Het beeld moet vooral pianoliefhebbers door merg en been gaan: een concertvleugel die in super slomo uit de zoldering op een podium stort. Het inwendige bulkt eruit, toetsen vliegen in het rond. Even later blijkt het verwoeste pianolijk toch nog een rol te spelen in een heus pianoconcert. Het zou een eenmalige vertoning kunnen zijn, ware het niet dat de video van de val op ingenieuze wijze vertoond wordt in de concertzaal, naast de gave vleugel waarop het live deel van Simon Steen-Andersens Piano Concerto wordt uitgevoerd.
Vervorming is essentieel
De Deense componist en multimediakunstenaar is dit jaar te gast op November Music met het werk Inszinierte Nacht. Hierin neemt de Deense kunstenaar vier wereldberoemde stukken ‘Nachtmuziek’ onder handen. De beroemde wraakaria uit Mozarts Don Giovanni laat hij bijvoorbeeld uitvoeren met elektronische beats en vervormde stemmen.
Het resultaat is hallucinant, al zal menig hardcore klassieke muziekliefhebber ervan gruwen. Maar dat is ook een beetje de bedoeling van Steen-Andersen. Al is respect voor de traditie een belangrijk kenmerk van zijn werk. Zijn bewerkingen maken het oorspronkelijke werk misschien wel bijzonderder: “Op een gegeven moment kreeg ik een inzicht, zo banaal dat het bijna gênant is: dat je iets alleen als vervormd kunt waarnemen als je weet hoe het object er ‘onvervormd’ uitziet, bij wijze van spreken. In hedendaagse muziek heb je vaak alleen het vervormde, gefragmenteerde of vervreemde. Voor mij is de transformatie – de ervaring van het verschil – juist wat het interessant maakt“.
Groots spektakel
De nachtmuziek vervormt hij niet alleen, hij gebruikt in het concert ook filmprojecties en samples. Het is een techniek die hij in zijn carrière steeds verder heeft uitgewerkt, en die hij inmiddels ook op spectaculaire schaal uitgevoerd krijgt. Zo is er dat beroemde pianoconcert met die verwoeste vleugel, maar nog grootser is het werk TRIO, waarin hij een koor, een big band en een voltallig orkest samen met filmprojecties samen laat spelen.
Het begint met massale slot- dan wel openingsakkoorden, en ontwikkelt zich vervolgens tot een overweldigende geluidscompositie waarin ook humor niet ontbreekt.
Het is iets wat hij niet direct voor ogen had, verklaart hij in een interview uit 2018: “De eerste keer dat mensen lachten tijdens een concert van mij, was ik compleet verrast. Maar misschien is grappig gewoon het verkeerde woord. Ik streef wel naar humor… Die momenten die ik bewust punchlines heb genoemd zijn vaak gewoon verrassingen, maar met beperkt materiaal.”
Bewuste verrassingen
Het is kenmerkend voor Steen-Andersen dat hij zulke toevallige ontdekkingen direct in zijn werk onderbrengt: “Als je een sterke verwachting creëert naar het ene en dan de andere kant op gaat – dat is ook een grap…. Je kijkt uit naar dit grote akkoord, en in plaats daarvan heb je deze trieste cadans.”
Je zou zijn manier van werken ‘organisch’ kunnen noemen. Zelf ziet hij het zoals hij beschrijft in een interview uit 2019: “…het is logisch dat je niet kunt beginnen met een idee dat muziek is en dan later een idee krijgen over hoe het geënsceneerd moet worden en nog later in het proces een derde idee dat bijvoorbeeld iets te maken heeft met de tekst of het verhaal. In de allerbeste versie van deze werkwijze ontstaan de ideeën allemaal tegelijk. Je krijgt een idee dat gevolgen heeft voor de enscenering, de muziek of het geluid en het verhaal, enz.”
Live is altijd beter
Ook al zijn veel van zijn werken op video te zien, de live ervaring is zeker bij deze veelzijdige kunstenaar onmisbaar: “Ik wil die dingen die uniek zijn voor het live concert versterken en iets maken dat op een wat directere en concretere manier communiceert. Als hoofdmotto zou je kunnen zeggen dat ik probeer een beetje uit de abstracte parallel te stappen die muziek, in voor- en tegenspoed, vaak is.”
Maar hoe moeten we hem nu noemen? Daarover is hij helder: “Ook al neem ik andere rollen aan, maak ik video’s, ensceneer ik andere dingen of houd ik me bezig met bewegingssequenties, ik blijf een componist. Ik word niet plotseling een filmregisseur of een videokunstenaar. Ik ben componist.”
Nederlands 
English (UK) 
Français 
