Duurzaamheid, diversiteit en democratie. Dat zijn de kernwaarden van de culturele hoofdstad van Europa, die Aarhus dit jaar wil zijn. Burgemeester Jacob Bundsgaard zegt het. Rebecca Matthews, de CEO van Aarhus 2017 zegt het. Als die waarden ook blijken uit het programma, heeft Juliana Engberg, programmadirecteur voor Aarhus 2017, haar werk goed gedaan.
De speeches van de andere sprekers volgen dezelfde gedachtengang. De Deense premier Lars Løkke Rasmussen wijst op de verschillen tussen Aarhus en die andere Europese Culturele Hoofdstad: Pafos op Cyprus. Maar wat de twee bindt is dat ze beide lid zijn van de Europese familie en dat ze het Europese uitgangspunt delen: van elkaar leren, en vrijheid en democratie beschermen. Een Europa waar diversiteit juist het sterke punt is.
De Deense koningin Margrethe stelt dat cultuur is wat ons bindt als menselijke wezens. Wees trots op het eigene, maar sta open voor inspiratie van buiten, zegt ze. Deensheid en een internationale oriëntatie hoeven elkaar niet uit te sluiten.
Het zijn geluiden die je bijna niet meer onweersproken hoort in het Denemarken. Het land immers waar het populistische gedachtengoed van DF, Dansk Folkeparti, steeds meer houvast vindt. Maar dit is dan ook een Europese aangelegenheid. Europees als in EU, en Europese Culturele Hoofdstad. De DF-gemeenteraadsleden doen overigens zonder gemopper mee aan de feestvreugde.
Kom så, Aarhus
De diversiteit blijkt uit de programmering van het openingsprogramma. ’Hør en stemme’ is gebaseerd op het Koerdische volkslied Kus Dili, en wordt gezongen en gedanst door de Turks-Deense Luna Bülow Ersahin. Het speciaal voor de gelegenheid gecomponeerde ’More fair than the sun’ van Sunleif Rasmussen klinkt als een mix van Ravels Boléro en Theodorakis’ To Axion Esti. ’To A New World’, eveneens een wereldpremière, klinkt jazzy en de teksten zijn gebaseerd op een tekst van Maarten Luther. Niet toevallig, in het Lutherjaar en in het Lutheraanse Denemarken. En Europeser wordt het niet met Ode To Joy van Beethoven als uitsmijter.
Na de aanmoediging van de koningin (Kom så, Aarhus! =Hup Aarhus!) en haar ceremoniële openingshandeling door het opheffen van een miniatuurscheepje, gaat de feestelijke optocht door de stad van start.
En Deenser kon het niet zijn. Vikingschepen, omstuwd door duizenden scheepjeslampions, zweven door de straten. Maar dat is het beeld. De muziek is anders: een mix van Noords geïnspireerde koormuziek, Oosters geïnspireerde liederen en opzwepende dance beats. Samen golven ze naar de haven.
Daar flitsen lichtbeelden over de muren van de graansilo’s. De centraal gestuurde lichtjes in de lampions veranderen van kleur in takt met de muziek en de lichtbeelden. Naadloos neemt DJ Static de muziek over van de koren, en de beats daveren door de haven. Ondertussen barst het vuurwerk los.
Van tijd tot tijd klinkt applaus op vanuit de toeschouwers, en dan antwoorden de lopers door snel te wapperen met de zeilen van hun bootjes. De grens tussen toeschouwer en deelnemer vervaagt. Of, om het te zeggen in de woorden van journalisten van Jyllands-Posten: op dat moment laten de Aarhusianers hun reserves varen en omhelzen ze Aarhus2017 als iets van henzelf. En zo ontstaat het volksfeest waar de organisatoren zo op hadden gehoopt.
Kijk hier welke beelden Denen zelf maakten.