De kans is niet ondenkbeeldig dat je nog nooit van Fortunato Depero hebt gehoord. Of misschien ben je een liefhebber van classic design en heb je nog ergens een oud miniflesje Campari staan. Dat heeft hij gemaakt. Als toneelschrijver zou je hem best over het hoofd hebben kunnen zien. Op 21 juni ben ik gaan kijken of je jezelf daarmee tekort doet. Na een kleine anderhalf uur bij ‘Demolishing Everything with Amazing Speed‘ in een gelukkig goed gekoeld Compagnietheater kan ik je geruststellen. Fortunato Depero, die leefde van 1892 tot 1960, was geen Heijermans. Of Bertolt Brecht.
Depero was een aanhanger van het Futurisme, een kunststroming uit de tijd dat je als kunstenaar altijd lid moest zijn van een groep of stroming, en dat er dan iemand een manifest schreef. Waarover op dit Holland Festival dan weer een prachtige videoinstallatie is gemaakt.
Mussolini
Het Futurisme vierde de komst van nieuwe technologie. Futuristen gingen ervan uit dat de techniek mensen tot halve goden zou maken, die het onmondige arbeidersvolk zouden onderwerpen. Ze voelden zich dan ook erg thuis bij vooral het Italiaanse fascisme van Mussolini. Waarmee het ook een beetje fout is geworden natuurlijk.
Enfin: lang verhaal kort. De Amerikaanse poppentheatermaker Dan Hurlin heeft in het geboortedorp van Depero een archief opgedoken met daarin schetsen voor theaterstukken. Onuitvoerbaar naar de toen geldende normen en daardoor nooit vertoond. Met de huidige digitale technieken en slim gebruik van poppen kan veel van Depero’s werk wel worden gespeeld. En dat is jammer.
Poppentheater
Niet dat ik niet van poppentheater houd. Integendeel juist. Poppentheater kan veel spannender zijn dan echtemensentheater. In het begin van de voorstelling laat Dan Hurlin dat ook zien. Dan zit je op het puntje van je stoel te kijken naar een breekbare pop van een desperate dame die zich uit verdriet bezat en vervolgens in een afgrond stort.
Daarna gaat het een beetje mis. Dat ligt deels aan de scripts van Depero. Het begint ermee dat de minnaar van de zelfmoordenares uit woede verandert in een massamoordend monster (dankzij superieure techniek). In de volgende stukken gaat het van kwaad tot erger. Neem de titel van de voorstelling serieus: alles wordt met een verbluffende snelheid vernietigd. Op het achterdoek loopt een teller mee die het aantal doden bijhoudt. De scripts bereiken dan het oppervlakkige niveau van kleuterspel, in de vorm van heel naïeve Marvelcomics, waarbij de grappen met de poppen eerst nog geinig zijn, maar gaandeweg steeds voorspelbaarder en vervelender worden.
Uitleggerig
Waarna Hurlin er nog een Amerikaans uitleggerig-educatief sausje overheen gooit. Dat maakt de boel onverdraaglijk. Wie bij het kijken naar deze voorstelling niet snapt dat redeloos geweld leidt tot nog redelozer geweld moet wel onder een hele grote rots hebben gelegen. Dat er overeenkomsten zijn tussen Trump en Mussolini is inmiddels ook genoegzaam bekend.
Dat in Amerika elk jaar kleuters meer vuurwapendoden op hun geweten hebben dan terroristen, is dan weer een feit dat niet in de uitlegfase terugkomt.
Met de beelden, hoe grappig en vindingrijk ook gemaakt, plus de bijbehorende uitleg, doet Hurlin meer afbreuk aan de voorstelling dan goed is. Met simpel voorlezen van de gevonden scripts had Depero wellicht meer indruk gemaakt.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
