953 miljoen binnenhalen met een BTW-verhoging op cultuur? Wilders’ protokabinet kan alvast niet rekenen.

Het nieuwe extreemrechtse kabinet gaat niet bezuinigen op cultuursubsidies, terwijl het helemaal stoppen met subsidies voor kunst een van de heilige punten van Wilders partij was. Dat die subsidies vrijwel onaangetast zijn, zou eigenlijk het grote nieuws moeten zijn na de presentatie van het akkoord tussen PVV, VVD, BBB en NSC, op donderdag 16 mei. Dat was het nieuws alleen niet. 

Want het nieuws was dat extreemrechts de BTW op cultuur ging verhogen van 9 naar 21 procent, en daar sprong iedereen bovenop. Koepel Kunsten 92 waarschuwde vooral voor afbraak van experiment en vernieuwing. Er zijn alleen veel redenen om aan te nemen dat juist experiment en vernieuwing totaal niet geraakt zullen worden door een verhoging met 12 procent van de omzetbelasting. Aan de productiekant wordt die verhoging immers keurig gecompenseerd in de subsidie, terwijl een prijsverhoging van de kaartjes hier nauwelijks effect zal hebben op de kaartverkoop. De mensen die er nu voor kiezen om een kaartje te kopen voor experiment en vernieuwing zullen door die paar euro extra niet worden afgeschrikt. 

Kunst voor rijken

Bovendien is de prijsverhoging door de hogere BTW die in 2011 door het vorige Wilderskabinet Rutte 1 werd ingevoerd door veel kunstgebouwen gehandhaafd, ook toen die maatregel een jaar later werd ingetrokken.

We halen het bewijs daarvoor uit de evaluatie van die vorige keer dat rechts Nederland de BTW op cultuur verhoogde. Dat was in 2011, het huis was te klein en de actie werd al snel weer teruggedraaid. De vraag is nu of dat een overwinning was in de slag die werd gevoerd om de veel extremere bezuinigingen van 200 miljoen op de Rijks-cultuurbegroting. Het kan ook gewoon geweest zijn dat het effect van die BTW-verhoging nihil was.

Dat dat niet onmogelijk is, blijkt uit de in 2014 verschenen evaluatie van de maatregel. In 14 pagina’s blijkt daar dat de verwachte effecten op het bezoek aan de kwalitatieve podiumkunsten uit zijn gebleven: er werden verwaarloosbaar minder kaarten verkocht. De opstellers van het onderzoek concluderen ook dat veel van de kunst die getroffen werd, bezocht wordt door mensen die hun besluit niet om de prijs nemen, maar om de kwaliteit die ze verwachten. Die kunst is – en was – dus elitair, of je nu 9% of 21% btw over je kaartje betaalt. 

Populaire kunst is juist de dupe

Waar de BTW-verhoging wel effect kan hebben, is bij de grote commerciële producenten. Die richten zich op een minder draagkrachtig publiek, dat wel degelijk een serieuze keuze kan maken. De Vereniging van Schouwburg- en Concertgebouwdirecties heeft met hun reactie dus wel een punt: “De verhoging van de btw raakt vooral de commerciële producenten en gemeentelijk gesubsidieerde podia in de regio. Podia zijn voor 88% van hun aanbod afhankelijk van commerciële producenten, zoals cabaret, musicals en familievoorstellingen. Vooral buiten de Randstad, waar gesubsidieerd aanbod minder frequent is, zal de vraaguitval en inkomstenderving het grootst zijn. Compensatie vanuit gemeenten is onwaarschijnlijk, aangezien er al bezuinigd wordt op cultuur in aanloop naar het ‘ravijnjaar’.”

Het kabinet voor de gewone man treft dus juist de gewone man hard in de portemonnee voor de paar verzetjes in het verder diep treurige bestaan.

Blijft echter de vraag hoe Wilders c.s. komen aan een opbrengst van 953 miljoen. In 2011 ging men voor de podiumkunstensector uit van een opbrengst van 48 miljoen, die uiteindelijk bleef steken op 39 miljoen, omdat door de crisis de omzet hoe dan ook lager uitviel. 

8 miljard omzet in kunst?

Blijft er dus nog 914 miljoen opbrengst over die zou moeten komen uit een verhoging van 12 procent op de omzetbelasting. Een simpele rekensom levert dan op dat er in de cultuursector ergens een totale omzet wordt bereikt van bijna 8 miljard. Dat het aanstaande kabinet de cultuursector zo groot inschat, is wel een dingetje. We kunnen eerder uitgaan van een eventuele opbrengst van de BTW-verhoging op cultuur van iets rond de 100 miljoen. Als het meezit. Of tegen, afhankelijk van de partij waarop je hebt gestemd.

Je kunt nu wel benieuwd worden naar de reden achter deze ophef. Het komt Wilders goed uit dat de Cultuursector nu zo luidkeels protesteert tegen de BTW-verhoging. Daardoor is er minder aandacht voor het feit dat een van de jarenlang gekoesterde, diepe wensen van de extreemrechtse politicus om te stoppen met cultuursubsidies, is geofferd.

Dat is wat de man allemaal over heeft voor zijn belangrijkste punt: de paar duizend mensen die in Nederland veiligheid komen zoeken, onze parken, stations en stegen in jagen, zodat het gevoel van onveiligheid onder de bevolking toeneemt en hij de volgende verkiezingen met twee vingers in de neus wint met een programma dat een keiharde aanpak van zijn zelfgemaakte chaos belooft. 

Daar zou de cultuursector zich misschien beter op kunnen richten.

25541397223728