Reinbert de Leeuw op zijn 80e verjaardag overladen met eerbewijzen

Begeleid door Asko|Schönberg zingt Katja Herbers delen uit Im wunderschönen Monat Mai, Reinberts bewerking van klassiekers van Schubert en Schumann. De schrijnende teksten krijgen een geestige twist in het laatste lied. In ‘Röslein auf der Heiden’ is niet het breekbare bloempje uit het origineel maar Reinbert zelf het ‘slachtoffer’.

“Und der wilde Knabe brach
Reinbert auf der Heiden;
Reinbert wehrte sich und stach,
Half ihm doch kein Weh und Ach,
Mußte es eben leiden.
Reinbert, Reinbert, Reinbert roth,
Reinbert auf der Heiden.”

Verguld stapt de Leeuw hierna het podium op van de Grote Zaal van Muziekgebouw aan het IJ. Dankbaar omarmt hij de zingende actrice met wie hij deze liederencyclus vaker zelf heeft uitgevoerd. Een roerend slot van een doortimmerd feestconcert voor de 80^e verjaardag van de onvermoeibare dirigent, pianist en componist. Vanuit de zaal zet iemand Happy Birthday in, waarbij musici en overige aanwezigen enthousiast aanhaken.

Zilveren Medaille

Reinbert de Leeuw wordt deze avond overladen met eerbewijzen. Femke Halsema overhandigt hem, als kersverse burgemeester, de Zilveren Medaille van Amsterdam. Ze roemt zijn ‘lef en bezieling’, struikelt charmant over de naam van György Kurtág en streelt liefkozend Reinberts arm.

Het Prins Bernhard Cultuurfonds houdt het bij een videoboodschap van directeur Andrea Esmeijer en voorzitter Alexander Rinnooy Kan. Voor zijn ‘grote verdienste voor eigentijdse muziek in binnen- en buitenland’ krijgt De Leeuw de Prins Bernhard Cultuurfondsprijs 2018. Het bedrag van € 150,000 zal hem persoonlijk worden overhandigd op 26 november in het Muziekgebouw.

Gelukkig blijven ellenlange toespraken ons bespaard en klinkt er vooral muziek. Op eigen verzoek begeleidt Reinbert de Leeuw de sopraan Barbara Hannigan in een deel uit Socrate van Erik Satie. Ze namen dit stuk vorig jaar op voor cd en zijn perfect op elkaar ingespeeld. Directeur Maarten van Boven biedt Reinbert namens de vrienden van zijn Muziekgebouw en Asko|Schönberg een nieuwe compositie aan van Valery Voronov.

Muzikale helden

Voronov schreef in 2010 al het indringende Aus dem stillen Raume voor Reinbert c.s. en dat smaakte naar meer. Ook in Touch the Cloud toont de Wit-Rus zich een klankmagiër in de beste traditie van Sofia Goebaidoelina. Mysterieuze koorklanken worden doorsneden met pittige instrumentale interrupties en tinkelbelletjes. Het wordt prachtig vertolkt door het Nederlands Kamerkoor en Asko|Schönberg onder leiding van Peter Dijkstra.

Goebaidoelina is vertegenwoordigd met een mooie uitvoering van haar strijkkwartet Reflections on the Theme B-A-C-H. Een toepasselijke keuze gezien Reinberts recente samenwerking met Holland Baroque in de passies van Bach. Ook diens overige helden ontbreken niet. De pianiste Tamara Stefanovich speelt delen uit Musica ricercata van György Ligeti, het Kamerkoor zingt Cinq rechants van Olivier Messiaen.

György en Marta Kurtág feliciteren Reinbert via een olijke videoboodschap. De pianisten Stefanovich en Pauline Post geven vervolgens een hilarische vertolking van twee deeltjes uit Jatékok. Er zijn meer vrolijke noten. Van Jörg Widmann klinkt de mars uit Dubairische Tänze, een soort hoempa-gone-wrong. Ron Fords Ratrace voor viool en piano wordt aanstekelijk gespeeld door Heleen Hulst en Gerard Bouwhuis. Volgens Hulst illustreert dit ritmisch doldraaiende werk perfect hoe Reinbert van musici ‘obsessief’ het onmogelijke verlangt – en meer.

Misha’s kat

Guus Janssen schreef het korte Rondneuzen met Pief, genoemd naar de kat van Misha Mengelberg – beide genoemd als medecomponist. In een filmpje zien we Misha’s kat over diens piano lopen, terwijl het ensemble komische klanken produceert bij elke toets. De zaal barst in lachen uit als Pief uiteindelijk met een donderende klap op de grond valt.

Het zorgvuldig samengestelde programma geeft een mooie dwarsdoorsnede van Reinberts veelzijdigheid en loopt als een trein. Een mooier verjaardagsgeschenk kon de ­ – ondanks zijn wandelstok opvallend kwieke – 80-jarige zich niet wensen.

Meer weten over Reinbert de Leeuw en zijn muzikale helden? Lees het in mijn biografie Reinbert de Leeuw: man or melody.