Het Fonds Podiumkunsten maakte de toekenningen voor de periode 2017-2020 bekend. Wat betekent dat voor de danssector? Pluriformiteit en ‘doorbloeding’.
Terwijl iedereen met vakantie is, maakt het Fonds Podiumkunsten de subsidietoekenningen voor de podiumkunsten voor de periode 2017-2020 bekend. En het werd nog eens onderstreept: het fonds heeft te maken met een eerder ingezette budgetvermindering van dertig procent. Dat zou kunnen betekenen dat men minder gezelschappen subsidieert, maar dat wil het fonds niet. Bewust kiest men ervoor meer gezelschappen te behouden door deze minder toe te delen. Daar is niet iedereen blij mee.
Vergrijzing
Dans vergrijst. Bij veel voorstellingen zitten overwegend senioren in de zaal. Net als in de kerk. Toch zijn er nieuwe initiatieven die veel, jong en cultureel divers publiek trekken, bij zowel kerk als dans. De vraag voor het fonds was: hoe stimuleer je die initiatieven en hoe voorzie je de toekomst van danspubliek?
Het antwoord is simpel: door je te richten op pluriformiteit en diversiteit.
Pluriformiteit is voor het Fonds Podiumkunsten ‘cruciaal voor de aantrekkingskracht en de vitaliteit van de podiumkunsten.’ Directeur Henriëtte Post ziet een nieuw elan in de sector, een goede ‘doorbloeding’ die nodig is om relevant te blijven in een samenleving die ook voortdurend verandert. Die invalshoek vertaalt zich in een aantal opvallende nieuwkomers op de subsidiemarkt.
Wie zijn de nieuwkomers?
Zo is er de toekenning aan Another Kind of Blue van David Middendorp, die voorstellingen maakt op het snijvlak van dans en technologie. De voorstelling ‘Blue Technology’ oogstte enorm veel succes in onder andere de Verenigde Staten bij onder andere America’s Got Talent. En in Engeland scoorde het enorm bij de televisieshow Britain’s Got Talent. Another Kind of Blue brengt op een intelligente en meeslepende manier een massapubliek in vervoering.
Ook het urban-dansfestival Summer Dance Forever van onder andere oprichter John Agesilas brengt een jong, divers publiek op de been en is inmiddels een serieus podium voor de internationale hiphop- en breakdancewereld. Verder mag de Surinaams-Nederlandse Alida Dors met haar hiphopvocabulaire in Backbone flink aan de slag, mede dankzij een recente toekenning van het Amsterdams Fonds voor de Kunst. Ten slotte is er De Dansers, dat binnen het genre jeugddans een combinatie brengt van hedendaags moderne dans en live popmuziek.
Vier aanvragen dus vanuit een andere invalshoek die een fiat krijgen van het Fonds voor de komende vier jaar. Met een soort So You Think You Can Dance-insteek (inmiddels op de Nederlandse buis helemaal ingezakt): dynamische optredens gericht op een jong en cultureel divers publiek. Dat geldt ook voor het lichtend voorbeeld bij subsidieaanvragen: het urban dansgezelschap ISH van Marco Gerris en Vevi van der Vliet. Die doen het steevast goed en ondernemen veel spannende initiatieven.
Opvallende afwijzingen
Opvallend is daarentegen de afwijzing van de aanvraag van Internationaal Danstheater. Dat gezelschap kent een loyaal publiek, heeft ook een duidelijk profiel van dat publiek, en brengt vooral in de regio veel optredens met voorstellingen die zich baseren op dans van alle continenten. Toch moet dit vijfenvijftig jaar oude gezelschap nu echt sneuvelen, vooral ook omdat het Amsterdams Fonds voor de Kunst (bekijk hun toekenningen hier) nul op het rekest gaf.
Algemeen directeur Sophie Lambo ziet het met lede ogen aan, vooral omdat het gezelschap de afgelopen vier jaar geknokt heeft om met beperkte middelen een ingrijpende verandering te doorstaan en een nieuwe ontwikkeling in te zetten. Zou het geld bij het fonds tegen de plinten geklotst hebben, dan was hun aanvraag wellicht toegekend geweest, denkt ze. Nu kan het gezelschap vanaf januari 2017 zo’n tachtig voorstellingen bij theaters afzeggen. Hoe en of die plekken worden opgevuld valt te bezien, want met het wegvallen van het Internationaal Danstheater is ook een royale bediening van de regio een stuk minder. Een misvatting van de fondsen, volgens Lambo.
Artistieke zeggingskracht
Zeggingskracht is echter belangrijk en die ontbrak volgens de commissie. En zeggingskracht is dan weer wel een reden om geld te geven aan WArd/waRD, het Nederlands-Vlaamse gezelschap van choreografe Ann Van den Broek, hoewel die aanvraag rammelt. Het ondernemerschap van Ward/waRD ziet het Fonds als ‘zwak’ en de organisatie ‘leunt relatief zwaar op subsidies’. Bovendien vestigt WArd/waRD zich in 2016 in Rotterdam, niet echt een plek waar ze om moderne dans verlegen zitten. Maar Ann Van den Broek is ‘een bijzonder kunstenaar…met sterke en oorspronkelijke voorstellingen’. Dus krijgt ze subsidie.
Zo zijn er meer gevestigde namen met zeggingskracht die (relatief) veilig zijn. Zoals Conny Janssen Danst, NBprojects, ICKamsterdam, Club Guy & Roni. En Project Sally. Dit gezelschap dat ‘iedereen van een flinke portie moderne dans wil bedienen’ bespeelt met hulp van gemeente Maastricht en de provincie Limburg de regio Zuid. Ze kunnen dat blijven doen dankzij geld van het Fonds Podiumkunsten. Een van de directeuren van Project Sally is adviseur bij het Fonds en inmiddels directeur van de Nederlandse Dansdagen. Het Fonds beoordeelt naar eigen zeggen echter geen reputaties, maar plannen.
Andere grote namen zien hun aanvraag dus helaas niet gehonoreerd: Korzo, LeineRoebana, Dansmakers Amsterdam en Danstheater Aya. Die moeten het zien te rooien met andere subsidiebronnen.
| huidige periode niets | kreeg huidige periode |
| komende periode niets | krijgt komende periode niets |
| Vloeistof | Veem Huis voor Performance |
| Stichting Ballet van Leth | T.r.a.s.h. |
| International Dance Theatre | LeineRoebana |
| Holland Dance Festival | Korzo |
| DeDDDD | Dansmakers Amsterdam |
| India Dans Festival | |
| CaDance Festival | |
| Danstheater AYA | |
| nieuwkomers | kreeg huidige periode |
| krijgt komende periode | |
| Summer Dance Forever | WArd/waRD |
| De Dansers | Stichting Project Sally |
| Backbone | NBprojects |
| Another Kind of Blue | Maas theater en dans |
| ISH | |
| ICKamsterdam | |
| Conny Janssen Danst | |
| Club Guy & Roni |
Maar er is meer aan de hand.
Er is te weinig werk in dans
Werkgelegenheid is wel een kwestie. Het ware beter geweest meer gezelschappen op te heffen en datgene wat overblijft meer geld te bieden, stelt zakelijk leider Berend Dikkers van De Dutch Don’t Dance Division. Hem viel het artikel van 1 augustus op Cultuurpers op waarin de inkomenspositie van kunstenaars wordt benoemd. Het wordt ook voor dansgezelschappen steeds moeilijker dansers aan te trekken. Er is bij velen geen geld voor vaste cao-contracten en zzp’ers inhuren wordt lastig vanwege de nieuwe modelovereenkomsten. Iets waarover het NAPK (Nederlandse Associatie voor PodiumKunsten) eerder de noodklok luidde.
[Tweet “Er zijn te veel opleidingen: ‘Dat is dansers opleiden voor de bijstand'”]Nu stromen jaarlijks van het hbo alleen al 180 dansstudenten af waarvan slechts 4% kans maakt op een dansbaan in Nederland. Dat is dansers opleiden voor de bijstand, aldus Dikkers. En geef hem eens ongelijk.
Er is vooralsnog te veel (kwalitatief goed) aanbod aan dans. In een ideale wereld ken je meer geld toe aan elk gezelschap zodat al die afgestudeerde dansers een baan krijgen en een redelijk salaris. Het Fonds Podiumkunsten moet echter met minder vooruit en wil met minder geld voor iedereen de zo gewenste pluriformiteit garanderen. (Goed nieuws is wel dat dans meer ontvangt dan in de periode 2013-2016: nu € 5.289.775 versus € 4.434.150.)
Hoe divers is het Fonds zelf trouwens?
Het Fonds Podiumkunsten wil zorgvuldig en transparant te zijn in haar beoordelingen en besluiten. Daarom vind je alle aanvragen en beoordelingen netjes op hun website terug. Ook zijn ze eerlijk over hoe het met hun eigen diversiteit gesteld is. Die is niet op alle fronten heel hoog maar het is alvast iets. Van de grote pool van adviseurs was 38 procent vrouw, had 8 procent een niet-westerse (bi-)culturele achtergrond en beschikte 17 procent over specifieke cultureel diverse expertise.
Hier een aantal adviseurs met een verbintenis met dans: Hildegard Draaijer (DOX), Dave Schwab (programmeur dans en performance Rotterdamse Schouwburg), Irene Start (journalist Elsevier), Niels van der Steen (‘groeide als zoon van een dansdocent op’), Jasper Weck (Theater de Veste in Delft), Liesbeth Wildschut (lid van de VSCD-dansjury), Ronald Wintjens.
Bekijk de toekenningen hier.
En tot slot: solidariteit. Een bericht vanuit het Amsterdamse.
English (UK) 
Nederlands 
Français 
