Shen Wei pulls the Dutch National Ballet out of comfort zone at @HollandFestival

Holland Festival

Technologische gekte 

In de proloog van Overture klinkt een zee van aanzwellende strijkers. Op toneel verschijnt een zee van dansers die met een aaneenschakeling van balletpassen de ’technologische gekte’ van deze tijd nabootsen. Er is geen zichtbare relatie tussen de dansers: we missen in deze tijd volgens de choreograaf de ‘kans om op persoonlijk niveau te communiceren’. Dawson, die zijn loopbaan als choreograaf bij Het Nationale Ballet begon, vindt in het gedicht The Four Quartets van T.S. Eliot eenvoud en rust van vroeger. Dat is terug te zien in pastorale groepsdans, een grand pas de deux vol gevoel van Igone de Jongh en Casey Herd en een door talent Edo Wijnen superbe uitgevoerde solo in de eenzaamheid.

Synergie

Overture, een opmaat tot de Sacre, streeft een synergie na tussen de muziek van Szymon Brzóska, het decor van Eno Henze en de choreografie van Dawson. Die combinatie van disciplines is krachtig maar de dans komt beter tot uitdrukking zodra een belangrijk deel van het decor – het bewegende kunstwerk van hangende balken – verdwijnt. Het koude toneellicht van boven contrasteert opvallend met de warme, filmische muziek van Brzóska. De dans komt hiermee klem te zitten tussen de zelfopgelegde voorwaarden van synergie. De dansers zelf voelen zich daarentegen thuis in de balletstijl van Dawson en koketteren met hoogstandjes.

Ademhaling in Sacre du Printemps

Na de pauze volgt werk van een man die de dansers uit deze comfortzone trekt: Shen Wei’s versie van de Sacre. In een grote, rituele cirkel beginnen dertig dansers langzaam te bewegen. Om hen heen drie grote beschilderde panelen. De eerste klanken van de verlangende fagotsolo van Stravinsky’s meesterwerk stuwen de dansers een voor een omhoog. Ze verplaatsen zich vervolgens met snelle pasjes, met de hiel als eerste aangrijppunt. Allerlei dansen volgen: kleine solo’s, groepen die los van elkaar dansen en reidansen waarbij choreograaf Wei zich niet uit het veld laat slaan door de legendarische sleutelmomenten in de muziek. Hij negeert die of volgt ze onverwacht.  De flow en dynamiek van de muziek spreken Wei meer aan dan verhalen over eeuwenoude offers. Voor hem telt de kwaliteit van beweging. Waar die begint, wordt zichtbaar wanneer dansers naast elkaar op bombastische muziek slechts het publiek  inkijken, en zich focussen op hun ademhaling.

Harmonie

De synergie zit bij Sacre du Printemps in Shen Wei zelf: hij ontwierp decor, licht en kostuums. Geen bezwete lichamen, bezwerende gekte, mythische poses  of uit-je-stoeljagende controverse. Je ondergaat eerder een heilzame cultuurbeleving. Punkchoreograaf Michael Clark maakte ooit in Londen een heftige Sacre voor slechts één danseres met ontbloot bovenlijf. Wei heeft er geen behoefte aan het publiek bij de kladden te grijpen, ze door elkaar te schudden en onthutst op straat te zetten om het leven weer te bewonderen. Hij prefereert een harmonieuze herbezinning.

‘Ik probeer in mijn werk uitdrukking te geven aan adem van binnenuit en beweging die zich overal om ons heen bevindt. Van een vogel in de natuur tot aan muziek, zoals de Sacre.’

De succesvolle choreograaf luisterde gedurende een jaar naar de orkestversie van Stravinsky’s revolutionaire werk uit 1913. In aanzienlijk minder tijd moesten de dansers van Het Nationale Ballet zich het geheel nieuwe bewegingsmateriaal eigen zien te maken. Erica Horwood slaagt er eigenhandig in de Sacre karakter mee te geven. Zij is van alle dansers de enige die van begin tot eind op het toneel is en die Wei’s bedoelingen het best vertolkt.

Een soloversie zou ook haar niet misstaan.