Taboe houdt gezondheidsproblemen in muziekindustrie in stand

Last van je stem? Daar praat je niet over. Omdat de concurrentie zo hoog is in de muziekindustrie, ligt er een taboe op het tonen van zwakheden. Terwijl de gevolgen veel kleiner zouden zijn, wanneer er sneller aandacht aan gegeven zou worden.  Tijd voor het Muziek Centrum Nederland om tijdens het muziekcafé van 3 maart de vraag te stellen waar de risico’s voor de musicus liggen.

Het schokkende nieuws was immers haast niet te missen: Caro Emerald’s stembandpoliep. Ze moet geopereerd worden en mag enkele maanden niet optreden. Andere beroemdheden gingen haar voor: Jan Smit, Xander de Buisonjé, Frans Bauer, André Rieu, Janine Jansen.

De gezondheid van musici is meer een punt van publieke, dan van medische aandacht: een preventieve check-up, een apk van de stem zou gangbaar moeten worden, maar is het nog niet.  In de topsport is al een verschuiving zichtbaar naar acceptatie van vaste medische begeleiding. De muzieksector loopt nog achter.

Om gezondheidsproblemen te voorkomen zijn de drie O’s van belang, zegt KNO-arts Jan Willem Arendse: opleiding, onderhoud en overbelasting voorkomen.  Vooral overbelasting ligt op de loer. De muziekindustrie wordt steeds commerciëler en het aanbod van talentvolle musici steeds groter. Jonge talenten staan onder grote druk om snel carrière te maken. Immers: een carrière kan in een paar jaar tijd alweer voorbij zijn, ingehaald door nieuw aanstormend talent.

De industrie zet hoog in om in een korte tijd zoveel mogelijk cd’s te verkopen. En nu die verkoop terugloopt moet de musicus zoveel mogelijk optreden: ter compensatie, maar ook vanwege de promotie.

Marco Riaskoff, organisator van klassieke concerten, ziet met lede ogen toe hoe de kwaliteit steeds minder belangrijk wordt dan de kwantiteit. “Muziek wordt een soort fast food. Als je vierhonderd optredens in een jaar doet, dan kan je dat niet meer elke keer met bezieling doen.” Bovendien, als de druk om te presteren zo hoog is, is het besluit om vanwege gezondheidsredenen een optreden af te zeggen niet makkelijk. Hiermee snijdt de musicus zichzelf in de vingers volgens Riaskoff.  “Als je als musicus twijfelt of je goed kunt presteren, dan moet je het niet doen. Het gaat er niet om dat je ooit eens op plek zus of zo opgetreden hebt, maar dat je daar wordt teruggevraagd. Je moet daar dus alleen gaan staan wanneer je in topvorm bent.”

De artiest is niet alleen verantwoordelijk voor het tegengaan van overbelasting. De manager is ook van invloed op het welzijn van de artiest.  De musicus voelt zelf wat hij fysiek en mentaal aankan en zou zijn eigen grenzen moeten aangeven. “Maar een artiest wil altijd spelen”, zegt Niels Aalbers, ex- manager van Kyteman. “Het is dan ook de taak van de manager om zorg te dragen voor de artiest, om aan te voelen wanneer hij op het randje zit.” Het lijkt een veld van vele, soms tegenstrijdige belangen. De musicus moet op hoog tempo presteren en ondertussen ook nog oog houden voor zijn gezondheid. En de manager moet naast het zakelijke vlak ook op menselijk niveau zien wat de musicus aankan.

KNO-arts Arendse: “Het is een wankel evenwicht. Maar wanneer doorgaan op de lange termijn slechter is voor de zanger dan voor de carrière, dan moet je de optredens stilleggen.”

Giel Beelen interviewt Caro Emerald over haar poliep: