L'horreur et l'humour se disputent le pouvoir au Festival Boulevard #fboulevard

Project Wolk, het nieuwste ervaringskunstwerk van de Bossche stadskunstenaar Lucas de Man, heeft wellicht een disclaimer nodig. Wie het zeven verdiepingen hoge werk betreedt, kan dat beter niet doen in het gezelschap van een stevige existentiële crisis. De bezoeker voor mij deed dat wel, en had na afloop toch even een heel goed gesprek met een psychologisch hulpverlener nodig. Die gelukkig voorhanden was, wat dan weer een mooi ding is van Festival Boulevard: het welzijn van de bezoeker staat bij dit enorme, veelkleurige festival voorop.

Ik had alleen Joop, mijn pas gestorven kater, te betreuren en kon daardoor vooral waardering hebben voor het mooie spel met levensvragen, keuzevrijheid en fantasie dat Lucas de Man mij aanbood.

Computerspel

Dat spel vindt plaats in een donker trappenhuis, waar je doorheen geleid wordt door een lieve stem op je koptelefoon. Het lijkt een beetje op een oud computerspel, in de categorie Myst of Riven, maar dan zonder dat je de mogelijkheid krijgt om op je schreden terug te keren. Hier moet je altijd voorwaarts, de volgende gang in, de volgende trap op of af en de volgende deur door, waarbij je op zeker moment ook nog eens geconfronteerd wordt met de futiliteit van je eigen keuzestress. Tijd speelt geen rol meer, plaats ook niet.

Je eindigt op het dak van een ongebruikt schoolgebouw, met uitzicht over Den Bosch, gisteren overspoeld door dreigend voortjagende wolkenluchten. Niet voor de psychisch zwakken dus, maar voor ieder ander een louterende ervaring.

Hemelse Modder

Zo was ik redelijk vrij van geest toen ik – na een feestelijk en zeer geslaagd Jeroen Boschdiner vol hemelese modder, tot worst gedraaide obers en boomstammenpuree van het Vlaamse kooktheatergezelschap Laïka – in de grote zaal van de Verkadefabriek aanschoof bij de voorstelling Zieke Jeugd van het Vlaamse Theater Zuidpool. Dat was een geweldige domper, die vooral op het conto geschreven moet worden van regisseurs Koen van Kaam en Jorgen Cassier. Dit illustere duo heeft de grote attractie van deze voorstelling, jonge aanstormende acteurs van Vlaamse theateropleidingen, naar god geholpen.

Beginners mogen natuurlijk fouten maken, en elke generatie mag dat doen, maar laten we dat dan wel binnen de repetitieruimte houden. Van Kaam en Cassier meenden het stuk ‘Krankheit der Jugend’ van Ferdinand Bruckner uit te moeten voeren als een halfwassen versie van Japans Kabuki-theater. Dat betekent in dit slecht geïnformeerde geval dat de acteurs allemaal met hun gezicht naar de zaal staan en twee emoties krijgen toebedeeld: neutraal of totaal geëmotioneerd, en twee houdingen: zittend op de grond of staand. En dat er zittend thee gedronken wordt in peignoir.

Zoutzakken

Nog los van het feit dat het traditionele Japanse theater een vak apart is, zelfs meer een levenswijze, was het als vormidee voor deze naturalistische tekst totaal misplaatst. De jonge acteurs hadden geen onderling contact, maar stonden als zoutzakken op het toneel keurig na elkaar hun teksten op te zeggen, steeds op dezelfde inhoudsloze toon. Steeds ook zonder echt te luisteren naar hun tegenspeler, of zelfs maar een suggestie te tonen dat het gehoorde werd geïncasseerd. Woede-uitbarstingen waren identiek, het tempo constant, en omdat ze kennelijk ‘groot’ moesten spelen veranderden de jonge wilden in slechte imitaties van het Grootsche Theater dat we kennen van de zwart-wit-tv, met namen als Ko van Dijck of zelfs Louis Bouwmeester: rollende erren, clichématige zinswendingen, ouderwetse gebaren, wijd opengesperde ogen en als klap op de vuurpijl nog een gênant humorloos geplaybackte aria. It ain’t over till the fat lady sings, zegt men, maar hier duurde het daarna nog zeker een klein uur voor we onze jassen mochten pakken.

Als dit het toonbeeld moet zijn van de aanstormende generatie Vlaamse theatermakers moet men het hart vasthouden. Dan ligt het hoogtepunt van het Zuiderbuurse toneel achter ons. Zeg me, dat het niet zo is. Stuur deze regisseurs op cursus. Pottenbakken ofzo.