The Black Piece. De voorpremière. De nabespreking.

Bij sommige voorstellingen kerm je binnensmonds of het allemaal wel goed komt. Bij andere voorstellingen slaak je een kreun dat het zo goed uitpakt. The Black Piece is dat laatste. De nieuwste productie van Ann Van den Broek is met input van dansers en testpubliek tot stand gekomen. Dan kan het bijna niet mis gaan. De voorvertoning laat een indringende mix zien van versies van het begrip zwart. Alsof je als publiek gedwongen wordt voor een beslagen spiegel te staan waar de wasem langzaam optrekt en iemand zegt: kijk! De choreografe legt na afloop verantwoording af.

Aan het begin van de voorstelling loopt iemand naast mij in het donker de trap af. Het zal niet de laatste keer zijn. Ann Van den Broek bespeelt tijdens The Black Piece het publiek met geluid en beeld en zwervende dansers en ontzenuwt zo verwachtingen. Waarom doet ze dit?

‘Het gaat om waarheden. Niets is wat het lijkt. Je hoort een geluid: lachen, huilen of papier scheuren, maar weet niet waar het vandaan komt. Ook de beelden op het scherm zijn een mix van opgenomen materiaal en het ter plekke filmen van de dansers. Je weet niet altijd wanneer iets live is of niet. Er is nooit slechts één waarheid, ook al zouden we willen dat die er is.’

[Tweet “Er is nooit slechts één waarheid, ook al zouden we willen dat die er is.”]

The Black Piece volgt op het sterke The Red Piece. De choreografe doet ook nu zelf mee, zij het in een minder actieve rol. Eerst breide ze op het podium, gaf de maat aan met hakken en sprak teksten uit. Nu switcht ze van toeschouwer op het podium naar die van embedded journalist, tot aan ondervrager die met een felle lamp nog een bekentenis of beweging uit het slachtoffer peurt. Waarom wil Ann zelf zo graag het podium op?

‘Het begon inderdaad met The Red Piece. Maar er zit geen bewuste gedachte achter. Ik wil er gewoon deel van zijn. Ik weet niet hoe het zich ontwikkelt en of ik volgende keer weer in een productie sta.’

Er is een ongeschreven regel dat een voorstelling minstens 1 uur moet duren. Anders pikt het publiek het niet. Ook al zouden het 30 fantastische minuten zijn. The Black Piece heeft geen pauze en kent dan ook een onvermijdelijke dip. Ziet Ann het als een last een stuk lang te maken? Hoelang of het dan duurde, vraagt ze terug. Ze verslikt zich als ik 1.5 uur zeg maar herneemt zich.

‘Ik denk tijdens een maakproces er nooit aan hoelang een stuk nog moet worden. Ik begin het met idee van 70 minuten. Daarna richt ik me vooral op wat ik wil maken, vanuit de gedachte waarmee ik werk.’

In 2011 werkte Ann samen met Toneelgroep Oostpool. Nu spelen de dansers met hun rol, flirten voor de camera en kreperen van pijn of genot. Er ontstaat een intense sfeer als in de film Fight Club. Je wordt bijna lotgenoot van een groep mensen die best gekke dingen doen. Put Ann uit ervaring met de toneelgroep of is er een coach aangesteld?

‘Bij LIstEn & See dansten de acteurs en acteerden de dansers. Het viel me op dat het acteren toen niet vanuit het fysieke kwam. Dat moet juist, anders is het gewoon declameren van tekst. Eerder heb ik een flamencodocent en bondage-expert erbij gehaald maar dit keer geen acteercoach. Alleen een film- en videoman. Ik selecteer de dansers dan ook niet op acteerkwaliteiten maar werk vooral met ze aan het fysieke aspect van acteren.’

Waar het klassieke ballet nog worstelt met haar rol en functie in deze tijd gaat de moderne dans als een speer. Het intellect lijkt ook vooral in deze hoek te zitten. De dansers van Van den Broek uiten zich na afloop als zodanig en hebben met de choreografe lang zitten brainstormen over het project. Sommigen sloten zich 6 uur lang op in het donker om de betekenis van zwart te doorgronden.

[Tweet “Volwassenen lijken ineens verwrongen wezens vol onzekerheden.”]

De danstaal in The Black Piece is daarentegen niet opzienbarend. Het zijn de alledaagse bewegingen die in een andere context, volgorde en frequentie voor impact zorgen. Met als hoogtepunt een sidderend schimmenspel van de 37-jarige Andreas Kuck. Daarna volgt nog een climax van vijf dansers die levenskrampen er synchroon uit persen. Tot een kind (een kleine Van den Broek?) het strijdtoneel van begrippen, geheimen en taboes doorbreekt. Volwassenen lijken ineens verwrongen wezens vol onzekerheden. Tot zover de waarheid.

The Black Piece gaat 19 september in theater Korzo in première en is te zien t/m 23 april 2015.

(foto: Maarten Vanden Abeele)