Grootser dan ik. Verdienstelijk debuut over sympathieke einzelgänger

Tussen alle grote titels die om aandacht vragen, worden debuten vaak over het hoofd gezien. In de serie Het Debuut bespreekt A Quattro Mani elke maand een opvallende debuutroman van de afgelopen tijd.

Op eigen benen

Je bent achttien, negentien en gaat het huis uit, studeren. De wereld ligt aan je voeten, de vrijheid lonkt, je beloftevolle dromen gaan over een toekomst die nog alle kanten op kan – vooral de goede. Veel mensen zullen het gevoel herkennen. In die setting speelt Grootser dan ik, het romandebuut van journaliste en illustratrice Suzanne Brink. Haar hoofdpersoon Sara van der Marel gaat studeren en is er niet rouwig om dat ze haar strenggelovige milieu achter zich kan laten.

Haar ouders, broer en tweelingzusjes hebben niks met kunst, terwijl Sara, die droomt van een groots en meeslepend leven, zich met niets liever wil bezighouden dan tekenen en schilderen. Door haar naasten voelt Sara zich niet gezien of begrepen, ook niet door haar beste vriendin Corinne. En Rijsenhout, het dorp waar ze opgroeide, komt haar voor als een wachtkamer van de dood. Ze wil opnieuw beginnen. Goed, het is dan niet de kunstacademie van het hippe Amsterdam geworden, maar Kampen is misschien wel de juiste plek voor haar: het biedt een goede mengeling van vrijheid en beschutting.

At Grootser dan ik volgen we het eerste jaar (plus een beetje) van Sara, die haar eigen weg probeert te vinden in het leven dat nu háár toebehoort. In Kampen komt ze in een studentenhuis terecht met Albert, Theo, Harm en Milan, allemaal heel verschillende eerstejaars. Vooral met de knappe, lange Milan en zijn studievriend Jacco, allebei studenten journalistiek, klikt het, en de drie hebben het gevoel dat ze elkaar al heel lang kennen. Al snel wordt ze verliefd op Milan, die een vriendinnetje heeft maar het niet die naam wil geven, en ondertussen her en der wat aanrommelt – ook met Sara. ‘Er waren jongens om mee te trouwen en jongens om voor te vallen,’ beseft Sara. ‘Milan viel in de laatste categorie. Om voor te vallen in de hoop dat je op tijd op zou staan.’

Eenzaam

Hoewel ze met haar huisgenoten geregeld de bloemetjes buitenzet, voelt Sara zich toch vaak eenzaam. Ze is onzeker en begrijpt de sociale codes en regels niet, waardoor ze zich moeilijk een houding weet te geven. Ze voelt zich een buitenbeentje en heeft het gevoel dat mensen naar haar kijken ‘alsof ik televisie was’. Terwijl de vriendschap met de wat weeïge Annabel voelt als een bank waarin ze te diep wegzakt, voelt de vriendschap met de uiterst kritische medestudente Marjan ‘als een spijkerbed’. Haar oude vriendin Corinne, die onverwacht bij haar op bezoek komt, kijkt ze samen met haar huisgenoten min of meer de deur uit.

In de weekenden en vakanties, als alle anderen naar hun ouders of naar hun vriendje of vriendinnetje gaan, blijft Sara daarom meestal alleen achter. ‘Het was de keuze tussen doodgaan tussen mensen die van iemand hielden die je niet was, en alleen zijn met de boeken van zielsverwanten.’

Daags na kerst verkiest Sara het gezelschap van Nietzsche en Lucebert boven dat van haar familie. Terwijl zij blijft hopen dat Milan, die haar uiteindelijk verleidt, niet slechts een oppervlakkige passant zal zijn, heeft hij meer aan zijn hoofd dan de schuchtere Picasso, en komen ze niet verder dan het ‘duo in een detectiveserie dat elkaar steeds niet krijgt’. Pas na een stoere, maar onbesuisde actie die noodlottig uitpakt en ternauwernood goed afloopt, gaan Sara’s ogen open.

Sympathiek

With Grootser dan ik heeft Suzanne Brink een verdienstelijk debuut geschreven over een sympathieke, zoekende einzelgänger die haar naïviteit verliest. Met soms mooie metaforen zoals: ‘Ze was een knuffeldier dat je cadeau deed als een kind was geboren.’

Afgezien van enkele taalkundige slordigheden en onjuiste formuleringen – maar welk boek blijft daarvan verschoond – is het vooral jammer dat de broeiende levenslust en passie van Sara nét niet helemaal lekker uit de verf komen. Het grootste deel van het boek bestaat uit beschrijvingen; als lezer kijk je weliswaar via de ogen van Sara, maar toch bevind je je niet écht in haar gevoel – of misschien ervaar je wel dezelfde distantie die Sara zelf tot haar omgeving en emoties ervaart.

Scènes zoals die waarin de studenten niet meer bijkomen van de lach, of waarin Sara zich in vuur en vlam voelt staan, zijn daardoor niet helemaal invoelbaar en overtuigend. Meer dialoog en stream of consciousness had de personages duidelijker reliëf kunnen geven en hun gevoel overtuigender over het voetlicht gebracht. Dan was de passie wérkelijk van de pagina’s gespat.

Maar wie weet… Sara vertrekt uiteindelijk naar de kunstacademie in Utrecht, waar ze ‘tekende, tekende en tekende’ alsof haar leven ervan afhing.

Dit debuut wordt dus ongetwijfeld vervolgd.