Leet op: tekst aangepast na terechte opmerking dat aantal doden niet goed herleid was. 26-8-2020, 21:30.
‘De kans om op buitenevenementen besmet te raken is zonder meer voldoende klein. Aanvullende maatregelen die de kans op besmettingen beperken lijken niet nodig.’ Dit zegt onderzoeksbureau Risis Ab, of, als we het ondoorgrondelijke logo even wat beter lezen: ‘Crisis Lab’ van de erkende wetenschappers Ira Helsloot en Jelle Groenendaal. Zij baseren hun overtuiging op een literatuuronderzoek naar de bestaande wetenschappelijke inzichten in de aard en ernst van het coronavirus dat Sars-Covid-2 veroorzaakt, en de wereldeconomie heeft platgelegd.
De in deze tijd van dreigende tweede golven, mondkapjesplicht en – al met al – buitengewoon grote onzekerheid nogal opvallende conclusie volgt op een onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van MOJO, de Nederlandse monopolist in de evenementenbranche. Een branche die totaal op zijn gat ligt en die dat mogelijk geen tweede gesloten seizoen gaat volhouden. Dat roept natuurlijk vragen op. Vragen die alleen wetenschappers echt goed zullen kunnen beantwoorden, en die schijnen het momenteel te druk te hebben met echt onderzoek om ook dit onderzoek serieus tegen het licht te houden.
WC-eend
Zo’n onderzoek in opdracht van iemand met een groot belang bij een bepaalde uitkomst is natuurlijk bij voorbaat verdacht. Daar zijn dan ook – helaas – veel redenen voor. ‘Helaas’, omdat ik smacht naar een onderzoek dat onomstotelijk aantoont dat we weer met zijn allen een theaterzaal in kunnen, dat we weer luid mee kunnen zingen met een buitenconcert, en in een overvolle trein terug naar huis kunnen gaan met de festivalsfeer nog lang tussen de dampende medepassagiers. En ‘helaas’, omdat ik het haat om het onderzoek na grondige lezing de prullenbak in te moeten gooien. Dat het werk van Crisis Lab rammelt is namelijk heel erg mild uitgedrukt.
Dat begint bij de methodiek, of eigenlijk al bij het aannemen van de opdracht. Als er op dit moment namelijk één ding is wat zeker is, dan is het dat helemaal niets zeker is. We kennen het virus pas een dik half jaar en wetenschappers staan nog iedere dag voor nieuwe verrassingen over hoe het werkt. In al die onzekerheid nemen overheden en instituten als het RIVM soms twijfelachtige besluiten, zoals het toestaan van vliegen en het ontraden van mondkapjes, maar iedereen die beweert zeker te weten dat het anders moet, baseert zich op lucht. (Sorry, Willem Engel)
Geen peer review
Neem je dus in zo’n onzekere tijd als ambitieus wetenschappelijk onderzoeksbureau een opdracht aan om iemand zekerheid te bieden? Helsloot et al. deden het wel en kwamen er achter dat er nog eigenlijk niets zeker is. Maar dat wil de opdrachtgever niet, dus zochten ze naar zekerheid en moesten zich, vanwege tijdsdruk, ook baseren op bronnen die niet ‘peer reviewed’ zijn. Bronnen dus, waar collega wetenschappers nog niet in detail naar hebben gekeken, die mogelijk methodisch rammelen of vooringenomen zijn.
Voor een zoektocht naar zekerheid baseer je je daar dus niet op, maar toch zijn ruim 60 van de 200 wetenschappelijke citaten afkomstig van niet gecontroleerde bronnen. Dat is veel.
Crisis Lab verweert zich in een voetnoot: ‘Wanneer we ons zouden beperken tot peer-reviewed papers zou dit betekenen dat we veel relevante en nieuwe informatie niet zouden kunnen gebruiken uitsluitend vanwege het feit dat ze het vaak tijdrovende proces van peer-review nog niet hebben doorlopen.’
Haastwerk dus, en niet handig voor een onderzoek dat zou kunnen leiden tot zoveel maatschappelijke onrust. Dan wil je immers absolute zekerheid?
Distance
Was het maar bij deze fout op pagina 7 gebleven, maar het verhaal gaat door tot pagina 85.
Laten we de argumenten dan eens tegen het licht houden.
Crisis Lab meldt: ‘Theoretisch lijkt het aannemelijk dat op buitenevenementen waar mensen dicht op elkaar staan en (vanwege luide muziek) tegen elkaar moeten schreeuwen de besmettingskans (via grotere druppeltjes) groter is. We hebben echter geen praktijksituatie kunnen vinden waaruit blijkt dat een dergelijk evenement tot een coronahaard heeft geleid. Hierbij moet worden opgemerkt dat het festivalseizoen ten tijde van de uitbraak in Nederland ook nog niet begonnen was. Echter zijn er ook vanuit het buitenland geen voorbeelden bekend waarbij onomstotelijk is vastgesteld dat dichtbevolkte evenementen in de buitenlucht tot nieuwe brandhaarden hebben geleid.’
Hier staat dus dat er niet is aangetoond dat massa evenementen besmettingshaarden kunnen zijn. Maar dat komt dus omdat er geen massa-evenementen zijn geweest. En die zijn er ook niet in het buitenland geweest, dus daarnaar verwijzen is heel erg raar.
Lege treinen
Over het OV, toch een vrij groot dingetje als het gaat om het verkeer van en naar een festival als Lowlands, weten de wetenschappers het volgende te zeggen: ‘Gelet op het minimale aantal besmettingen dat heeft plaatsgevonden in het OV, achten wij die kans beperkt.’ Dat ze vervolgen met de melding dat meer onderzoek nodig is, is bijna hilarisch, als het niet zo gevaarlijk was. Immers, het OV vervoert momenteel bijna geen mensen. Treinen en bussen zijn leeg, wat het besmettingsgevaar tot nu toe best klein heeft gehouden. Hoe denken de onderzoekers over afgeladen treinen en bussen naar Mysteryland?
Misleidend
Over afstand houden verdraaien de opstellers zelfs de feiten. Ze baseren zich op een onderzoek dat stelt dat social distancing niet zaligmakend is, en stellen dus dat afstandhouden op een festival niet nodig is. Wanneer we de tekst van het aangehaalde onderzoek erbij pakken, staat er heel iets anders. ‘Single thresholds for social distancing, such as the current 2-metre rule, over-simplify what is a complex transmission risk that is multifactorial. Social distancing is not a magic bullet to eliminate risk. A graded approach to physical distancing that reflects the individual setting, the indoor space and air condition, and other protective factors may be the best approach to reduce risk.’
Daar staat, in goed Nederlands: Enkelvoudige drempelwaarden voor sociaal afstandhouden, zoals de huidige tweemeterregel, oversimplificeren een besmettingsrisico dat van veel meer factoren afhankelijk is. Sociaal afstandhouden is geen wondermiddel. Een genuanceerde benadering van afstandhouden, gebaseerd op individuele gevallen, de binnenruimte en luchtkwaliteit, en andere beschermende maatregelen, zou de beste benadering kunnen zijn om risico te verkleinen.’
Daar staat dus NIET dat afstandhouden niet nodig is, maar dat afstandhouden niet zonder andere maatregelen moet worden bekeken. Hier doen de wetenschappers dus aan bewuste misleiding, en dat is niet fijn om te lezen.
10 doden bij Mysteryland?
Op pagina 57 en 58 gaan de onderzoekers helemaal los. Ze gaan de kans op overlijden door Corona berekenen van festivalbezoekers. Nu lijkt die volgens een nogal ingewikkeld rekenschema te liggen op ongeveer hetzelfde risico als motorrijden, wat op zich een best flink risico is. Ze noemen er zelfs een getal bij: één op de tienduizend.
‘Voor gezonde mensen van onder de 65 jaar is derhalve het risico op overlijden na besmet-
ting ongeveer 1 op de 10.000 en daarmee is dus hun individueel risico groter dan wat we
normaal gesproken een acceptabel risico zouden vinden in de zin dat er geen veiligheids-
beleid meer nodig is. Het is wel vergelijkbaar met het risico om in het verkeer om te ko-
men (4 * 10 -5 ) en zelfs het wonen achter de rivierdijken.’
1 op de 10.000 is 10 keer zo hoog als men in Nederland verantwoord acht. En dat dus uitgaande van een situatie die nog niet onderzocht is: namelijk 100.000 bezwete, vrolijk swingende (letterlijk en figuurlijk) bezoekers van een festival als Mysteryland, waar 100.000 bezoekers komen. In een eerdere versie schreef ik dat dat zou leiden tot 10 doden, maar dat is dus licht overdreven. Dat er besmettingen, en dus ook doden zullen volgen, sluit het onderzoek niet uit. Het vergelijkt het met motorrijden. Mar een of twee dodelijke besmettingen, wat in deze statistiek als risico wordt gemeld, zijn dus calculeerbaar risico.
Dat zou het einde betekenen van die festivals.
Twee weken
Maar ja, you only live once en en fuck granddad. Ze noemen overigens ook niet het risico dat een besmetting op een festival betekent voor de mensen in het netwerk van de besmette festivalbezoeker, en dan vooral zij met een hogere leeftijd of zwakkere gezondheid. Of, nou, ze noemen het wel: ‘Naast het individuele risico voor de bezoeker van binnenevenementen geldt natuurlijk ook dat de bezoeker van het evenement anderen kan besmetten waarmee de besmette bezoeker in contact komt. Ook hier is echter geen verschil met veel andere wel toegestane activiteiten. Theoretisch kan dit risico worden beperkt door bezoekers van evenementen aan te spreken op hun verantwoordelijk en hen te vragen om na een bezoek van een evenement het sociale contact met andere (kwetsbare) mensen voor 2 weken te beperken.’
Dus, als je niet behoort tot de 6 gegarandeerde Coronadoden op Lowlands, wel even twee weken wachten voor je naar de trouwerij van je vrienden gaat. Niks aan de hand.
Met zo’n onderzoek zou ik niet teveel gaan leuren, als ik Mojo was.
Zelf lezen?
English (UK) 
Nederlands 
Français 
