Those who know how to find Toost Foodtruck Festival experience small-scale magic

Met Toost is Nederland een foodtruckfestival rijker, dat niet de hoofdsteden maar juist de kleinere plaatsen aandoet. Dat zorgt soms voor lokale wrijving, maar vrijwel altijd voor dankbaarheid. En voor een consument die zich voor de verandering eens niet uitgekleed maar verzorgd voelt.

Halverwege ons gesprek wordt Toost Foodtruck Festival-organisator Kris de Pee (30) op zijn schouder getikt door de toiletjuffrouw. Bezoek.

Het blijkt de Amerikaanse Anne (58), die een dag eerder een paar foto’s op het festival schoot. Ze zette de plaatjes enthousiast op Facebook en schrok van de kritische reacties. Vrienden en onbekenden van Anne lieten zich negatief uit over de locatie van het festival – onvindbaar – en de verstoring van de rust.

De relaxte Kris – achteroverleunend in zijn strandstoel, wind door zijn krullen – hoort haar zorgen geduldig aan. ‘Niet te veel van aantrekken,’ is zijn advies. ‘Dit is gewoon een chagrijnige meneer.’

Anne is meteen vanuit haar werk helemaal van Leiden naar Katwijk gefietst om Kris te spreken. Het zat haar dwars, zegt ze. Kris stelt haar gerust: hij heeft de man al uitgenodigd om langs te komen op het festival en onder het genot van een drankje van gedachten te wisselen.

Reassure

De zorgen zijn hem niet vreemd. Op vrijwel iedere plek waar het Toost Foodtruck Festival neerstrijkt, vinden de bewoners het spannend dat zo’n ogenschijnlijk stads concept hun dorp aandoet. De lokale winkeliers, de horecazaken, de gemeente, de inwoners – soms zijn zij de opdrachtgevers, maar af en toe moet Toost hen ook voor zich winnen. Het is een bijeffect van de insteek van het festival: Toost strijkt alleen neer in kleinere Zuid-Hollandse plaatsen. Deze zomer zijn dat er achttien: van Schiedam tot Spijkenisse, van Nieuwerkerk aan den IJssel tot Naaldwijk.

Geruststellen is soms nodig. Restaurant- en winkeleigenaren zijn bang voor een daling van hun omzet, gemeenten vrezen voor afval en onrust. Soms verloopt de samenwerking uitstekend – in Loosduinen werd Toost georganiseerd in samenwerking met de winkeliersvereniging, en werd het festival door de lokale horeca met open armen ontvangen – maar soms is het ook zoeken. Zoals in Katwijk, waar mensen de plek maar moeilijk kunnen vinden.

‘Vorig jaar stond Rrrollend hier op het Andreasplein, een eindje verderop,’ legt Kris uit. ‘Men gaat ervan uit dat wij daar nu weer staan. In plaats daarvan staan we op het Duinplein. Een nieuwe locatie, die nog niet eens op Google Maps staat.’

A loyal club

Dat zorgt voor verwarring. En voor een rustig festivalterrein, op deze zonnige vrijdagmiddag. De omstandigheden zijn perfect: de schoolvakanties zijn begonnen, de frisse zeewind maakt de al wekenlang aanhoudende hoge temperatuur aangenaam. De bediening staat in de startblokken, maar op het festivalterrein lopen enkel nog wat jonge gezinnen rond. En keuvelende foodtruckeigenaren, die zich hebben verzameld bij Toeters & Ballen (‘Verdomd lekker broodje bal’). Terwijl eigenaar Eric zijn menu op een krijtbord handlettert, vertelt hij enthousiast over het concept van Toost Foodtruck Festival.

‘Een kleine, warme organisatie, altijd een fantastische sfeer op het terrein… Ja, wij gaan echt mee voor de gezelligheid,’ aldus Eric.

Dat beaamt de eigenaar van de OctuBus, die een eindje verderop geparkeerd staat. Zij trokken met hun specialiteiten ook een jaar rond met Rrrollend, maar de commerciële instelling van dat festival ging hen tegenstaan. ‘Je betaalt goud geld voor een staplek en moet vervolgens zelf de sfeer neerzetten. Bij Rrrollend is er geen samen; hier is de sfeer altijd goed.’ En dus gaat de OctoBus mee naar Brielle, Bergen op Zoom, Zierikzee – en naar vrijwel alle andere locaties die Toost aandoet. Een welkome toevoeging in foodtruckland, beaamt ook organisator Kris: vis serveren ze op festivals maar zelden. De Octobus – ‘pijlsnel de lekkerste’ – biedt verse calamares, verse pijlstaartinktvis en babyoctopus, allemaal geserveerd met huisgemaakte aioli. Daar kunnen de kibbeling en lekkerbekken van de viskraam op de Katwijkse boulevard niet tegenop.

Small scale

Ook ’t Omelet Loket is dit jaar weer van de partij. Vanuit hun oranje oldtimer Constructam Carol-caravan uit 1972 serveren zij ‘Omeletrollen met een Twist’, met klinkende namen als Gekke Geit, Karma Parma en Hippie Kippie. Ook foodtrucks BuBu, waar je niet alleen poedersuiker of Nutella, maar ook appelmoes, marsepein siroop op je crêpe kunt laten smeren, Ketelbinkie (‘Koffie en natte thee’) en Beef & Burgers – rondrijdend in een vintage Citroën HY – hebben zich dit vierde seizoen aangesloten bij Toost.

Klassieke wagens, kleinschaligheid en een bijzonder assortiment, dat is wat hen bindt, beaamt ook Kris. Ook de prijzen sluiten hierbij aan: geen kassa’s waar je voor onhandige bedragen twintig fiches moet kopen om je avondeten bij elkaar te sprokkelen, waarna je je overeet aan een toetje dat je alleen maar hebt gekocht omdat je anders met die munten blijft zitten. Een broodje vegabal kost vijf euro – een stuk minder dan de miniflammkuchen die ze voor zeven euro op Oerol serveren.

The whole family

Voor even aantrekkelijke prijzen kun je je op het terrein laten versieren met hennatatoeages (drie euro) of je laten verwennen met een hoofd- of lichaamsmassage (tien tot vijftien euro). Ook dat sluit aan bij de gedachte achter Toost: het bieden van een totaalbeleving voor jong en oud. Vandaar ook die zweefmolen, die door een vrouw in een felblauwe polkadotjurk in beweging wordt gehouden. Wij zijn langer dan een meter vijftig en zwaarder dan veertig kilo, dus aan ons gaat deze belevenis helaas voorbij. Dan maar boogschieten – met zuignappijlen, uiteraard.

Het gezin met kleine kinderen, daar mikt Toost op. Vier seizoenen geleden beleefde het festival haar geboorte in de vorm van een buurtbarbecue in Pijnacker. Gemeenten in de buurt bleken geïnteresseerd in de sfeervolle kleinschaligheid, die ze niet vonden bij concurrenten als Rrrollend, Rollende Keukens en TREK. Die vestigen zich meestal in de grotere steden, vragen een hoger bedrag voor een standplaats en laten de foodtruckeigenaren een groter deel van hun omzet weer inleveren. Zo strijkt Rrrollend dit jaar neer in onder meer het centrum van Den Haag, Rotterdam en Leiden, terwijl Toost met Vlaardingen en Rijswijk eerder kiest voor de randgemeenten. Waar bij Rrrollend de sfeer wordt bepaald door een hippe lounge-dj, schalt over het festivalterrein van Toost swingende retromuziek. Zet Rrrollend ook in op studenten, collega’s een eerste dates, bij Toost mikken ze nadrukkelijk op jonge families.

Vandaar ook die rustige pasteltinten die overal op het terrein terugkeren. In de vlaggetjeslijnen die over het hele plein getrokken zijn, de hekken die bekleed zijn met het zachtrode en -gele logo, de azuurblauwe en babyroze tafels, stoelen en plantenbakjes. Dit is ook een doelgroep die nadenkt over duurzaamheid, benadrukt Kris – vandaar dat je aan het begin van je verblijf een plastic glas koopt, dat je na afloop van het festival gewoon mee naar huis mag nemen.

Toost in Business

Toost strijkt steeds drie dagen neer – bij voorkeur op vrijdag, zaterdag en zondag, maar in Katwijk start het feest een dagje eerder. ‘We zijn hier van donderdag tot en met zondag vanwege de christelijkheid van deze gemeente,’ legt Kris uit. ‘Zo zie je maar: op elke plek heb je iets om rekening mee te houden.’ Als mensen het festival eenmaal ontdekt hebben, keren ze graag meerdere dagen terug. ‘We veranderen voor een weekend even in hun huiskamer.’ Op donderdag bleef het in Katwijk relatief rustig, vanavond en zaterdag verwacht de organisatie grotere drukte.

Over rust gesproken: wat doen de organisatoren in de wintermaanden? ‘Dan houden we ons vooral bezig met bedrijfsevenementen,’ legt Kris uit. Alle Toostfestivals zijn niet alleen gezellig en leuk om te organiseren, ook vormen ze een mooi visitekaartje voor Toost in Business, waarmee ze het hele jaar door jubilea, bedrijfsfeesten en andere evenementen omtoveren tot foodtruckfestivals in het klein. Hoewel: ook op zo’n bedrijfsfeest kan tot wel zeshonderd man worden vermaakt.

Tegen het einde van de middag wordt het langzaam drukker in Katwijk. Ook de Duitse toerist schuift aan en verwondert zich over de Nederlandse namen voor inktvis, omelet met geitenkaas en broodje bal. De klager heeft zich nog niet gemeld voor een drankje.

Grateful

De komst van Toost mag soms voor wat wrijving zorgen, uiteindelijk overheerst de dankbaarheid, aldus Kris. ‘Deze kleinere gemeenten zijn altijd blij dat we reuring brengen, zonder overheersend te zijn. In tegenstelling tot grotere festivals laten we weinig rommel achter, en hebben we alles in een paar uur op- en afgebouwd.’

De volgende dag zien we dat Anne de foto’s opnieuw op Facebook heeft geplaatst, om zo de kritische reacties in een keer te verwijderen. Ook nu ontvangt ze lof, maar ditmaal blijven tekenen van onvrede uit. Op zaterdagavond post ze een vrolijke fotoreportage met de mopperende kennis, die een tevreden glimlachende kalende man met motorjack, tatoeages en een voorliefde voor minioctopussen blijkt te zijn.

Op zondagochtend is hij nog aan het nagenieten van het feest van gisteravond, meldt hij in de reacties. Hij is vast gerustgesteld door Kris, die alle reden heeft om tevreden achterover te leunen. Met Toost heeft hij een sfeervol festival neergezet, dat toegankelijk is voor zowel ondernemer als bezoeker.