’s Hertogenbosch 9-11-2012 – November Music werd afgelopen woensdag succesvol afgetrapt en focust ook in zijn twintigtse editie op multimedia. Het duo Strijbos & Van Merwijk was er al vaker te gast en kreeg die middag de Prins Bernhardcultuurprijs Noord-Brabant, uitgereikt door voormalig Concertgebouwdirecteur Martijn Sanders. ’s Avonds trok hun voor het Amerikaanse strijkkwartet ETHEL gemaakte multimediaspektakel Cross Avenue veel publiek, de twee voorstellingen van Cloud-Messenger van Fred Momotenko waren zelfs geheel uitverkocht.
Momotenko baseerde Cloud-Messenger op Meghaduta, een Indiaas gedicht uit de vijfde of zesde eeuw over een Yaksha, een goddelijke dienaar die een jaar van zijn jonge bruid gescheiden wordt en gek wordt van eenzaamheid. Hij gaat over haar hallucineren en vraagt een passerende wolk zijn geliefde een bericht te sturen. De Russisch-Nederlandse componist ziet in dit oude verhaal een link met onze tijd, waarin we ons suf twitteren en facebooken, maar vergeten naar elkaar te luisteren.
Een blokfluitist (met verve gespeeld door Jorge Isaac) verbeeldt de wolk, die als een soort schaduw fungeert van de Yaksha (uitstekend gedanst door Gilles Viandier op een choreografie van Hans Tuerlings). Op twee half in elkaar schuivende panelen verschijnen animaties van Jasper Kuipers, inclusief visioenen van de afwezige geliefde (Daniele Lehman). Zij maakt kusbewegingen, steekt haar tong uit en dartelt rond een boompje. Van echte interactie met de live danser komt het echter niet, en diens bewegingen zijn bovendien wat vlak en voorspelbaar – gedraaf in heftige passages, traag geloop op verstilde momenten.
Ook muzikaal stelt Cloud-Messenger enigszins teleur. Momotenko baseerde zijn vijfenveertig minuten durende compositie geheel op de klanken van de blokfluit. Razendsnelle virtuoze loopjes of lang uitgesponnen noten worden door live elektronica gemanipuleerd en in een computer gesampled – bij wijlen denderden apocalyptische geluidsgolven in surround sound door de zaal. Indrukwekkend, maar te weinig afwisselend om de volle tijdsspanne te blijven boeien.
Opwindender was hierna Cross Avenuevan Strijbos & Van Merwijk en de vier strijkers van ETHEL. Het duo bemande middenin de Grote Zaal van de Verkadefabriek een eiland vol elektronica, de musici waren in een vierkant rondom hen opgesteld, het publiek mocht vrij rondlopen. Terwijl de strijkers baadden in verschillende kleuren licht, speelden zij onverstoorbaar uitgerekte klanken of meer melodische passages. Nu eens bewerkten Strijbos & Van Rijswijk deze tot een bijna Wagneriaans orkest, dan weer klonken voetstappen, of ijl suizende nachtklanken. Op elke plek in de zaal had je bovendien een andere klankervaring. Desondanks was ook deze soundscape te eenvormig om de aandacht van begin tot eind vast te houden.
A.s. zondag wordt November Music besloten met een portretconcert van Amsterdam Sinfonietta rond Michel van der Aa, dat gisteravond al werd uitgevoerd in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Van der Aa is zo’n beetje de vleesgeworden multimediacomponist en zijn Up-Close voor solocelliste, strijkorkest en videoanimaties is een meesterstukje van integratie: alle onderdelen grijpen zo naadloos in elkaar, dat ze niet meer van elkaar zijn te onderscheiden. Van der Aa geeft het begrip ‘multimedia’ een nieuwe draai – over tien jaar vragen we ons verbaasd af waar die term toch eigenlijk op sloeg…
