Maartje van Weegen brengt als enige beweging in ‘Dagboek van een cello’

Naar een idee van Marieke Stordiau, fagottiste in het Hexagon Ensemble, schrijft Joost Galema, journalist en programmeur, teksten die over boomdromen, muziek en tijd gaan. Zo ontstaat het Dagboek van een cello, een stuk dat de luisteraar uitdaagt tot nadenken over de verbanden tussen natuur en muziek. De première van Dagboek van een cello vond plaats in het Amesfoortse theater De Flint op 16 september 2016.

Wat mag de bezoeker verwachten? Maartje van Weegen, presentatrice van verschillende tv- en radioprogramma’s, leest tijdens deze voorstelling teksten uit een dagboek. Ze vertelt dat ze aan het dagboek is gekomen via een oude buurman, die haar nog tot voor kort iedere dag groette. Nu is hij overleden en Maartje onthult ons de inhoud. Al gauw blijkt dat het dagboek niet geschreven is door een mens maar door een … cello.

Gevoelvol

Vindingrijk verbindt tekstschrijver Joost Galema muziek-, geschiedenis- en natuurverhalen met goed gekozen muzikale arrangementen. Het begint met een boom die ervan droomt een cello te worden sinds een middeleeuwse minstreel een liedje onder zijn takken heeft gezongen. Als de beroemde instrumentenbouwer Antonio Stradivari een stuk hout uit de boom zaagt en er het belangrijkste onderdeel van een cello van maakt – de ziel – landen we in Italië rond het jaar 1700.

Plastisch maar gevoelvol wijst Galema op de ziel – en daarmee straks ook op de cello – als verbinding tussen het hogere waarvoor muziek symbool staat en het aardse van het hier en nu. De droom van de boom komt uit: ingeklemd tussen het boven- en het onderblad van het cellocorpus begint hij zijn ontdekkingsreis door de mensenwereld. Hij begrijpt de emoties van de musici niet echt.

World War II

We komen dicht bij Vivaldi en horen verhalen over zijn activiteiten in een Venetiaanse weeshuis. We leren Haydn en zijn belangstelling voor de sterren kennen. We worden heen en weer geslingerd door verdriet en liefde van cellisten. Het meest aangrijpende verhaal gaat over de Tweede Wereldoorlog, waar de kunst van muziek in fel contrast tot de gruwelijkheden staat.

De charmante Israëlisch – Nederlandse celliste Timora Rosler vertolkt het hoofdpersonage van het dagboek op haar eigen, sublieme wijze. Ze neemt gemakkelijk het publiek mee op reis door de eeuwen heen. Het Hexagon Ensemble, dat uit vijf houtblazers en een pianist bestaat, past uitstekend in deze vernieuwende muziekbeleving en weet de toeschouwer met originele arrangementen en interpretaties te raken.

Metronoom

Toch blijft de avond wat statisch en eentonig om naar te kijken. De enige dynamiek komt van Maartje van Weegen, die zich op het podium na het einde van het ene en voor het begin van het andere muziekstuk als een pendel van een metronoom zich van rechts naar links verplaatst. Sprookjesachtig verduidelijkt ze met veel nadruk de klinkende muziek. Slechts een enkele keer valt ze uit haar perfectie als ze naar een verloren brief zoekt, die een open vraag van het verleden (onnodig?) in het heden zou moeten beantwoorden.

Het podium is fel verlicht. De musici zitten er in een kring op, en of ze nu spelen of niet hebben ze altijd een pokerface. Dat verstoort de subtiliteit van de innerlijke belevenis. Een kleine tip voor regisseur Christine Ewert : met aangepast, gedimd licht en staand spelende musici zou het de kijker zonder mankeren lukken in de sfeer van de tekst en bij de muziek te blijven. Zeker omdat de voorstelling ook voor kinderen bedoeld is. Anders kan men misschien beter het spannende en leerzame muzikale verhaal met gesloten ogen beleven.