Eerder kon ze in een voorstelling hartverscheurend doordenken over liefde, verliefdheid en liefdesverdriet. Nu gaat haar voorstelling over liefde in de breedst denkbare betekenis.
Eerder maakte ze theater waarin ze worstelde met vragen. Nu laat ze die worsteling veel minder zien en deelt ze de antwoorden die ze gevonden heeft met het publiek.
Eerder kon ze nog wel eens beweren dat de natuur de mensheid wat haar betrof kon wegvagen met vlammen en vloedgolven. Nu voelt ze de noodzaak dat juist niet te willen.
In Liefhebben staat een nieuwe Laura van Dolron op het toneel.
Autobiografisch
Laura van Dolron filosofeert waar het publiek bij zit. Filosoferen verondertelt een zekere afstandelijkheid. Het bijzondere aan Laura’s voorstellingen is dat ze nauwgezet de lijn in haar leven volgen. In haar nieuwste productie Liefhebben is dat duidelijker dan ooit.
Haar intensieve werkwijze kwam haar op een burnout te staan. Ze stopte er een tijd mee. Vervolgens kwam daar een groot verlies bovenop. Haar eerste zwangerschap liep uit op een miskraam. Juist dat maakte dat ze haar drive om theater te maken terugvond. En nu staat ze op het toneel, opnieuw zwanger.
‘Na mijn miskraam werd ik in het ziekenhuis met veel zorg omringd. Ik praatte intensief met de zusters en de gynaecologe. Dat maakte zoveel vuur in me los! Ik vroeg me af: ‘Wat is de universele waarde van het verlies dat ik heb meegemaakt?’ Door met dat soort vragen bezig te zijn, voelde ik de noodzaak weer in me opkomen theater te maken, de dingen in taal te duiden, mijn persoonlijke leven voor de wereld open te breken. Ik was terug bij het theater. Als je theater maakt, is er altijd een heleboel ballast. Recensies, flyerteksten, bezoekersaantallen. daar maakte ik me nu niet druk om. Wat ik teruggevonden had, was de kern: ik, de taal en de wereld. Daar gaat het mij om. Dat is de driehoek die maakt dat ik kan reflecteren en dicht bij mezelf kan komen.’
‘Vanuit het ziekenhuis belde ik mijn zakelijk leider Marc Meijer. Hij verwachtte een patiënt aan de lijn te krijgen. In plaats daarvan kreeg hij een bevlogen theatermaakster. Hij begeleidde me bij mijn terugkeer naar het theater, maar hielp me af en toe ook eraan herinneren dat ik niet weer in dezelfde valkuilen moest vallen.’
Liefde in de breedste betekenis van het woord
Laura’s nieuwe voorstelling moest iets stand-up-achtigs worden, een grappige anti-voorstelling die een einde moest maken aan de verheerlijking van romantische liefde. Er zijn nog zoveel andere soorten liefde, wilde ze zeggen. Ze ging aan het werk met acteur Steve Aernouts, met wie ze eerder Sartre zegt sorry maakte.
‘Al werkende kwam wat ik in het ziekenhuis had meegemaakt steeds dichter bij me te staan. Ik raakte ervan doordrongen met hoeveel liefde mijn verlies omgeven was geweest.’
‘Geleidelijk verdween Steve uit het concept. Het was zo’n persoonlijk verhaal. Als hij meespeelde, zouden de mensen meteen een vader in hem zien en daar ging het niet om. We hebben toen in alle vriendschap besloten dat Liefhebben een solo-voorstelling moest worden. Het is echt fantastisch zoals Steve reageerde. Hij deed ridderlijk een stap opzij, maakte er op geen enkele manier een ego-kwestie van. En dat terwijl hij door dit besluit een paar maanden werkloos zou zijn.’
Voor Liefhebben verzamelde Laura voorbeelden van liefde uit haar eigen leven en uit dat van anderen, tot en met een indianenstamhoofd toe. ‘Het zijn vaak onzelfzuchtige acties, waar men niet bewust bij stilstaat. Acties van mensen die helemaal niet van plan zijn iets liefdevols te doen. Maar als ik erover vertel, begrijpt het publiek meteen dat het liefde is. Mijn vriend en ik wilden met kerst bloemen brengen bij het grafje van ons kind. Het bleek dat mijn moeder er al geweest was en heel zorgzaam dennentakken over het grafje heen had gelegd. Dat vond ik liefde. Een teder gebaar waarmee ze warmte gaf. Dit is een van de voorbeelden in de voorstelling. Mijn moeder was bij de première en vroeg na afloop: ‘Heb ik dat gedaan?’ Ze was het vergeten. Het was voor haar zo vanzelfsprekend geweest: even mijn kleinkind toedekken. Daar had ze niet eens over hoeven nadenken. Ook andere mensen van wie ik liefdevolle acties vertel, waren verbaasd toen ze die in de voorstelling terug hoorden.’
Singles
Liefde is iets tussen twee of meer mensen. Kunnen singles zich herkennen in deze voorstelling? Daar twijfelt Laura niet aan. Ze kreeg veel positieve reacties van singles.
In de voorstelling komt een verhaal voor over een alleenstaand iemand, die, voordat ze met vakantie gaat, een briefje voor zichzelf op tafel legt: ‘Welkom terug’. Is dit niet wat wrang? ‘Mensen moeten erom lachen. Het is humoristisch, maar op een zachte manier. Ook in eerder werk koos ik voor zachte humor. Humor hoeft niet iets kapot te maken, mensen aan te vallen, af te kammen. Dat verhaal over het briefje gaat over mezelf. Zo was ik in de tijd dat ik alleen woonde. Ik wàs ook veel alleen. Ik wist dat het riskant was dit verhaaltje in Liefhebben op te nemen. Het heeft al gauw iets van: “Je moet eerst van jezelf houden voordat je van een ander kunt houden”. Als je daar abstract over praat, wordt het al gauw meditatie, yoga, maar dan op de foute manier. En zelfliefde zit dicht tegen narcisme aan. Ik vond toch dat dit erbij hoorde, maar beperkte me tot dit concreet verhaaltje. Dat briefje was een soort communicatie van mezelf met iemand in de toekomst. De persoon die ik na terugkeer zou zijn. In zekere zin was het dus toch iets tussen twee mensen.’
Liefhebben is minder persoonlijk dan veel mensen denken. ‘Het script beslaat 40 pagina’s. Slechts drie daarvan gaan over wat ik in het ziekenhuis heb meegemaakt. Een miskraam is iets heel persoonlijks, waar veel vrouwen niet over kunnen praten. Daarom komt de voorstelling waarschijnlijk als zo persoonlijk over.’
De wereld verbeteren
Wel heeft haar ziekenhuiservaring, en nu haar zwangerschap, invloed op hoe Laura van Dolron filosofeert. ‘Ik heb een ander soort noodzaak gevonden om de wereld te willen verbeteren. Ik zie nu nog meer reden dan eerst om te willen dat mensen lief worden voor elkaar. Dat is iets wat in je opkomt als je een kind op de wereld gaat zetten. Voor dat kind is het belangrijk dat er liefde om haar heen is. Het feit dat vrouwen leven op de wereld zetten, roept een soort piëteit, een beschermende kracht in hen wakker. Dat heeft grote invloed op hoe vrouwen denken. Ik voel de noodzaak alles goed te laten komen op de wereld sterker dan ooit.’
In eerdere voorstellingen kon Laura van Dolron fatalistisch redeneren. ‘Daar kwam verandering in toen mijn neefje werd geboren. Ik was toen veel bezig met de natuur en vond dat die het moest winnen van de mens. De natuur als het goede tegenover de slechte mensheid. Ik dacht: laat er maar grote golven en vlammen komen, maar nu ik dacht dat dan ook mijn neefje zou verbranden, vond ik dat niet meer zo’n aantrekkelijke gedachte.’ Dit besef kreeg een plaats in Laura’s voorstelling Wat nodig is.
Gelouterd
Laura spreekt nu meer dan voorheen vanuit de gedachte dat een crisis tot loutering en nieuwe inzichten kan leiden. Eckhart Tolle, schrijver vasn Power of Now, is wat dat betreft een voorbeeld voor haar, net als de Dalai Lama. ‘Mensen die verslag doen van een loutering zijn niet veel in het theater te vinden. Ik doe dat nu wel en weet dat ik daarmee een theaterwet aan mijn laars lap. Niet omdat ik daarmee stoer wil doen – kijk mij eens een theaterwet overtreden – maar omdat ik moraal en het geven van antwoorden niet schuw. Dat was ook al zo in mijn eerdere voorstellingen Wat nodig is en Sartre zegt Sorry.’
In het verleden oogstte Laura veel lof, omdat ze het publiek stap voor stap liet zien hoe ze alle kanten van een filosofische vraag onderzocht. ‘Als ik het over de dingen heb waar het in Liefhebben over gaat, dan is het voor het publiek niet zo belangrijk te zien hoe ik worstel met mijn onderwerp. Dat gevecht is onbelangrijk vergeleken met waar het in Liefhebben over gaat. Het stelt niets voor vergeleken met mijn zwangerschap. Het is net als met begrafenistoespraken. Daarin vertelt de spreker ook niet hoe moeilijk het was om de speech te schrijven. Ik kies er in Liefhebben voor om met het publiek te delen wat ik in mijn verlies gevonden heb in plaats van dat ik voor hun ogen wortel met wat ik verloren heb.’
Wat Laura probeert lijkt op wat predikanten en spiritueel leiders doen. ‘Voor mensen die mij niet kennen is dat schrikken, beseft ze. Mensen die mij wel kennen, zijn het wel van me gewend.’ Een van de punten waarop ze zo geprezen werd was de virtuositeit waarmee ze haar betoog in elkaar zette. ‘Vroeger dacht ik als ik een voorstelling maakte: “Wat gaan mensen voor kritiek hebben?” Dat zijn makersprobleempjes, actrice-angstjes. Dan zorgde ik ervoor dat ik die kritiek bij voorbaat al tackelde. Dat soort slimmigheidjes wil ik nu niet. Virtuositeit vind ik nu niet zo interessant. Zoals ik nu op het toneel sta, als zwangere vrouw, speel ik net als in eerdere voorstellingen een personage, maar blijf nu nog dichter bij mezelf. Ik wil het zuiver houden, gewoon zeggen wat ik vind. Ik ga ervan uit dat het publiek mee wil met wat ik vertel.’
Emotioneel professioneel
Laura heeft de ervaring dat dat goed lukt. Als ze op het toneel staat, ziet ze iedereen in de zaal. Ze merkt hoe haar verhaal overkomt. ‘Ik zag de gynaecologe zitten die mij in het ziekenhuis behandeld heeft. Ze zat te huilen op de eerste rij. Ik vond dat prachtig, omdat haar vak veel professionaliteit van haar verlangt. En nu kon ik zien dat professionaliteit goed samengaat met emoties. Zo wil ik ook zijn: emotioneel professioneel.’
Nederlands 
English (UK) 
Français 
