Aller au contenu

Le design soviétique existe-t-il ?

Het eerste waar ik aan denk bij Sovjetdesign zijn de schitterende posters waarop gespierde mannen met ontbloot bovenlijf en stevige vrouwen in wijde rokken immense graanvelden oogsten, of met groot enthousiasme zware machines in enorme fabriekshallen bedienen. Dus de eerste vraag die het Design Museum Moskou in zijn persbericht stelt is meteen raak: waarom weten wij zo weinig over design uit de Sovjet-Unie? Van zaterdag 26 september tot en met zondag 14 februari hopen de organisatoren onze falende kennis in de Rotterdamse Kunsthal bij te spijkeren.

Dit gebeurt onder de zelfverzekerde titel Red Wealth, Soviet Design 1950-1980 – waarom de tentoonstelling stopt in 1980 is mij niet duidelijk, de Sovjet-Unie viel tenslotte pas in 1991 uit elkaar. Het persbericht stelt en beantwoordt zelf een heleboel vragen. Dat de meesten van ons geen eurekabeelden op ons netvlies krijgen bij design uit de SSSR, komt enerzijds doordat deze term pas na de jaren tachtig in zwang kwam, anderzijds doordat ontwerpers geen eigen studio mochten voeren en dus anoniem bleven.

Goed, volgende vraag: wat zijn de kenmerken van Sovjetdesign? Tja, precisie en een lelijk uiterlijk, kunnen we opmaken uit hun eigen antwoord. Omdat de Sovjets in een felle wedloop met het Westen verwikkeld waren op het gebied van technologie en wapens, lag de nadruk bij het ontwerpen vooral op degelijkheid en functionaliteit. Zie bijvoorbeeld de foeilelijke, maar ongetwijfeld onverwoestbare naaimachine.

1

Wat gaan wij in de Kunsthal zien? Welnu ronkt het persbericht, het betreft ‘iconische stukken van de Sovjet lifestyle’, niet alleen afkomstig van het Design Museum, maar ook uit particuliere collecties. Alle aspecten van het leven in de voormalige heilstaat zullen aan bod komen, van dagelijks leven tot cultuur, van sport tot publieksevenementen, van verpakkingsmateriaal tot meubels en van huishoudelijke voorwerpen tot unieke VNIITE projecten. VNIITTE wat? Ah, het blijkt een afkorting te zijn voor een in 1962 opgericht staatsorgaan dat zich bezighield met onderzoek naar ‘technische esthetiek’.

Volgt een opsomming van typische Sovjetproducten. Neem de Zenit camera, inderdaad, die is hier te lande wel enigszins bekend. En de Lada, tja, de Lada. Mijn vroegere Amsterdamse buurman ‘Ome Joop’ reed inderdaad in zo’n typisch vierkant karretje – waarvan ik overigens altijd heb gedacht dat die in Polen gemaakt werden. Maar ik kan mij niet herinneren ooit een trotse bezitter van een horloge van het merk Slava, Polyot of Raketa ontmoet te hebben. Ook de Zil koelkast is geheel aan mijn aandacht ontsnapt. En zo gaat het nog zes ontmoedigende pagina’s door.

Maar goed dat de tentoonstelling een half jaar duurt, want het is mij zonneklaar: met één armetierig bezoekje aan de Kunsthal kan ik mijn onwetendheid never nooit ongedaan maken. Dat wordt dit weekend verplicht afreizen naar Rotjeknor…

Thea Derks

Thea Derks a étudié l'anglais et la musicologie. En 1996, elle a terminé ses études de musicologie cum laude à l'université d'Amsterdam. Elle s'est spécialisée dans la musique contemporaine et a publié en 2014 la biographie 'Reinbert de Leeuw : man or melody', saluée par la critique. Quatre ans plus tard, elle a terminé 'Un bœuf sur le toit : la musique moderne dans le vogevlucht', qui s'adresse surtout aux profanes intéressés. Tu peux l'acheter ici : https://www.boekenbestellen.nl/boek/een-os-op-het-dak/9789012345675 En 2020, la 3e édition du Reinbertbio est parue,avec 2 chapitres supplémentaires décrivant la période 2014-2020. Ceux-ci sont également parus séparément sous le titre Final Chord.Voir les messages de l'auteur

Petites adhésions
175€ / 12 Mois
Surtout pour les organisations dont le chiffre d'affaires ou la subvention est inférieur à 250 000 par an.
Pas de bannières gênantes
Un bulletin d'information premium
5 abonnements d'essai à la lettre d'information
Tous nos podcasts
Donne ton avis sur nos politiques
Connaître les finances de l'entreprise
Archives exclusives
Publie toi-même des communiqués de presse
Propre compte mastodonte sur notre instance
Adhésion culturelle
360€ / Année
Pour les organisations culturelles
Pas de bannières gênantes
Un bulletin d'information premium
10 abonnements d'essai à la lettre d'information
Tous nos podcasts
Participe
Connaître les finances de l'entreprise
Archives exclusives
Publie toi-même des communiqués de presse
Propre compte mastodonte sur notre instance
Collaboration
Adhésion privée
50€ / Année
Pour les personnes physiques et les travailleurs indépendants.
Pas de bannières gênantes
Un bulletin d'information premium
Tous nos podcasts
Donne ton avis sur nos politiques
Connaître les finances de l'entreprise
Archives exclusives
Propre compte mastodonte sur notre instance
fr_FRFrançais