Internationale holocaustonderzoeksfaciliteit krijgt hoofdzetel in Nederland

De internationale onderzoeksfaciliteit European Holocaust Research Infrastructure (EHRI) is vandaag als Europees onderzoeksinfrastructuur gestart en krijgt haar hoofdzetel in Nederland. Op 26 januari, aan de vooravond van de herdenking van de bevrijding van Auschwitz 80 jaar geleden vond de inauguratieceremonie plaats in het POLIN Museum voor de Geschiedenis van de Poolse Joden in Warschau. De onderzoeksinfrastructuur bundelt de beschikbare openbare gegevens over de Holocaust uit verschillende Europese landen. De ceremonie vond plaats in aanwezigheid van Minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en vertegenwoordigers uit verschillende Europese landen. Het onderzoeksinstituut markeert een belangrijke stap in de internationale samenwerking op het gebied van Holocaustonderzoek, educatie en herinnering. De hoofdzetel van deze belangrijke onderzoeksfaciliteit komt in Amsterdam. Dat heeft de Europese Commissie besloten.

Minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en staatssecretaris Karremans (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) hebben afgelopen zomer namens verschillende landen en in samenwerking met onder andere het NIOD Instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies  een plan voor de oprichting van EHRI-ERIC naar de Europese Commissie gestuurd. De onderzoeksfaciliteit, voluit European Holocaust Research Infrastructure getiteld, heeft als doel openbare informatie over de Holocaust uit een groot aantal landen te verzamelen en toegankelijk te maken, ten behoeve van , en standaarden te creeeren voor holocaustonderzoek. Afgelopen maandag heeft de Europese Commissie (EC) het besluit genomen de European Holocaust Research Infrastructure op te richten als een European Research Infrastructure Consortium (ERIC). Met dit besluit bevestigt de Europese Commissie de waarde en het belang van Holocaustonderzoek. Daarnaast zorgt dit besluit ervoor dat EHRI-ERIC nu een officieel EU onderzoeksfaciliteit is. 

Minister Bruins: ‘Het onderzoeken van je verleden is de beste waarborg voor een betere toekomst. De EHRI verzamelt publieke informatie over de Holocaust, waardoor deze toegankelijker wordt voor onderzoekers en andere geïnteresseerden. Mijn oprechte wens is dat EHRI ook aan volgende generaties een gezicht kan blijven geven aan de verschrikkingen van de Holocaust. Kennis en onderzoek naar ons verleden kunnen een krachtig tegengif zijn voor het hedendaagse antisemitisme in onze samenlevingen, en herinneren ons blijvend uit welke donkere periode Europa is ontstaan. Het is een eer om dit belangrijke onderzoeksinstituut in Nederland te mogen verwelkomen.’

Siège social aux Pays-Bas

Er is veel informatie over de Holocaust beschikbaar zoals foto’s, video’s, en papieren en digitale documenten Deze informatie is echter verspreid over duizenden archieven, bibliotheken, musea en andere onderzoeksinstellingen in Europa en daarbuiten. Deze versnippering  maakt het voor onderzoekers lastig om de informatie die ze nodig hebben te vinden en er toegang toe te krijgen. Het EHRI-ERIC lost dit probleem op door informatie te verzamelen over alle bronnen die de Holocaust documenteren en biedt onderzoekers en burgers gemakkelijke toegang tot die bronnen. Een groot deel van de bronnen bij EHRI-ERIC zal straks digitaal te doorzoeken zijn. Ook voor het algemene publiek, bijvoorbeeld voor mensen die onderzoek doen naar hun familiegeschiedenis, wordt de onderzoeksfaciliteit toegankelijk.

Het opzetten van deze holocaustonderzoeksfaciliteit en het benodigde personeel worden door de lidstaten betaald. Nederland is het gastland en zal het centrale kantoor van EHRI huisvesten binnen het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies in Amsterdam. In alle lidstaten van deze nieuwe EHRI-ERIC worden nationale netwerken opgericht waar relevante stakeholders bijeengebracht worden om alle kennis te ontsluiten.

Het kabinet reserveert jaarlijks een bedrag van € 300.000 voor de Nederlandse bijdrage aan EHRI-ERIC. Dit wordt gefinancierd vanuit de begrotingen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Meerdere landen

Het European Holocaust Research Infrastructure (EHRI) is een initiatief van onderzoekscentra, archieven en musea uit een groot aantal landen. EHRI in 2010 als project is opgericht vanuit het NIOD en sindsdien is door het NIOD gecoördineerd. In de nieuwe onderzoeksinfrastructuur gaan verschillende landen zich verenigen, te weten Nederland Duitsland, Israël, Kroatië, Oostenrijk, Polen, Roemenië, Slowakije, Tsjechië en het Verenigd Koninkrijk. België wil zich in 2025 bij EHRI-ERIC aansluiten en EHRI-ERIC zet zich in om ook andere landen te betrekken.

Onderzoek Holocaust

Via de oprichting van EHRI-ERIC wordt mede invulling gegeven aan de doelstellingen van de International Holocaust Remembrance Alliance zoals vastgelegd in de ‘Stockholm Declaration of the International Holocaust Research Alliance’ uit 2000 en de ‘International Holocaust Remembrance Alliance Ministerial Declaration’ uit 2020. Hierin is onder meer afgesproken om onderzoek en educatie over de Holocaust te stimuleren en de archieven daarvoor open te stellen. De deelname aan EHRI en vestiging van de hoofdzetel van EHRI in Nederland, onderstreept het grote belang dat het kabinet hecht aan het levend houden van de herinnering aan de Holocaust.