‘En toen moest ik ook dat inzien: dat je niet kunt leven, niet kunt groeien, zonder een verkeerde vriendschap mee te maken.’ Die conclusie trekt Elisa, de hoofdpersoon van Silvia Avallone’s nieuwe roman Een vriendschap. Veel mensen zullen het waarschijnlijk herkennen, die aantrekkingskracht tot een vriend of vriendin die eigenlijk niet goed voor je is of bij je past, maar die je tegelijk ook maar moeilijk de rug toe kunt keren.
Fracture douloureuse
Au Een vriendschap blikt dertiger Elisa terug op haar belangrijkste vriendschap: met Beatrice, een knappe slimme meid met wie ze jarenlang onafscheidelijk was, tot het als begin twintigers tot een definitieve, pijnlijke breuk kwam. Een breuk die zelfs des te pijnlijker is omdat Bea sindsdien wereldberoemd is geworden in de mode, de covers van bladen en kranten siert en de wereld over reist, terwijl Elisa als docent aan de universiteit en alleenstaande moeder een eenzaam leven leidt.
Elisa en Beatrice leren elkaar als pubers kennen als Elisa tegen wil en dank door haar alleenstaande moeder wordt herenigd met haar vader, die ze nauwelijks kent. Het meisje voelt zich eenzaam en in de steek gelaten, dus als ze Beatrice leert kennen, klampt ze zich aan haar vast. Hoewel de twee enorme tegenpolen zijn, hebben ze ook raakvlakken: Beatrice is net als Elisa een buitenbeentje, en hoewel ze uit een rijk gezin komt, mist ook Bea onvoorwaardelijke ouderliefde.
Elena Ferrante
In dit royaal uitgesponnen verhaal, dat een beetje doet denken aan de Napolitaanse romans van Elena Ferrante, doorgrondt Avallone de onderwerpen liefde en verraad. Want liefde en verraad kennen velen gedaantes. Soms moet je de mensen die je liefhebt verraden om te kunnen worden wie je werkelijk bent, of om de ander te helpen te worden wie hij is. Is dat dan verraad of een daad van liefde? Of misschien wel allebei tegelijk?
Avallone heeft een goed oog voor menselijke relaties en de psychologische beweegredenen van haar personages; het keurslijf dat wij onszelf of het leven ons oplegt. Wel had ze de regie over haar roman strakker in de hand kunnen houden; de ontwikkeling van de plot had met heel wat minder pagina’s en uitleg toegekund, en het middendeel van het boek verliest daardoor aan kracht.
Maar dat wordt goedgemaakt in het slot van de roman, dat ontroerende en hoopvolle scènes bevat over ouderschap, de invloed van het verleden en hoe we als ‘verwrongen volwassenen’ toch onze pijnpunten voorbij kunnen komen.
Silvia Avallone, Een vriendschap. Vertaald door Manon Smits. De Bezige Bij, 448 p., € 24,99