ continu woekeren onder het glasheldere huiskamerleven, waarin de moeder haar dochters drilt. De hectische dansbewegingen zijn grappig en afgrondelijk tegelijk. Gehoorzaamheid en verzet in één. Wat heerst daar voor betovering? Wat drijft de vrouwen ertoe elkaar zo vast te houden?
Er is een intense zucht naar contact, maar moeder lijkt niets te horen. Wel neust ze in haar dochters dagboek. Verboden bladzijden. Eenzame kreten. Ze maken haar boos. Ze knagen aan het voorbeeldige gezin dat ze in de maatschappij wil zetten. Van wie heeft ze geleerd dat ze dat moet willen?
Bij de vlijmscherpe strijd over kleding, het prijzen en afkraken, het steekspel met tafelmanieren, telkens de verwarring wie welke rol vervult, voel ik regelmatig een glimlach opkomen: dit is zo absurd, stap hier toch uit! Maar meteen ook overvalt me de beklemming: uit deze maalstroom stappen gaat niet. Moeder en dochters zitten in een gevangenis met hun eigen schaduwen als tralies.
Even is er een opening. De muren veranderen in oerwoudplanten, het decor voor een mythe over een prinses die wordt ontvoerd door een onderwereldgod. Het is weer zo’n prachtig moment waarin je verraderlijk meegenomen wordt in een wirwar van gevoelens: rouw, verlangen om iemand terug te krijgen, bevrijding, opluchting dat iemand weg is.
Erotiek stroomt overvloedig het strijdperk binnen. En ook hier voel je een verrassend tikje als niet alleen de moeder de dochter in een keurslijf houdt, maar andersom de dochter het ook streng afkeurt als de moeder er een liefdesleven op nahoudt.
Veelzeggend is het spiegelspel dat de vrouwen aan de keurig gedekte tafel spelen. Leuk, lief, speels. Maar je voelt ook het blind staren op elkaar, het vervagen van grenzen. Als ze met de ander vechten, vechten ze ook met zichzelf.
Waar blijft de verlossing, vroeg ik me bij het zien van al die eenzaamheid, machteloosheid en beklemming telkens af. Toen bij de verkrampte verlangens naar een man plotseling het gehuil van een baby klonk, maakte dat even een grote ontroering in me los. Iets zachts en weerloos’ te midden van al dat geweld. Een kind voortbrengen. Is dat de verlossing? Ja en nee. Het huilen duurt maar voort en verwringt zich tot wanhoop en verwijt. De volgende schakel in de eeuwige keten van strijd.
De vier vrouwen, en ook de achtergrondbeelden en geraffineerde projecties op de muren in deze voorstelling hebben me in vijf kwartier meeslepend het verlangen naar liefde, bevrijding en een eigen persoon laten voelen.
Foto’s: Jochem Jurgens
Performers: Soosan Gilson, Katarzina Sitarz, Yulia Kalinchenko en Sylvia Poorta
Video’s en licht: Mark Thewissen
Gezien: 5 mrt, Theater Bellevue, Amsterdam
Still to be seen:
12 mrt Rotterdamse Schouwburg, Rotterdam 20:30u.
23 mrt Schouwburg Arnhem, Arnhem 20:30u.
13 apr De Lawei, Drachten 20:30u.
20 apr Theater Vrijhof, Enschede 19:30u.
22-23 apr Dansmakers Podium, Amsterdam 20:30u.
28-29 apr Theater Kikker, Utrecht 20:00u.
30 apr Chassé Theater, Moving Futures Festival, Breda 20:30u
English (UK) 
Nederlands 
Français 
