Het Nut is ‘sadder and wiser’ terug van Terschelling met fascinerende double bill over schuld en rijkdom

De vrijplaats rondom Het Nut op het Utrechtse Berlijnplein wordt met de dag unieker. Dat ligt vooral aan de bouwprojecten eromheen. Ooit was het een kleurrijke oase in bar braakland. Nu is het landje vrijwel helemaal ingesloten door appartementenblokken. Zo valt op hoe uniek het is dat die kavel op die dure locatie nog steeds ruimte biedt aan een soort mini-Mauerpark, de vrijplaats die in Berlijn verscheen waar De Muur zijn meest beladen voetafdruk had achtergelaten. 

Hier, vlak naast de tunnel waar de A2 in verdween, is de grond vele miljoenen waard in vastgoed en het is dus mooi dat het Utrechtse stadsbestuur dit uit handen van de projectontwikkelaars heeft gehouden, zodat er nog een plek is waar artistieke vrijheid de omwonenden uitzicht biedt op een ander leven. Op woensdag 2 juli, de dag met weerrecords waar we liever niet aan denken, liet Greg Nottrots gezelschap Het Nut perfect zien waarom ze daar thuishoren en niet in een duinpan op een willekeurig waddeneiland. 

Droomkoepel

Het Utrechtse gezelschap rondom deze unieke theatermaker speelt dezer dagen een double bill van voorstellingen die het afgelopen maand op Oerol bracht. Voorstellingen die een vervolg waren op eerder werk van Het Nut, waarin niet zozeer theatrale verbeelding, als wel het visionaire gesprek centraal stond. 

In ‘Belofte Maakt Schuld’, waarmee de avond op deze woensdag opende, zegt Nottrot sorry tegen Martin Rombouts, de voorman van De Literaire Boyband die moet dealen met zijn status als vers BN’er sinds hij De Slimste Mens won. 

Dat ‘sorry’ van Nottrot gaat over de dikke ton die hij binnenharkte met de voorstelling Goed Goud Geld, waarin hij ‘overtollig kapitaal’ van het publiek beloofde in te zetten voor de bouw van een ‘dome’ op een vijvertje in Hee op Terschelling. Omdat het streefbedrag van 250.000 euro niet werd gehaald, kwam de Dome er niet en besteedde Het Nut het geld aan andere dingen. Waaronder dus deze voorstelling waarin Nottrot sorry zegt tegen Rombouts die zich altijd al afvroeg hoe reëel dat idee van Greg was. 

Stortbui

Natuurlijk was die Dome op het wad alleen maar een aanleiding: het ware kunstwerk was de vraag naar dat overtollige kapitaal en of je daarmee de wereld kon redden. Rombouts, de realist, en Nottrot, de dromer, komen met moeite tot elkaar en de voorzienigheid zorgde voor een prachtige, afsluitende stortbui, die dankbaar door iedereen werd begroet. 

Wat nog mooier was, deze avond, was het decor. Want wat is het passend dat dat steeds kleiner wordende vrijhaventje op dat steeds rijkere Berlijnplein de locatie is voor een avond over idealisme en grootkapitaal! 

In het tweede deel van de avond zitten we in De Kapitalisten, waar publiek en een los verband van schrijvers, acteurs en performers met elkaar in gesprek gaan over de vraag of er wetten mogelijk zijn die de wereld rechtvaardiger maken. In een zomerse duinpan lijkt zo’n vraag vooral aanleiding voor dromerige mijmeringen. Hier, tussen het beton, is het gesprek hyperactueel. 

Grandioos theater

Terwijl in Den Haag de politieke elite ervoor koos om medemenselijkheid strafbaar te stellen, sloeg op het Berlijnplein de paniek toe, omdat het mondige publiek soms wel erg pienter uit de hoek kwam. Het leverde uiteindelijk grandioos theater op, met heerlijke improvisaties van Elvis de Launay en Mark Kraan, prettig vervreemdende electrorock van Frank Van Kasteren en Demira Jansen, een mooi kwetsbaar liedje van Marcel Osterop en uiteindelijk een grandioze solo van Mark Kraan, die meteen ook een brug slaat naar de voorstelling over de verwoestende schuldenindustre die later dit jaar te zien is (Doekje voor het bloeden – Het nut – Nieuw Utrechts Toneel). 

Glorieuze spil in dit alles blijft Greg Nottrot, die me dit keer niet alleen uiterlijk, maar ook in spel sterk deed denken aan het personage Carmy in de hitserie The Bear, over een chefkok die een snackbar omtovert in een sterrentent, ten koste van heel veel. Nottrot blijft die theatrale standwerker die zijn natuurtalent om mensen te laten dromen zo nietsontziend inzet, dat je je soms zorgen maakt over zijn gezondheid. Gelukkig is er dat kleine kaveltje groen met blikken bouwwerkjes waar je rust vindt op het dak van de drukste snelweg van het land. Scheelt een veerboot naar dromenland.