Hornsleth in Amsterdam: ‘Als ze de grap niet vatten, fuck them.’

Christian von Hornsleth exposeert in Amsterdam, en er was meteen alweer een klein relletje. Een organisatie die geld inzamelt tegen de vrouwenhandel wilde geen bijdrage meer ontvangen uit de opbrengst van zijn expositie in Amsterdam, omdat de kunstenaar, in wiens conceptuele werk vaak pornobeelden voorkomen, juist een voorstander zou zijn van prostitutie. Iets wat Hornsleth zelf met klem ontkent.

De Deense kunstenaar werd ooit wereldwijd bekend nadat hij door de Oegandese regering het land uit werd gezet. Aanleiding was een project waarbij hij in ruil voor levend vee aan 100 Oegandezen vroeg om hun naam in de zijne te veranderen.

Nu is hij dus in Amsterdam. Ik sprak hem kort voor de opening van zijn expositie in de piepkleine Red Moon Gallery, in een zijstraatje van de Warmoesstraat. (De transcriptie van de video staat onder de video.)

Dit is de eerste keer dat je in Nederland exposeert?

Ik ben mischien weleens op een kunstbeurs geweest, maar dit is de eerste keer in het centrum van Amsterdam.

Je beschouwt deze expositie als een test. Waarom?

Ja, het is de Hornsleth-proef. Zoiets als bij scheikunde: de lakmoesproef, dat je met een papiertje in water kijkt hoe zuur het is. Voor mij geldt: als ze de grap niet snappen, fuck ‘em. Maar ik heb sterk het gevoel dat de Denen en Nederlanders hetzelfde gevoel voor humor hebben. Ze hebben hun eigen sociale shit goed geregeld, en ze hebben hele grote opvattingen over wat er buiten hun gezichtsveld gebeurt. In Londen had ik minder geluk. Daar snappen ze de Scandinavische, Noord-Europese grap niet waarmee wij bestaande machtsstructuren bekritiseren, net als de consumptiecultuur en de industrie daar omheen.

Is dat je werk: de consumptiemaatschappij bekritiseren?

Ik kan niet anders. Elke keer als ik naar televisie kijk, of een krant open sla, vraag ik me af: hoe zijn we zo ver gekomen? Dat probeer ik te weerspiegelen en daar maak ik mijn werk van.

Nu is er alweer gedoe rondom deze opening. Je zou een act doen, waarvan de opbrengst zou gaan naar een goed doel, maar dat goede doel wil niet meer meedoen. Waarom?

Een deel van de verkoopopbrengst van deze expositie zou gaan naar een organisatie die zich keert tegen de vrouwenhandel. Deze organisatie heeft kennelijk op internet ergens gelezen dat ik een kunstbordeel wilde stichten. Dat was een provocerend bedoeld gedachtenexperiment, maar kennelijk hebben ze na die opmerking niet doorgelezen. Het ironische is nu dat we hier midden in het Red Light District van Amsterdam staan, in het land met de meest vrijzinnige regelgeving over prostitutie van de hele wereld. Nog ironischer is dat mijn werk juist een subtiele kritiek is op hoe we in deze wereld met mensen omgaan, en hoe we met vrouwen omgaan: seksueel misbruik, misbruik door de media… Ik wil zien hoe je kritiek kunt hebben zonder saai te worden.

Als ik je werk bekijk, vind ik het niet erg schokkend, eerlijk gezegd.

Het gaat niet om de werken zelf. Het gaat om projecten die ik elders heb uitgevoerd.

Je hebt een keer dorp gekocht in Oeganda.

Nou, het was geen heel dorp. Ik heb een eerlijke handelsovereenkomst gesloten met 100 mensen uit Oeganda. Zij moesten mijn achternaam aannemen in ruil voor levend vee. Ze kregen dus een koe, of een schaap of een geit op voorwaarde dat ze zich Hornsleth zouden noemen. Nu, jaren later, willen ze die naam nog steeds houden. Ze vinden het prachtig. Maar in het begin van het project lieten mensen zich provoceren. De ondertitel van het werk was: “we willen je helpen, maar dan word je wel ons eigendom.” Dat was een bewust statement, omdat dat precies is hoe de westerse wereld de arme landen helpt. Die landen zijn nog steeds arm, ook na 100 jaar ontwikkelingshulp. Waar gaat het geld heen? Het is een absurditeit. Ik heb een amusante manier voor gevonden om daar kritiek op te hebben.

Ik zie ook een werk met grote letters “Fuck the Poor”. Is dat ook een statement?

Dat is gemaakt omdat ik me verbaasde over de Grand Prix van Monaco. “Hier zijn we lekker met auto’s aan het spelen, terwijl er elke dag 3000 mensen van honger omkomen.” Ik hoop met zo’n werk de wereld een beetje te veranderen. Ik zie mezelf als hippie van deze tijd. Dit is hippie in tijden van facebook. Je mag vragen als je het niet snapt.

Ok, ik snap het niet.

Ok, denk je dat Nederland klaar is voor mijn ruwe gevoel voor humor?

Er is veel debat over momenteel. Maar ik zie hier niets waar iemand erg moeilijk over zou kunnen doen. Ik begrijp wel dat je dadelijk live een naakte vrouw gaat beschilderen, en dat kunnen we dan weer moeilijk op Youtube of facebook zetten. Je bent natuurlijk controversieel, als conceptueel kunstenaar. En mensen kunnen zich daaraan ergeren: dat je alleen controversieel bent, omdat dat geld en aandacht oplevert.

Dat ik het erom doe? Provoceren om het provoceren. Je kunt een geboorte niet opwekken zonder de moeder chemisch te stimuleren. Je wekt een geboorte op, omdat je een kind wil hebben. Bij acupunctuur provoceer je het lichaam, omdat je een reactie wilt opwekken met die naalden. Je wilt met die naalden zorgen dat het lichaam zichzelf geneest. Met kunst is dat hetzelfde.

Heb je een missie?

Ja, mijn missie is om de wereld te genezen van alle pijn en ellende die er is. En daar beginnen we vanavond mee, in The Red Moon Gallery. Eerste bod is 500 euro. We offeren een jonge vrouw, symbolisch, door haar te bedekken met lagen verf en bloed. Dat documenteren we. Niet dat bodypainting iets nieuws is. In de jaren zestig gebeurde dat heel veel. Voor mij is het iets dwangmatigs geworden: ik moet een naakt meisje beschilderen aan het begin van een expositie. Het past bij alle spanning rond zo’n opening. Maar het is wel “Kunst”. Het gaat ook over de ideeën die mensen daarover hebben. Je houdt het niet voor mogelijk, maar veel van het werk dat hier hangt mag in Londen niet geëxposeerd worden.

Neem dit werk met pornografische foto’s van jongeren. Dit is zoals ze tegenwoordig met seks omgaan. Groepsseks was in de jaren zestig nog iets bijzonders, nu is het de gwoonste zaak van de wereld. Ik schilder een eerbetoon aan de katholieken. Mijn werk “The Price of Freedom” toont een vrouwenlichaam dat verandert in een raket. Hoeveel seks kan haar lichaam aan voordat ze vrij is? Dat is de prijs van de vrijheid. Hier, de witte bruiloft. Iedereen wil in het wit trouwen, als maagd, dus zie je wat ze hier doet? Ze pijpt iemand. Ze willen goud, maar ze willen ook een witte bruiloft.

Een van mijn meer populaire werken staat vol met vlinders, maar ze bloeden allemaal. Dit werk in de hoek bevat de strijdkreet van de oude Vikingen: “Rape, Kill, Steal, Burn!”. Dat is wat ze deden toen ze Europa veroverden: eerst iedereen verkrachten, daarna vermoorden, dan alles leegroven en vervolgens in brand steken. Op naar het volgende dorp. Zo behandelen wij westerlingen de wereld nog steeds.

Het schilderij daarnaast toont het oersymbool van de kunst: Fuck You Art Lovers. Als je niet door de kunstwereld gefuckt wordt, ben je geen echte verzamelaar. Hieronder een schilderij over de doden in de porno-industrie. 54 procent van wat er op internet gebeurt heeft te maken met porno. Dat is toch gek? Hoe meer we klikken, hoe meer doden we veroorzaken. Wij klikken ze dood.

Hier het heel beroemde schilderij van Caravaggio. Daar heb ik mijn eigen shit overheen geschilderd: “Fuck You Art Lovers”. Kunst is misschien wel de nieuwe godsdienst. De enige manier waarop een verstandig mens over het leven kan nadenken, zonder zich benauwd te hoeven voelen, of in een Sinterklaas hoeft te geloven. Daarboven hangt “The Long Road To Love”. Het is een serie die ik heb gemaakt met citaten van Noam Chomsky op beelden van westerse idealen. Hier staat het citaat op een plaatje van een van de beste raketbatterijen die we hebben.

Daarnaast hangt een van mijn beste werken. Het is een afbeelding van een schilderij dat ik niet mocht laten zien in Duitsland, omdat het beelden bevat van Europese politici als pornosterren, met daaronder de tekst van de Verklaring van de Rechten van de Mens. Het schilderij zelf is verboden, deze afbeelding is een van mijn best verkopende.

Tenslotte de “Deathrow Birthday”. De Chinezen zijn langzaam de wereld aan het overnemen. Wij zitten in de dodencel. En je weet nooit of je nog een keer je verjaardag kan vieren, want je kan sterven in de tussentijd.

Ik zie veel pornobeelden. Is dat dan zo’n groot probleem?

Nee, nee. Integendeel. Mijn grootste probleem zijn de echtgenotes en hun sofa’s, en de kleur van het behang.

Dit is je proef in Amsterdam. Als die slaagt, wat ga je doen? Wapens aan ons verkopen?

Dat zullen jullie nog wel zien. Gelukkig zijn jullie hetzelfde als Denemarken: er zijn hier geen echt dakloze mensen.

Die hebben we wel. Daar gaat nu een crisisberaad in het kabinet over. Uitgeprocedeerde vluchtelingen hebben nergens recht op.

Dat is goed. Ik ben op zoek naar echte daklozen voor mijn volgende project. In Denemarken zijn geen echte daklozen. Daar heerst de sociaaldemocratie.

Die hebben wij afgeschaft.

Ik ben erg benieuwd.

Maar hoe ga je Nederland veroveren vanuit dat piepkleine galerietje waar we nu staan?

Dit is een heel spontaan gebeuren, omdat de eigenaresse een hele goede vriendin van me is. Zij gaat me met veel mensen in contact brengen.

Je doet elders namelijk gigantische projecten, zoals het afzinken van een gigantische sculptuur met het bloed en het DNA van 1.000 mensen in de Marianentrog.

Je hebt je huiswerk gedaan.

Dus ik was een beetje verbaasd om je in dit piepkleine galerietje te zien.

Ik was ook heel verbaasd. Maar je weet nooit waar het opeens kan gebeuren. Kan overal zijn. Ik geloof erg in toeval. De galeriehoudster zei: wil je het hier doen, en ik zei: waarom niet?

Meer info