Het Nationale Toneel voorkwam dat Stopera Het Nationale Theater werd

Het zou zo mooi zijn geweest: Het Nationale Ballet samen met De Nationale Opera in Het Nationale Theater, zoals je dat in de hoofdstad van elk zichzelf respecterend land hebt. Maar dat is dus niet gebeurd. Het huis van onze Nationale Opera- en Balletclubs heet nu ‘Nationale Opera en Ballet’. Daar heeft het Nationale Toneel voor gezorgd, dat net als het Nederlands Dans Theater niet in onze hoofdstad Amsterdam zit, maar in de residentie Den Haag.

Een woordvoerder van Het Nationale Toneel verklaart desgevraagd: ‘Er is destijds sprake geweest dat ze de naam het Nationale Theater wilden gaan dragen. Uiteraard hebben ze toen contact met ons gezocht en wij hebben daar geen toestemming voor gegeven. Het theater heet daarom ook niet het Nationale Theater. Met de Nationale Opera en het Nationale Ballet hebben wij geen problemen. En inderdaad met de naam zoals het theater dat nu heeft, kunnen wij wel leven.’

Hoe twisten uit het verleden tot ingewikkelde diplomatie in het heden leiden. Want het gedoe tussen ‘Nederlands’ en ‘Nationaal’ is ontstaan door afscheidingen en ruzies. Het soort ruzies en compromisoplossingen dat ook leidde tot de scheiding tussen hoofdstad Amsterdam en regeringszetel Den Haag. Uniek in de wereld.

Het Nederlands Dans Theater ontstond toen dansers en choreografen hun wens tot modernisering niet kwijt konden bij het Nationale Ballet. Het  Nationale Toneel ontstond toen artistiek leider Hans Croiset in 1986 zijn lang gekoesterde wens om baas te blijven van ’s lands eerste gezelschap niet gehonoreerd zag worden. Dat gezelschap, Het Publiekstheater, was ontstaan toen Actie Tomaat in 1969 een einde maakte aan – jawel – de Nederlandse Comedie. Dus vluchtte hij naar Den Haag, waar hij de Haagsche Comedie omtoverde tot Het Nationale Toneel. Het Publiekstheater ging door als Toneelgroep Amsterdam.

En nu zit Het Nationale Toneel dus in de Koninklijke Schouwburg tegen te houden dat het Nationale Ballet en de Nationale Opera samen in het Nationale Theater zitten. Ook omdat die andere Haagse Club, Het Nederlands Danstheater, waarschijnlijk niet zat te wachten op een naamsverandering van Het Nationale Ballet naar Het Nederlandse Ballet. De naam Het Nederlandse Theater op de gevel van de Stopera, dat zag helemaal niemand zitten.

Of  ‘Opera en Ballet Amsterdam’ de revue zijn gepasseerd, en wat Toneelgroep Amsterdam daarvan vond, daarover wellicht later meer.