En de 10.000 euro gaat naar… mijn broer!

Het is weer prijzenseizoen in de cultuursector en dat levert altijd gedoe op. Vermoedens van doorgestoken kaarten, vriendjespolitiek, omkoperij. Het hoort erbij, net als iedereen die zijn best doet te vertellen dat de jury volledig objectief en onafhankelijk heeft gekozen. Er is ook niet voor niets een Code Cultural Governance om te voorkomen dat in de kleine kunstwereld te weinig mensen over te veel belangrijke dingen iets te zeggen hebben.

Afgelopen zaterdag ging het echter mis. De Nederlandse Taalunie, de taalbehoud en -ontwikkelingsclub die al een tijdje in spagaat ligt tussen de Hollandse rekkelijken en de Vlaamse preciezen, heeft de Taalunie Toneelschrijfprijs toegekend aan Freek M., de broer van een van de juryleden. Erger nog: het bewuste jurylid, Ruth M., heeft kortgeleden een toneelgezelschap opgericht, samen met de bewuste broer, om het winnende stuk in heel het Nederlandse taalgebied in tournee te kunnen brengen. 

Volgens de Taalunie is het allemaal pico bello verlopen. De driekoppige jury zou in totale objectiviteit het stuk van Freek M. op de longlist hebben gezet. Ruth M. zou er geen stem in hebben gehad. In de Volkskrant van maandag 7 september verklaart de secretaris dat jurylid Ruth M. ook niet heeft bijgedragen aan het plaatsen op de shortlist van het stuk van haar broer. Ook was zij in het geheel niet betrokken bij de uiteindelijke keuze voor het stuk van haar broer door de overige – twee – juryleden.

Blijft de vraag waar Ruth M. dan precies wel aan heeft meegedaan in die jury. Maar daarop kregen we geen antwoord. Net zomin als op de vraag waarom ze zich dan niet openlijk heeft teruggetrokken om de schijn van belangenverstrengeling te vermijden.

In een tijd waarin de gesubsidieerde kunstsector onder een vergrootglas ligt van door populisme gedreven media en politici, is deze gang van zaken tamelijk desastreus. We kunnen het natuurlijk afdoen als een faux pas, een – excusez le mot – shitty coincidence, maar alleen het kale feit an sich dat de Taalunie zich verder niet over de affaire uitlaat is een accident waiting to happen. Sowieso natuurlijk een probleem dat er maar een driekoppige jury is aangesteld. Du moment dat je dat doet is het asking for trouble.

Wie neemt de Taalunie überhaupt nog au sérieux?

Update: reactie Steven Peters namens Taalunie ‘Hand in het vuur voor integriteit’

Elke inzending voor de Taalunie Toneelschrijfprijs wordt in eerste instantie door twee van de drie juryleden gelezen en gewogen. Als in de eerste jurybijeenkomst blijkt dat beide juryleden de tekst kansrijk vinden voor de prijs, gaat deze linea recta door naar de tweede juryronde en wordt vervolgens ook door het derde jurylid en mijzelf gelezen. De tekst wordt in dit geval ook niet besproken tijdens de eerste vergadering, dit om beïnvloeding van het jurylid dat de tekst nog niet gelezen heeft te voorkomen. Bij de verdeling van de inzendingen over de juryleden, probeer ik er zoveel als mogelijk rekening mee te houden dat juryleden de inzenders niet kennen, wat niet eenvoudig is in de kleine wereld die de toneelwereld is, maar toch. Zo krijgt een Nederlands jurylid eerder teksten van Vlaamse juryleden ter beoordeling en omgekeerd, krijgt een jurylid die zelf maker is in het jeugdtheater eerder teksten voor volwassenentheater, enzovoort enzoverder. Ik probeer zo scrupuleus mogelijk te zijn waar het de verdeling van teksten betreft en vraag juryleden altijd openheid te betrachten waar het relaties met inzenders betreft, waar ook keurig gehoor aan wordt gegeven. In dit specifieke geval was ik uiteraard op de hoogte van de familierelatie en heeft Ruth in de eerste ronde niet meegestemd over de tekst van Freek, want die heeft ze om deze reden ook niet ter beoordeling voorgelegd gekregen. Het enthousiasme van de overige twee juryleden was dermate groot, dat dankzij hen de tekst aangehouden is voor de tweede juryronde. Ook uitsluitend vanwege hun beider unanieme voorkeur heeft ‘Wachten en andere heldendaden’ uiteindelijk de prijs toegekend gekregen. Ruth heeft niet mee mogen stemmen over de keuze van de laureaat. Ik durf mijn hand volledig in het vuur te steken voor haar integriteit en die van de voltallige jury. Ruth heeft het eerder als heel bezwaarlijk ervaren dat het zo gelopen is, hoe blij ze ook is voor haar broer.