Deux jeunes chorégraphes tiennent leurs promesses avec la Batsheva Dance Company au festival Springdance

Met twee voorstellingen, ”The Toxic Exotic Disappearance Act” en ”House” laat Batsheva Dance Company indrukwekkende, sublieme dansbeheersing zien en frisse dynamiek.  Maar ook onrust, zoeken en verwarring. Het tijdperk van happy, harmonieuze dans is voorbij.

Tijdens een lezing over dans, voorafgaand aan de voorstelling, wordt benadrukt dat hedendaagse dans zich niet compulsief hoeft af te zetten tegen andere dansstromingen. Deze artistieke vrijheid was te zien met de voorstelling ”The Toxic Exotic Disappearance Act” van Yasmeen Godder en ”House” van Sharon Eyal/Gai Behar gedanst door Compagnie de danse Batsheva.

Dit dansgezelschap is ooit opgericht door Barones Bathsheva de Rothschild en de naam bathsheva betekent zoiets als ‘gelofte vervuld’ of ’vrouw van eed’. Als de gelofte toonaangevende dans maken is, dan is die vervuld. Yasmeen Godder heeft haar eigen gezelschap, maar maakte op uitnodiging een productie voor Batsheva Dance Company. Sharon Eyal is daarentegen huischoreograaf bij Bathsheva en start binnenkort met Gai Behar haar eigen gezelschap. Ook zal zij een werk maken voor Nederlands Dans Theater II dat Batsheva als lid van de artistieke familie beschouwt.

The Toxic Exotic Disappearance Act is geïnspireerd op een fotowerk van Viviane Sassen, dat een nieuwe, echtere visie geeft op de Afrikaanse mens. De voorstelling opent plots met een donkere man die staand voor een breed, houten paneel verwonderd het publiek inkijkt. Hij legt meteen de koers vast door met een ijzersterke techniek zijn lichaam te verkennen, wat gevolgd zal worden door vier andere dansers. Hoewel Godder geen eigen danstechniek heeft ontwikkeld, liggen aan haar dans veel technieken aan ten grondslag zoals Gaga (een uitdrukking van vrijheid en plezier) van Ohad Naharin, artistiek directeur van Batsheva.

De voorstelling is lange tijd indrukwekkend door de sublieme dansbeheersing. Bestaan er al danstermen als ‘contractions’ en ‘extensions’, vanwege het steeds verrassend formeren van patronen kan ‘inventions’ hieraan worden toegevoegd. Het concept van jezelf willen tentoonstellen of verschuilen wordt simplistisch duidelijk gemaakt (truitje of plant over het hoofd) of door de ander te gebruiken als afleiding. Minpunt is dat alles op één verbeelde locatie plaatsvindt en variatie ontbreekt.

House is ook gebaseerd op foto’s, in dit geval van families. Vanuit het duister en in rook doemt een danseres op in zwart latex met puriteins, wit boordje. Zij naait als het ware de dansers als materiaal aan elkaar, verklaart choreografe Sharon Eyal achteraf, door tussen delen groepsdans door op te treden. Sharon is zelf deze danseres en verandert haar kostuum gaandeweg. Een repressieve religie (het boordje) legt zij af en ook bij de dansers is de bovenste, klassieke laag af te pellen om een meer ruwe kant te laten zien.

De omschakeling naar de eerste groepsdans is prachtig: 10 plastische dansers onder een gele lamp voeren met staccato ‘isolations’ in een soort tribal dans de spanning op. Ondanks afwezigheid van urban dansstijlen is eenzelfde frisse dynamiek te voelen. ‘Ik doe gewoon wat in mij opkomt qua beweging’, vertelt de choreografe. Zij wordt bijgestaan door componist Ori Lichtik die naast een pompende beat contra-ritmisch voor verrijking zorgt. Andere dansdelen doen aan als werk van Martha Graham, ooit als adviseur aan Bathsheva verbonden.

‘Maximum is minimum’, stelt de choreografe en het gaat haar met name om gevoel via vormen en beweging. Als je een dansvoorstelling als actuele weergave wilt zien van een samenleving dan is die er een van onrust, zoeken en verwarring. Dansers als een groep aliens, een vrouw met baard en man op hoge hakken, sexuele vervreemding: het tijdperk van happy, harmonieuze dans is voorbij.

Ruben Brugman