Festival Boulevard in Den Bosch, dat op 6 augustus begon, heeft een nieuwe baas. Deze vrouw, Viktorien van Hulst, kreeg het nog voor het begin van haar eerste festival zwaar voor de kiezen. Iemand had op het speciale nieuwe festivalterrein aan de Bossche Tramkade opeens, een dag voor de opening, in een regenpijp, een minuscule asbestvezel aangetroffen, en dus moest de locatie direct afgesloten worden.
Binnen 24 uur heeft het festival daarna, met hulp van zo’n beetje iedereen in de stad, alternatieve locaties gevonden. Een mooi staaltje van saamhorigheid en eensgezindheid in een tijd waarin cultuur nogal eens naast de samenleving wordt gezet door politiek en bedrijfsleven. Het kan dus anders. Bewijst Den Bosch. De stad omarmt de kunst.
Mooi, want als er één ding is waar ieder mens diep in zijn hart als de dood voor is, dan is dat wel buitensluiting. Buitenstaander zijn is namelijk alleen fijn als je daar erkenning voor krijgt, al is het maar van één ander. Maar dan ben je ook geen buitenstaander meer.
[Tweet “Het kan dus anders. Bewijst Den Bosch. De stad omarmt de kunst.”]Daarom was het na de opening van Boulevard zo verhelderend mee te doen aan het project ‘Remote X’ van het Berlijnse gezelschap Rimini Protokoll. Na eerst mensen geboeid te hebben in steden als Milaan, Sao Paolo en New York, vragen de Berlijners nu de bezoekers van het Theaterfestival Boulevard zich aan hen over te geven.
En dat overgeven blijkt dus vrij gemakkelijk te gaan. Je krijgt een koptelefoon op, verbonden aan een ontvanger die signalen oppikt van een zender die een begeleider bij zich heeft. Hoe het technisch allemaal werkt is de vraag, maar te vermoeden valt dat een en ander via Bluetooth met elkaar in verbinding staat. Gevolg is in ieder geval dat je via een digitaal gegenereerde, verdacht menselijk klinkende stem, groepsgewijs door Den Bosch gestuurd wordt.
Nu zijn er wel vaker experimenten geweest met kunstzinnige audiotours, maar deze wandeling is speciaal om meerdere redenen.
Kuddedier of geen kudde-dier?
Allereerst is het groepsgebeuren de boodschap van de voorstelling. Iedereen in de vijftig koppen grote groep hoort hetzelfde, en het geeft een gevoel van verbondenheid om aan elkaars reacties te zien dat je hetzelfde meemaakt. Maar dat is ook het ongemakkelijke. De vrijdenkers onder ons, en daar ben ik er een van, zouden liever zelf hun koers bepalen, maar het meedoen aan de wandeling en de vriendelijke stem in je oren maakt dat moeilijk. Vooral wanneer je als niet-kuddedier plotseling toch weer tot een kudde van niet-kuddedieren blijkt te behoren.
De tweede reden waarom deze wandeling bijzonder is, is de blik van de echte buitenstaander: de rest van de bevolking van Den Bosch, die geen koptelefoon op heeft. Wij, de deelnemers aan de wandeling, gaan hen als attractie zien, zelfs wanneer we door een ziekenhuis lopen. Tegelijkertijd zijn we zelf die attractie, en daarmee word je geconfronteerd, zowel in dat ziekenhuis, als tegenover een paar volle terrassen in het centrum. Ongemakkelijk is het, en het schept dus een band. Die weer op het spel gezet wordt wanneer je te horen krijgt dat de wandelaar achter je jou op je uiterlijk aan het beoordelen is.
Het sociale experiment dat Remote X in wezen is, ontwikkelt zich verder, en dankzij een slim digitaal stuursysteem speelt de computerbegeleiding perfect in op de timing van de wandeling. Alsof we bekeken worden door een onzichtbaar wezen.
Uiteindelijk sublimeren we allemaal aan het eind, verdwijnen we in rook met prachtig uitzicht op de Sint Jan. Slechts gadegeslagen door de drie mensen op het terrasje van Café Bar Het Vosken, diep onder ons.
Zo ben je ergens, zo ben je nergens
En zo ben je iemand. Een half uurtje na Remote X bevond ik mij in de tent bij Patrick Nederkoorn en Oscar Kocken, die het programma ‘Zomaargasten’ brengen, op het oude festivalplein, De Parade onder de Sint Jan. De formule is simpel, de uitwerking briljant, zoals wel vaker bij dingen waar Kocken zich mee bezig houdt, zoals de satirische nieuwsshow Orde van de Dag. Zomaargasten is een volkse variant op het VPRO-programma Zomergasten. In plaats van avondvullend praten met een gast over videofragmenten, interviewen beide heren om en om een willekeurige toeschouwer. Ondertussen verschijnen op het grote scherm achter hen de beelden waarover het gesprek gaat. Alsof het lang voorbereid is, maar dat valt dus mee. De helft van het duo die niet interviewt is namelijk met bezweet aangezicht bezig met een partijtje speedgoogelen, zodat beelden waaraan de gast refereert ook daadwerkelijk op het scherm komen.
Door een paar vaste ingrediënten in te bouwen slagen beide heren erin om de zomaargast en het publiek het idee te geven dat hij echt bijzonder is. Terwijl Zomaargasten talloze keren op een avond speelt met steeds weer ander publiek en andere gasten.
Vijftien minuten beroemd, wie zei dat ook alweer?
Remote X is nog te zien, net als Zomaargasten.
English (UK) 
Nederlands 
Français 
