Poëtisch kleinood van Ed Atkins weet precies een snaar te raken

Dat hij liever geen nieuws hoort over het weer, maar dat er ooit mensen in leven waren die hij kende, en wat voor weer het toen was, daarover kan Ed Atkins het niet vaak genoeg hebben. Dus herhaalt hij die zin eindeloos. Een ‘loop’, dus, zoals we die kennen uit de muziek en de videokunst. Maar dan live uitgevoerd.

Is dat mogelijk?Ja. Is dat mooi? Ook. Hartverscheurend, zelfs. Het gedicht dat hij voorleest is The Morning Roundup van Gilbert Sorrentino uit 1971. Of het naar concrete personen verwijst? Het doet er niet toe: het is genoeg te weten dat 1971 een extreem bewogen jaar was in de VS.

Ed Atkins is vooral bekend als videokunstenaar, en ik was nog niet in de gelegenheid met zijn werk kennis te maken. Dus was Eptitaph, het drie kwartier durende gedicht dat hij in Frascati voordroeg, mijn primeur.

En wat voor primeur. Atkins blijkt prachtig bij stem De voortdurende herhaling van het tekstje maakt er meer dan een gedicht van, maar omdat hij ook steeds kiest voor een andere intonatie evolueert het van een tekst-oefening voor een toneelspeler tot een dramatische poging van een mens om een herinnering, en het gevoel dat daarbij hoort, levend te houden. Een gedoemde poging natuurlijk, en dan is muziek het enige wat nog troost kan bieden.

Die muziek komt dan ook, eerst als een liedje dat hij met een prachtige stem laat klinken, waarna de pogingen met nieuw elan worden herhaald. Totdat plotseling de hele zaal in zingen lijkt uit te barsten. Er blijkt een heel koor tussen het publiek verborgen te zitten, en dat maakt het allemaal best ontroerend, en troostend. Hoe machteloos ook.

I don’t want to hear any news on the radio
about the weather on the weekend. Talk about
that.

Once upon a time
a couple of people were alive
who were friends of mine.

The weathers, the weathers they lived in!
Christ, the sun on those Saturdays.

Atkins is weer in Amsterdam te ervaren dankzij de Hartwig Art Foundation, een nieuw particulier museum dat als directeur Beatrix Ruf heeft benoemd. Ruf was eerder directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam, maar werd daar kort na haar benoeming ontslagen omdat ze verstrengelde belangen zou hebben. Het besluit daartoe was omstreden. Gisteravond, na afloop van Epitaph, was ze stralend aanwezig bij de afterparty op het terras van Frascati.