Is an Authors' Union there only for successful writers?

Hoe over(leef) je als schrijver? 16 mei organiseerde de Auteursbond een bijeenkomst in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam rondom die vraag. Het antwoord: door succes te hebben! 

De middag is uitverkocht. Op de wachtlijst staan mensen te trappelen om nog binnen te komen. Niet alleen leden van de Auteursbond kunnen een ticket kopen voor de bijeenkomst Hoe (over)leef je als schrijver? Ook niet-leden zijn welkom. Allemaal mensen die antwoord willen op de vraag hoe zij een bestaan als schrijver op kunnen bouwen. Ze willen vast een uitgever, debuteren met hun boek en vervolgens vele volgende boeken schrijven voor een steeds groeiend publiek. 

Of nee, liever in een keer, bam, de wereld der letteren inknallen om vervolgens op een bijeenkomst van de Auteursbond anderen uit te kunnen leggen hoe je dat hebt aangepakt. 

Een lang schrijversleven

Want het podium is aan de mensen die het gemaakt hebben. 

Manon Uphoff, bijvoorbeeld. Zij zit in het panel dat reageert op de vraag: Hoe word ik een merk (en wil ik dat wel)? 

Een leuk sprankelend gesprek wordt het, onder leiding van Sabrine Ingabire. 

Wat Uphoff betreft is er een groot verschil tussen een merk bedenken voor jouzelf als schrijver, en het beste werk maken wat je kunt en hopen dat je werk publiek vindt. Het doel is niet een merk te worden, het doel is om een lang schrijversleven te kunnen leiden. Daarvoor zijn geld en publiek nodig. Uphoff geeft onder andere schrijfcoaching en cursussen tegen betaling. 

En ze is niet de enige. Schrijver Frank Westerman zegt dat hij met twee coachees per jaar meer verdient dan met al zijn boeken. 

Fixdit

Voor Uphoff geldt ook dat ze ook veel baat heeft bij Fixdit, een collectief van vrouwelijke auteurs die zich hard maken voor meer aandacht en prijzen voor de vrouwelijke stem in de literatuur. Samen sterk. Fixdit maakt podcasts en heeft gezorgd voor heruitgaven van vergeten vrouwelijke auteurs. Verder neemt het literair agentschap Sebes & Bisseling haar zakelijke toestanden uit handen. 

Jasper Henderson van uitgeverij Thomas Rap legt uit hoe zijn uitgeverij meedenkt over de toekomst van een schrijver. Wat zijn zijn thema’s, kan hij een uitstapje naar een ander genre maken, misschien een krantenartikel schrijven over een bepaald onderwerp? 

Duurzaam schrijverschap, daar gaat het om. 

Likes

Social media? Volgens Henderson gelooft niemand meer dat een hoog aantal likes betekent dat al die mensen je boek dan ook gaan kopen. Alleen de jongste op het podium, dichter/schrijver/spoken wordartiest Asmae Amaddaou (@asmaedeschrijver) • Instagram photos and videos, vertelt dat ze vaak benaderd wordt via Instagram. Haar redacteur bij de Bezige Bij stuurde zelfs een DM om met haar in contact te komen. 

Dichter der Nederlanden en spoken word artiest Babs Gons heeft weer een heel ander schrijversleven. Haar naam heeft ze opgebouwd door op podia te staan. Dat kan ook. 

Overlevingsmodus

Zelf sta ik sinds mijn debuut in 2016 in de overlevingsmodus. (Daarvoor eigenlijk ook al.) Dus ben ik erg benieuwd naar het antwoord op de vraag: Hoe overleef ik (na) mijn debuut? Mijn eigen debuut is niet onopgemerkt gebleven, maar prijzen heb ik niet gekregen en tot een tweede druk is het ook nooit gekomen. 

Voor de meeste schrijvers geldt trouwens dat het succes hen met het debuut niet in de schoot valt. Maar hoe hou je dan vol? Ben je gek als je doorschrijft? Moet je hopen dat je ooit wel succes krijgt? En wat kan je zelf doen aan dat succes behalve goede boeken schrijven? 

Kakkerlakken in je zwembad 

De mensen die het antwoord op deze vragen moeten geven, zijn alledrie wél succesvol gedebuteerd: schrijvers Rinske Hillen, Gijs Wilbrink en dichter Dewi de Nijs Bik kregen lovende recensies en aandacht in de kranten. Hun verhalen over hoe ze hun debuut hebben overleefd, zijn voor mij even herkenbaar en zinnig als tips voor hoe je je zwembad vrij houdt van kakkerlakken. Of tips voor hoe je overleeft als je hoofdgast bent tijdens de Boekenweek. 

Vraag uit het publiek: wat doe je als je geframed wordt als schrijver uit de Achterhoek? Een volgend boek schrijven met een ander thema, zegt Gijs Wilbrink. 

En reuze fijn als je agent je adviseert geen ja te zeggen tegen drie aanvragen voor een schrijversoptreden op één dag. Bij de meeste debutanten is dat gelukkig niet nodig. 

Toch, één advies waar ik me helemaal in kan vinden: begin aan een volgend boek voordat je goede, slechte of geen recensies over je zojuist gepubliceerde boek krijgt. Schrijf altijd door. 

Het Systeem 

Waar ik ook erg nieuwsgierig naar ben, is het thema ‘Publiceren binnen of buiten het systeem?’ Zou toch mooi zijn als je niet meer afhankelijk was van uitgeverijen en zelf een imperium op kon zetten. 

Mijn conclusie na het panelgesprek met columnist Eva Hoeke en uitgevers Daphne de Heer en Tilly Hermans is: beter binnen het systeem. Bij het uitgeven van een boek komt zoveel kijken. Distributie is een belangrijk ding. Zie maar eens een boekwinkel binnen te komen. Boekhandelaren komen al om in de boeken. Je kunt alleen buiten het systeem treden als je al succes had in het systeem. 

Neem uitgever Daphne de Heer van Velvet Publishers. Zij geeft met haar vriendin drie queer/LHBTQI+ – boeken uit per jaar omdat ze dat soort boeken miste in het reguliere aanbod. Ambitie om daar financieel mee te knallen heeft ze niet, maar elk boek dat uitkomt is een moment van groot geluk. Ook zij zegt: ik had dit niet kunnen doen zonder al die ervaring bij uitgeverijen en mijn contacten. 

Petje af

De naam van cabaretier en schrijver Paulien Cornelisse valt uiteraard. Zij was al een grote naam voordat ze zelf boeken uit ging geven. 

Eva Hoeke is voormalig Volkskrantcolumniste. Haar verontwaardiging was groot toen de krant haar ontsloeg, maar nu verdient ze met 1700 abonnees op columns over haar huiselijk lief en leed op Eva Hoeke – Petje af veel meer dan ze aan haar stukken in de Volkskrant overhield. Had ook niet gekund als ze niet al bekendheid had vergaard met de Volkskrant. 

Kortom: zoals je om rijk te worden kapitaal nodig hebt, heb je voor succes succes nodig en alleen succes maakt vrij. 

Concurrentie 

Nietig voel ik me als ik na de laatste sessies en de borrel naar de trein loop. Was het de bedoeling van de dag om zo de concurrentie uit te schakelen? Waarbij je je af kunt vragen of schrijvers wel elkaars concurrenten zijn. Schrijvers zijn misschien wel de fanatiekste lezers in Nederland. Hoe meer schrijvers, hoe meer lezers. En zeker als Auteursbond moet je in je handjes knijpen met elke schrijver die zich aan wil sluiten. 

Ik ben niet alleen. Als ik een ding heb geleerd in de afgelopen jaren, is dat het voor het gros van de schrijvers ingewikkeld is om een uitgever te houden of te vinden voor hun boek, of het nu hun eerste, tweede of zesde boek is. Want veel boeken verkopen matig. 

De gemiddelde lezer heeft geen idee. Voor hen bestaan minder bekende auteurs niet. Is een Auteursbond er niet juist ook voor die minder succesvolle schrijvers? Ik zou graag weten hoe je overleeft als je niet doorbreekt en niet toegelaten bent tot subsidieland. Wat voor werk combineert goed met schrijven? Hoe kom je aan een column in de Volkskrant? 

Instagrammable schrijvers

In de zaal zat ik naast een advocaat die naast haar baan van vier dagen boeken schrijft. Ik ken mensen in het onderwijs die naast hun banen thrillers schrijven. Een vriendin van mij is schrijver en beeldend kunstenaar en werkt bij de post. Zelf maak ik drie dagen per week een tijdschrift.
Ik wil ervaringen uitwisselen, elkaar opbeuren, in plaats van, zelfs als we onder ons zijn, op moeten geven over successen, de pikorde bepalen, instagrammable poses aannemen en hunkerend naar een podium kijken met mensen die het verder hebben geschopt. 

En ja hoor, daarnaast wil ik best horen hoe het is om hoofdgast van de Boekenweek te zijn, maar dat lees ik wel ergens. 

P.S. Bij de sessie over ‘Publiceren binnen of buiten het systeem?’ waren ook zelfpublicerende auteurs. Respect. José van Os, bijvoorbeeld. Een ondernemend type dat de boer op gaat met haar boek ‘Droptarot’. Het idee voor het boek had ze al langer en het moest en zou er komen: josevanos.nl/ Ik ga dat boek niet kopen, maar dat doet er niet toe. Dat lef en doorzettingsvermogen, daar leer ik van.