Five good reasons to go see Blade Runner (again)

Na ruim tien jaar is Blade Runner weer terug. U weet wel, die monumentale sf-klassieker waarin Harrison Ford jacht maakt op namaakmensen onder leiding van Rutger Hauer.

Vanaf 18 juni draait het digitaal gerestaureerde Blade Runner: The Final Cut in de Nederlandse bioscoop. Deze in 2007 tot stand gekomen definitieve montage van Ridley Scotts belangrijkste film was hier niet eerder te zien. Een uitgelezen kans om je (nog eens) onder te laten dompelen in die claustrofobische toekomstjungle van Los Angeles anno 2019, zoals voorzien in 1982.

1. Blade Runner en Metropolis

Als Metropolis (1927) van Fritz Lang (onlangs nog op het Holland Festival) de moeder aller sciencefictionfilms is, dan is Blade Runner de hommage die de erfenis verder draagt. Vooral de magistrale vormgeving van Scotts toekomstfantasie dwong alom bewondering af. Zelf hadden de ontwerpers zich in hoge mate laten inspireren door het voorbeeld van Fritz Lang. Zie bijvoorbeeld deze fotoserie of beter nog dit voor zich sprekende video-essay.

2. Blade Runner en Los Angeles

De vrijwel geheel bij nacht gefotografeerde stad zelf, met zijn dampende straten en steegjes, de rusteloze lichtbundels, rondzwevende voertuigen, reusachtige beeldschermen en altijd neergutsende regen voelt op een nooit geëvenaarde manier aan als een kreunend en steunend leven wezen. Opvallend is ook die vermenging van Amerikaanse en Japanse cultuur. De expansie van Azië is een voor de hand liggend idee dat we toch niet zo vaak uitgewerkt zien.

3. Blade Runner en Rutger Hauer

Blade Runner was Rutger Hauers Amerikaanse doorbraak. En wat doet ie het goed! Hij is perfect gecast als de leider van een groepje opstandige androïden ofwel replicanten, namaakmensen die gedoemd zijn als arbeiders in de buitenaardse koloniën te werken. Ze zijn intelligent en meedogenloos, en blijken onbedoeld ook emoties te ontwikkelen. Daarom mogen ze niet op aarde komen.

In Blade Runner zijn er toch een paar geland. Ze willen een hartig woordje speken met hun schepper. Ze willen langer leven. Wie niet?

Replicantenjager Rick Deckard (Harrison Ford) moet ze uitschakelen. Eenvoudig is dat niet, want ze zijn nauwelijks van echte mensen te onderscheiden. Over een van de personages in Blade Runner verschilden zelfs de filmmakers van mening of het mens of een replicant is.

4. Blade Runner en de eenhoorn

Er bestaan minstens vier verschillende montageversies van Blade Runner. Na aanvankelijk teleurstellende testvertoningen werd aan de eerste bioscoopversie een verklarende voice-over en een soort van happy end toegevoegd. Dit zeer tegen de zin van regisseur Ridley Scott.

Het nu vertoonde Blade Runner: The Final Cut is de versie die in 2007 wel geheel volgens de wensen van Scott tot stand kwam. Belangrijk is dat hierin de befaamde eenhoorn-droom is teruggekeerd. In het begin van de film heeft Deckard een visioen van zo’n door een bos dravend fabeldier. Daardoor krijgt de origami-eenhoorn aan het eind nu eindelijk betekenis. Meer zeg ik er niet over.

5. Blade Runner en Ex_Machina

Het is bijna niet te vermijden om sympathie te gaan voelen voor de replicanten. Blade Runner is niet alleen spectaculair, maar ook filosofisch. Wat is eigenlijk nog het verschil tussen deze door de mens geschapen androïden met hun ingeplante herinneringen en echte mensen?

Blade Runner wijst daarmee vooruit naar recente films als Ex_Machina en het ontroerende Her. Wat maakt ons tot mens? Dat is de vraag die deze films verbindt.