We moeten de toch al theaterloze weekenden deze lente en zomer verder zien door te komen zonder Zondag met Lubach en Dit Was Het Nieuws. Hun seizoen zit erop. De laatste bleef geestig zonder publiek, Lubach volgens mij niet. Hoe kwam dat?
Vijf weken geleden, toen de shows het voor het eerst publiekloos opgenomen werden, viel op dat Zondag met Lubach iets verloren was, behalve dat publiek. De hele uitzending was gewijd aan het inpeperen van het kijkersvolk dat het anderhalve meter onderlinge afstand dient te houden. Inhoudelijk werd het een Postbus 51, qua toonzetting een preek van de dominee. Waar overigens een groot deel van onze cabaretiers mee weet te scoren; ze weten zo verdomd goed wat er mis in en aan ons leven en zullen dat even rechtzetten.
Wacht maar even met je oordeel over Lubach, dacht ik. Temeer daar het zo sneu is als je als artiest wordt getroffen door Coronamaatregelen zoals spelen zonder publiek. Bovendien, het kan ook aan deze kijker liggen dat Zondag met Lubach geen snaar raakte. N=1, degenen met wie ik keken hadden er minder last van.
Ajax uit vorm
Maar beter werd het voor mij niet. Lubach zat aan tafel met Tex de Wit en Janine Abbring als een dominee met z’n ouderlingen, de brave Jeanine met een koptelefoon om onvermoede redenen, Tex met het prettige smoel van de bedrogen echtgenoot. In die vijf weken kwam Lubach zelf moeizaam los. De derde uitzending was een enorme opluchting voor me. Dankzij het fileren van RUMAG. en vaart in het programma was het weer ouderwets genieten.
Arjen klaagde in de eerste uitzending al over het werken op afstand door de redactie van Zondag met Lubach. Daar maken grote humoristen deel van uit, zoals Diederik Smit (de beste die we hebben), Jonathan van het Reve en Edo Schoonbeek. Dat is geen garantie voor succes, ook Ajax heeft beroerde perioden. Analisten – die analytici worden genoemd – hebben daar allerhande verklaringen voor, maar je hebt eigenlijk geen idee waaraan het ligt.
Wel vroeg ik me af waarom niets is gedaan aan de stijve opstelling. Lubach is niet inherent geestig, en mist al de blik van John Oliver bij wie je alleen al als je hem ziet moet lachen. Nu is Lubach niet a priori humorist, maar een vlijmscherpe criticaster, dus kun je de programma’s niet een-op-een vergelijken. Wel viel me op dat Lubach een belangrijke eigenschap van de goede humorist tekortkomt: zelfspot.
Pannekoek, Edens en Van der Wal
En dat maakt juist het verschil met Dit Was Het Nieuws. Peter Pannekoek, Jan Jaap van der Wal en vooral presentator Harm Edens zien er geen been in om zichzelf voor aap te (laten) zetten. Ik denk dat dit het programma zo uniek maakt dat het al zo’n 25 jaar mee gaat. Het is ook inherent geestig: de gescripte grappen met teksten zijn van hoog niveau, terwijl de spontane bijdragen me regelmatig laten schaterlachen en soms vlijmscherp zijn. Zoals afgelopen weekend de constatering dat veel ouders er met thuisonderwijs achter komen dat hun kinderen iets minder briljant zijn dan ze altijd gedacht hadden.
Gasten, of ze nu humor meebrengen of niet, dragen vaak aardig bij aan het programma omdat ze de kunst van het aangeven verstaan, zoals afgelopen weekend Leonie ter Braak. Die overigens Sjaak Bral in de schaduw stelde, maar dat maakt niet uit. Natuurlijk, Pannekoek is dominant, maar het is ook gewoon een vreselijk gevatte, intelligente grappenmaker; zelfs als hij chagrijn etaleert door het lange binnen zitten, en dat hij het ‘al drie maanden zonder seks moet stellen’ zoals hij zelf zei. En presentator Harm Edens wordt beter naarmate hij ouder wordt, omdat hij steeds gevatter omgaat met de rol van slachtoffer en ook homograppen graag incasseert. En nu ‘de lachknop’ met verve hanteert, even subliem als simpel gevonden door de makers.
Op 25 april begint BNNVara weer met Even Tot Hier, ook zonder publiek en zonder complete band uit België. Je houdt je hart vast voor Niels van der Laan en Jeroen Woe die het niet zo van spontaniteit moeten hebben. Maar kijk naar Dit Was het Nieuws en ook naar Beau op RTL4: improviseer en neem jezelf niet als te serieus, beste redactie met Peter Heerschop, Peter Capel, Emilio Guzman, Owen Schumacher en Armèn Hakhverdian.
Overigens ook allemaal mannen, waar zijn de vrouwelijke schrijvers voor genoemde shows?
Goed om te weten
Nederlands 
English (UK) 
Français 
