Van een festival gewijd aan oude muziek verwacht je veel, maar geen actueel muziektheater. Toch is dat precies wat artistiek leider Xavier Vandamme voor ons in petto heeft. Op zaterdag 26 en zondag 27 augustus presenteert straattheatergroep Kamchátka Musica Fugit, een voorstelling over vluchtelingen. Bezoekers worden onderdeel van het verhaal. Zo ervaren zij zelf wat het betekent als vluchten een manier van leven wordt. – Stevig schoeisel aanbevolen.
Toen Vandamme dit ‘improvisatorisch en interactief muziekavontuur’ programmeerde, kon hij niet bevroeden hoe dicht dit op de huid zou zitten van de realiteit. Kamchátka ontstond in 2006 in Barcelona. Het is een collectief van artiesten met verschillende nationaliteiten die een interesse delen voor immigratie. Onder leiding van Adrian Schwarzstein maakten zij verschillende producties rond het thema van ontheemding.
Bloedige godsdiensttwisten
Musica Fugit sluit naadloos aan bij het festivalthema ‘zing, vecht, huil, bid’, waarmee wordt ingezoomd op de verschillende (contra)reformaties. Religieuze twisten gaan veelal hand in hand met bloedvergieten en dat geldt evenzeer voor de christelijke wereld. Hervormers als Maarten Luther en Johannes Calvijn wilden de Kerk weliswaar vreedzaam hervormen, maar werden te vuur en te zwaard bestreden door de paus en rooms-katholieke vorsten.
Desondanks groeide de aanhang van de hervormingsgezinden razendsnel. Dit leidde tot verschillende godsdienstoorlogen en daarmee gepaard gaande vluchtelingenstromen. Zo bracht de Franse koning Lodewijk XIV in 1685 een massale migratie op gang toen hij het Edict van Nantes herriep. Dit betekende het einde van de tolerantie jegens protestanten, waarop honderdduizenden hugenoten een veilig heenkomen zochten in Engeland en de Nederlanden.
Generositeit of egoïsme?
In Musica Fugit plaatsen Schwarzstein en zijn collectief de vlucht centraal. – Niet in de zin van een ontsnapping, maar als vorm van verzet in een gevecht voor een betere wereld. Zij thematiseren tevens de solidariteit van medemensen die de vluchteling helpen zijn nieuwe leven vorm te geven. Kamchátka wordt voor de gelegenheid uitgebreid met muzikaal ensemble Zamus Cologne. Samen belichamen zij de ‘tijdloze immigranten’, die hun realiteit van de ene op de andere dag zien veranderen en een vertrouwd verleden verruilen voor een onzekere toekomst.
Theatergroep en musici voeren ons naar diverse ruimten en toevluchtsoorden. Zij creëren een beladen, mysterieuze sfeer onder de klanken van componisten als Barbara Strozzi en Johann Sebastian Bach. Met de sopraan Emma Kirkby – koningin van de oude muziek – als kers op de taart. Tijdens de tocht wordt het publiek zelf onderdeel van het drama, met de muziek als enige communicatiemiddel tussen uitvoerder en toehoorder. Zo ontstaat, zonder woord, gebaar of fysiek contact ‘een vorm van nabijheid en betrokkenheid’, die ruimte geeft aan ‘mijmeringen rond individualiteit en generositeit’.
De vraag wordt niet expliciet gesteld, maar Schwarzstein en de zijnen houden ons een morele spiegel voor. Zijn wij bereid de hulpzoekers te verwelkomen, of steken we onze kop egoïstisch in het zand? – Dapper dat het Festival Oude Muziek zo’n zwaar beladen thema durft aan te snijden.
Nederlands 
English (UK) 
Français 
